ORMAN YANGINI NEDENİYLE ZARARIN GİDERİLMESİ İSTEMİ - EV BAŞKANININ SORUMLULUĞU - İDARENİN MÜTERAFİK KUSURU

T.C. YARGITAY 3. HUKUK DAİRESİ E. 2021/5624 K. 2021/9596 T. 6.10.2021

ORMAN YANGINI NEDENİYLE ZARARIN GİDERİLMESİ İSTEMİ ( Davalı Küçüğün Anne ve Babası Tarafından Adına Vekaleten Verilen Vekaletname İle Temsil Edilirken Yargılama Sırasında Ergin Olduğu - Mevcut Vekilin Davalı Küçük Tarafından Ayrıca Görevlendirilmesiyle Usuli Sorunun Ortadan Kaldırabileceği Açıklanarak Kendisine Bu Yönden İmkan Tanınması Gerektiği )

EV BAŞKANININ SORUMLULUĞU ( Davalıların Alışılmış Şekilde Durum ve Koşulların Gerektirdiği Dikkatle Çocuğu Gözetim Altında Bulundurdukları İle Dikkat ve Özen Göstermeleri Halinde Dahi Zararın Meydana Gelmesini Engelleyemeyeceklerini İspat Edemediği - Davalı Anne ve Babanın Küçüğün Verdiği Zarardan Kusursuz Sorumlu Olup Davacıların İspatının Gerekmediği )

İDARENİN MÜTERAFİK KUSURU ( Ormanları Yangına Karşı Koruyup Gerekli Tedbirleri Almanın İdarenin Görevi Olduğu - Ceza Davasında Kurum Görevlilerinin Gecikmelerine İlişkin Beyanlar Sebebiyle İdarenin Görev ve Sorumlulukları Dolayısıyla Kusurlu Olup Olmadığına İlişkin Uzman Bilirkişi Heyetinden Rapor Alınması Gerektiği/İdarenin Ortak Kusurunun Tespit Edilmesi Durumunda Olayın Oluşuna Göre Takdiri İndirim Hususunun Değerlendirilerek Karar Verilmesi Gerektiği )

4721/m.369

ÖZET : Dava, orman yangını nedeniyle zararın giderilmesi istemine ilişkindir.

Davalı küçüğün arkadaşları ile dağ sırtlarında gezdiği sırada orada bulunan kevenleri çakmak ile tutuşturduğu ve çıkan yangının rüzgarla ormana sirayet ederek yanmasına sebebiyet verdiği olayda davalılar ev başkanı olarak oluşan zarardan kusursuz sorumlu olup davacıların ispatı gerekmemektedir. Davalılar alışılmış şekilde durum ve koşulların gerektirdiği dikkatle çocuğu gözetim altında bulundurduklarını, dikkat ve özen göstermeleri halinde dahi zararın meydana gelmesini engelleyemeyeceklerini ispat edemediğinden anne ve babanın zarardan ev başkanı olarak sorumlu tutulmaması,

Ormanları yangınlara karşı korumak, yangını söndürüp zararın büyümesini engellemek için her türlü tedbiri almak idarenin bizatihi görevidir. Ceza yargılamasındaki davacı kurum görevlilerin gecikmelerine dair beyanlar nedeniyle idarenin görev ve sorumluluklarını yerine getirip getirmediği, müterafik kusurlu olup olmadığı noktasında uzman 3 kişilik bilirkişi kurulundan rapor aldırılarak idarenin kusurlu olduğunun belirlenmesi halinde olayın oluş şekline göre takdiri indirim yapılması hususunun değerlendirilmesi gerektiğinden yetersiz raporlarla karar verilmesi,

Davalı küçüğün anne ve babası tarafından adına vekaleten verilen vekaletname ile temsil edilirken yargılama sırasında ergin oluşu dikkate alındığında mevcut vekili ayrıca görevlendirerek usuli sorunun ortadan kaldırabileceği açıklanarak kendisine bu yönden imkan tanınmaması, bozmayı gerektirmiştir.

DAVA : Taraflar arasındaki tazminat davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

KARAR : Davacı; davalılar ..., sırtlarında gezmek amacıyla çıktıklarını, üşümeleri üzerine birlikte karar vererek ısınmak amacıyla ateş yaktıklarını, yangına sebebiyet verdiklerini, çıkarılan yangının belediye tarafından söndürüldüğünü, yangın sonucu 25 hektarlık sarıçam ormanı ve orman toprağının yandığını, ceza dosyasının halen derdest olduğunu, çıkan yangın nedeniyle kurumun zarar gördüğünü ileri sürerek; 12.390 TL fidan zararı, 172.000 TL ağaçlandırma gideri ve 7.367,20 TL yangın söndürme gideri olmak üzere toplam 191.757,20 TL idare zararının yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiş, davalılar ... ile annesi ... ve babası ... yönünden dava tefrik edilerek, işbu dosya kapsamında davaya devam edilmiştir.

Davalılar, davanın reddini istemişlerdir.

Mahkemece; haksız eylem hukuksal temeline dayalı olarak, küçüğe velayeten anne ve babaya karşı açılacak davada, Aile Mahkemesi'nin görevli olmadığı, uyuşmazlığın çözümünde Asliye Hukuk Mahkemesi görevli olduğundan davanın usulden reddine karar verilmiş; karar, davacı tarafın temyizi üzerine; Dairece verilen 25/01/2018 tarihli ve 2016/13188 E. 2018/741 K. sayılı kararla; “....eldeki davada TMK'nın 369. maddesinin uygulanacağı ve uyuşmazlığın çözümünde Aile Mahkemesi'nin görevli olduğu gözetilerek, işin esasına girilerek sonucuna göre karar verilmesi gerektiği” gerekçesiyle bozulmuştur.

Bozmaya uyan mahkemece bu defa; davalı baba ... ve davalı anne ... yönünden; çocuğun yