Türkiye’de, Adlî Yargı İlk Derece Hukuk Mahkemelerinde, Hâkimin re’sen harekete geçtiği hâller ile kanunlardaki özel hükümler saklı kalmak kaydıyla “taraflardan birinin talebi olmadıkça, hüküm tebliğe çıkarılmamaktadır”.
Makalemizde, Yargıtay kararı ışığında, bu konuda olanı ve olması gerekeni irdelemeye çalıştık.
Adalet Bakanlığından:
Bölge Adliye ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Cumhuriyet Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik
Dördüncü Kısım
Adlî Yargı İlk Derece Hukuk Mahkemeleri Yazı İşleri Hizmetleri
Birinci Bölüm
Müdürlük
Yazı işleri hizmetlerinin yürütülmesi
Madde 169-
(3)Yazı işleri müdürünün görev ve sorumlulukları şunlardır:
b) “Talep hâlinde gerekçeli kararın tebliğini sağlamak.”
Üçüncü Bölüm
Çeşitli Hükümler
Tebligat işlemleri
İlâm ve suretlerin verilmesi, kesinleşme kaydı ile harçların tahsili
Madde 216- (1) Hâkimin re’sen harekete geçtiği hâller ile kanunlardaki özel hükümler saklı kalmak kaydıyla “taraflardan birinin talebi olmadıkça hüküm tebliğe çıkarılmaz”. Taraflardan birinin talebi hâlinde hükmün bir nüshası makbuz karşılığında talep eden tarafa verilir, bir nüshası da diğer tarafa tebliğe çıkarılır.
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu
Harç ve avans ödenmesi
Madde 120- (1) Davacı, yargılama harçları ile her yıl Adalet Bakanlığınca çıkarılacak gider avansı tarifesinde belirlenecek olan tutarı, dava açarken mahkeme veznesine yatırmak zorundadır.
(2) Avansın yeterli olmadığının dava sırasında anlaşılması hâlinde, mahkemece, bu eksikliğin tamamlanması için davacıya iki haftalık kesin süre verilir.
4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu
B. Hukukî ilişkilerin kapsamı
I. Dürüst davranma
Madde 2- Herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır. Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz.
Dürüstlük Kuralı – Objektif İyiniyet
Kişilerin haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken, orta düzeyde, dürüst ve namuslu bir insandan beklenen davranış biçimine uymaları kuralı; doğruluk kuralı; dürüstlük kuralı; Yurttaşlar Yasamızın (Medeni Kanunumuzun) 2 nci maddesi bu kuralı düzenlemiştir; afakî iyiniyet; karş. Sübjektif iyiniyet
Sonuç
Bizce, Adalet Bakanlığı tarafından yayınlanan yönetmelik hükümleri, yargılamanın, sağlıklı ve hızlı bir şekilde yürümesi amacını taşıyan, HMK 120. madde hükümleri ile çelişmektedir. Adlî Yargı İlk Derece Hukuk Mahkemeleri, hükmü taraflara, talebe bağlı olmaksızın, re’sen (kendiliğinden; herhangi bir isteğe gerek olmadan; otomatikman) tebliğe çıkarmalıdır.
Yargıtay - 2. Hukuk Dairesi
2014/5585 E. , 2014/10949 K.
"İçtihat Metni"
Mahkemesi: Bolu Aile Mahkemesi
Tarihi: 07.12.2009
Numarası: Esas no: 2008/520 Karar no: 2009/559
Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
Dosya kapsamından anlaşıldığı üzere; davacı kadın tarafından açılan dava sonunda 07.12.2009 tarihinde tarafların Türk Medeni Kanunun 166/1 maddesi uyarınca boşanmalarına karar verilmiş, Mahkemenin Gerekçeli Kararı, Aradan 4 Yıldan Fazla Bir Süre Geçtikten Sonra Tebliğe Çıkarılmış Olup, kararın 14.01.2014 tarihinde davalı kocaya tebliğ edilmesi üzerine, davalı süresi içerisinde kararı temyiz etmiştir. Davalı koca temyiz dilekçesinde, boşanma kararından sonra eşi ile barışıp 2010 yılı Temmuz ayından 2013 yılı Kasım ayına kadar eski müşterek hanelerinde birlikte yaşadıklarını, evliliklerinin bu tarihe kadar fiilen devam ettiğini ileri sürmüştür. Kararın 4 Yıl Gibi Uzun Bir Süre Geçtikten Sonra Tebliğe Çıkarılması, Türk Medeni Kanunun 2. Maddesinde Yer Alan Dürüstlük Kuralına Aykırı Olduğunu göstermesi yanında, bu süre içinde tarafların birlikte yaşamaya devam etmesi davacı kadının boşanma iradesinden vazgeçtiğini ve tarafların geçmiş hadiseleri de karşılıklı olarak affettiklerinin kabulünü gerektirir. Bu bakımdan kararın oluşmasından sonra uzun süre tarafların birlikte yaşamaya devam etmeleri olgusu, hükmün sonucuna etkilidir. O halde, mahkemece bu yön üzerinde durulması ve ulaşılacak sonuç uyarınca karar verilmesi gerekir. Açıklanan sebeple kararın bozulması gerekir.
SONUÇ
Temyiz edilen hükmün yukarıda gösterilen sebeple BOZULMASINA, bozma sebebine göre diğer temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına, temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.12.05.2014 (Pzt.)
KAYNAKÇA
http://resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/08/20150806.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/08/20150806.htm
https://karararama.yargitay.gov.tr/YargitayBilgiBankasiIstemciWeb/
Prof. Dr. Ejder YILMAZ - Hukuk Sözlüğü Genişletilmiş 5. Baskı - Yetkin Hukuk Yayınları - Ankara 1996 - sayfa 628 - 690
