- Organize Sanayi Bölgesinin bizatihi kendi tüzel kişiliği bakımından ilan ve reklam vergisi mükellefiyeti öncelikle ele alındığında;

2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 12 nci maddesi “Belediye sınırları ile mücavir alanları içinde yapılan her türlü İlan ve reklam, İlan ve Reklam Vergisine tabidir.” İfadeleri ile İlan ve reklam vergisinin konusu yani vergiyi doğuran olayın Belediye sınırları ile mücavir alanları içinde yapılan her türlü ilan ve reklam iş ve faaliyetinin olduğu düzenleme altına alınmış bulunmaktadır.

Aynı kanunun 13. maddesinde ise, “İlan ve Reklam Vergisinin mükellefi, yurt dışından gönderilen ilan ve reklamlar dahil olmak üzere, ilan ve reklamı kendi adına yapan veya yaptıran gerçek veya tüzelkişilerdir. İlan ve reklam işlerini mutat meslek olarak ifa edenler, başkaları adına yaptıkları ilan ve reklamlara ait vergileri mükellefler adına ilgili belediyeye yatırmaktan sorumludurlar.” Düzenlemesi ile vergi mükellefinin, yurt dışından gönderilen ilan ve reklamlar dahil olmak üzere, ilan ve reklamı kendi adına yapan veya yaptıran gerçek veya tüzelkişiler olduğu ve yine ilan ve reklam işlerini mutat meslek olarak ifa edenler, başkaları adına yaptıkları ilan ve reklamlara ait vergileri mükellefler adına ilgili belediyeye yatırmaktan sorumlu olduğu belirtilmiştir.

Organize Sanayi Bölgelerinin ilan ve reklam vergisinden muafiyetine veya istisna tutulduğuna ilişkin 2464 sayılı kanunun 14. Maddesinde bir düzenlemenin yer almadığı dolayısıyla 2464 sayılı kanunda ilan ve reklam vergisi açısından OSB ‘lere bir istisna veya muafiyetin tanınmadığı görülmektedir. Oysa 2464 sayılı kanunun bazı maddelerinde (örneğin 2464 sayılı kanun 80/1.f.2. Bina inşaat harcı ve Yapı Kullanım İznir Harcı muafiyeti) OSB ‘ler için muafiyet ve istisna durumlarının açıkça belirtilmiş olmasına rağmen bahse konu 14. Maddesinde OSB’lere ilan ve reklam vergisi açısından bir muafiyet ve istisna tanınmamış olması OSB ‘lerin ilan ve reklam vergisi mükellefiyetinin bulunduğu konusunda aleyhe bir düşünceye neden olabilmektedir.

Ancak, Organize Sanayi Bölgesi tüzel kişiliğince yapılan veya yaptırılan ilan ve reklamların 4562 sayılı Kanunun 21’inci maddesi “OSB tüzel kişiliği, bu Kanunun uygulanması ile ilgili işlemlerde her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.” Hükmü gereğince 4562 sayılı kanunun uygulanmasına ilişkin olmak kaydı ile muafiyete tabi olacağı açık olup, bu husus uygulamada genel kabul görmektedir.

OSB ‘lerin İlan ve Reklam Vergisinden muaf olduğu hususu Manisa Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün 26.10.2015 tarih ve 116 sayılı özelgesinde “organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğince yapılan veya yaptırılan ilan ve reklamların ise, 4562 sayılı Kanunun 21’inci maddesine göre ilan ve reklam vergisinden muaf tutulması gerekir.” İfadeleri ile dile getirilmiştir.

4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanununun 12. maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde, ilan ve reklam gelirleri Organize Sanayi Bölgesinin gelirleri arasında gösterilmiştir. Söz konusu madde kapsamında Organize Sanayi Bölgesi tarafından anılan OSB sınırları dahilinde bulunan reklam ve ilan panolarına ilişkin katılımcılarından tahsil etmiş olduğu bedellere İlan ve Reklam Vergisi kapsamında bir tutarı yansıtarak 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 13. Maddesi gereğince ilgili Belediye ‘ye yatırma sorumluluğunun da olmadığı kanaatindeyiz.

Zira Organize Sanayi Bölgesi’nin 2464 sayılı kanunun 13. Maddesinde belirtildiği şekilde İlan ve reklam işlerini mutat meslek olarak ifa etmediği, OSB sınırları içerisindeki ilan ve reklam panolarından 4562 sayılı kanun 12. Maddesi gereğince ilan ve reklam geliri sağladığı açıktır. Kaldı ki söz konusu faaliyetin 4562 sayılı kanun kapsamında OSB’ler için gelir sağlayıcı bir iş olduğu hususu düşünüldüğünde de anılı 4562 sayılı kanun 21. Maddesinde belirtilen muafiyetten yararlanılması gerektiği açıktır.

Ayrıca OSB sınırları içerisindeki ilan ve reklam panolarından 4562 sayılı kanun 12. Maddesi gereğince alınan ilan ve reklam gelirlerinin 4562 sayılı kanun 21. Maddesi açık düzenlemesi kapsamında Kurumlar ve Katma Değer Vergilerine de tabi olmayacağı düşünülmekte ise de, ilam ve reklam gelirleri üzerinden OSB ‘lerin Kurumlar Vergisine ve KDV tabi olduğu Gelir İdaresi Başkalığı özelgelerinde açıkça dile getirildiği görülmektedir.

Dolayısıyla Organize Sanayi Bölgelerinin, gerek kendi adına yaptırmış olduğu ilan ve reklamlardan ötürü gerekse 4562 sayılı kanun 12. Maddesi kapsamında katılımcılarından ilan ve reklam geliri olarak tahsil ettiği gelirler üzerinden İlan ve Reklam Vergisi mükellefiyet ve sorumluluğunun olmayacağı düşünülmektedir.

- İkinci olarak Organize Sanayi Bölgesi katılımcı Firmalarının İlan ve Reklam Vergisi mükellefiyet ve sorumluluğuna ilişkin değerlendirmede bulunmak gerekirse;

2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 12 nci maddesi ilan ve reklam vergisinin konusu Belediye sınırları ile mücavir alanları içinde yapılan her türlü ilan ve reklam iş ve faaliyeti olarak belirtilmiştir. Yukarıda da belirtildiği üzere anılı 2464 sayılı kanunun 14. Maddesinde OSB ‘lerinin ve/veya OSB katılımcılarına ilişkin ilan ve reklam vergisi muafiyetine ve ya istisnasına dair bir düzenlemenin yer almadığı görülmektedir.

Hal böyle iken 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 12. Maddesi kapsamında görev ve sorumluluk alanları açısından Belediye sınırlarının ve mücavir alanların tespiti zarureti hasıl olacaktır.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyeleri Kanunu’nun Büyükşehir belediyesinin gelirleri başlıklı 23. maddesinin (e) bendinde, “7 nci maddenin birinci fıkrasının (g) bendinde belirtilen alanlar ile bu alanlara cephesi bulunan binalar üzerindeki her türlü ilân ve reklamların vergileri ile asma, tahsis ve bakım ücretleri.” Büyükşehir belediyesi gelirleri arasında sayılan ilan ve reklam vergisi tahakkuku açısından yetki alanı belirlemesi yapılmıştır.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyeleri Kanunu’nun 7’nci maddesi (g) bendinde “Büyükşehir belediyesinin yetki alanındaki mahalleleri ilçe merkezine bağlayan yollar, meydan, bulvar, cadde ve ana yolları yapmak, yaptırmak, bakım ve onarımı ile bu yolların temizliği ve karla mücadele çalışmalarını yürütmek; kentsel tasarım projelerine uygun olarak bu yerlere cephesi bulunan yapılara ilişkin yükümlülükler koymak; ilân ve reklam asılacak yerleri ve bunların şekil ve ebadını belirlemek; meydan, bulvar, cadde, yol ve sokak ad ve numaraları ile bunlar üzerindeki binalara numara verilmesi işlerini gerçekleştirmek.” Şeklindeki düzenleme Büyükşehir Belediye Başkanlığının ilân ve reklam asılacak yerleri ve bunların şekil ve ebadını belirleme konusundaki yetkisinin sorumluluk alanları ile sınırlandırıldığı yine aynı maddenin devamı 4. fıkrasında “4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunuyla Sanayi ve Ticaret Bakanlığına ve organize sanayi bölgelerine tanınan yetki ve sorumluluklar ile sivil hava ulaşımına açık havaalanları ve bu havaalanları bünyesinde yer alan tüm tesisler bu Kanunun kapsamı dışındadır.” Düzenlemesi karşısında 4562 sayılı kanun kapsamındaki OSB alanlarının Belediye ve/veya Büyükşehir Belediyesi yetki ve sorumluluğunda olmadığının açıkça dile getirilmiş olduğu görülmektedir.

Aynı şekilde 5393 sayılı Belediye Kanunun Görev ve sorumlulukları başlıklı 14. Maddesinde “4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu hükümleri saklıdır.” İfadeleri ile 4562 sayılı kanun uygulama alanı bulan Organize Sanayi Bölge alanları Büyükşehir olmayan Belediye Başkanlıklarının da yetki alanları dışına çıkarılmıştır.

5216 sayılı Kanunu’nun 23. maddesinin (e) bendinde, Büyükşehir Belediyesi yetki alanları dışında kalmasına rağmen bu alanlara cephesi bulunan binalar üzerindeki her türlü ilân ve reklamlardan da Belediyesince İlan ve Reklam Vergisinin alınacağı düzenleme altına alınmış bulunmaktadır.

İlan ve Reklam vergisi açısından 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu 7. Ve 23. Maddesinde ve dahi 5393 sayılı kanun 14. Maddesinde dile getirilen yetki sınırları, OSB ‘lerin söz konusu yetki sınırları içerisinden özel düzenlemelerle hariç tutulmuş olması, yukarıda da belirtildiği üzere 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun 12. maddesinde ilan ve reklam gelirlerinin Organize Sanayi Bölgesi gelirleri arasında yer almış olduğu hususları nazarı dikkate alındığında Organize Sanayi Bölgesi katılımcılarının OSB alanı içerisindeki pano ve binalarda yapmış oldukları ilan ve reklamların vergiye tabi olmadığı, dolayısıyla bu alanlardaki ilan ve reklamlardan ilgili Belediyece vergi tahakkukunun mümkün olmadığı düşünülmektedir. Söz konusu husus Danıştay 9. Dairesinin 17.10.2019 tarih ve 2018/154 E. 2019/4849 K. sayılı ve aynı dairenin 08.04.2015 tarih ve 2012/10592 E. 2015/2259 K. sayılı kararında dile getirilmiştir.

Netice itibariyle ayrıntılı olarak yapılan açıklama ve tespitler, Danıştay 9. Dairesinin 17.10.2019 tarih ve 2018/154 E. 2019/4849 K. sayılı ve 08.04.2015 tarih ve 2012/10592 E. 2015/2259 K. sayılı kararları ve Manisa Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün 26.10.2015 tarih ve 116 sayılı özelge içeriği nazarı dikkate alındığında;

Organize Sanayi Bölgelerinin, kendi adlarına yapmış oldukları ilan ve reklamlardan ötürü ve/veya katılımcılarından OSB alanı içerisindeki pano ve binalara ilişkin sağlamış olduğu ilan ve reklam gelirlerinden ötürü İlan ve Reklam Vergisi mükellefiyet ve sorumluluğunun olmadığı,

Yine Organize Sanayi Bölge katılımcı firmaları aleyhine, Organize Sanayi Bölgesi alanı içerisindeki bina ve panolardaki ilan ve reklamlarından ötürü ilgili Belediye Başkanlığınca ilan ve reklam vergisi tahakkuk ettirilemeyeceği,

Düşünülmektedir.

Halil İbrahim BODUR

Hukukçu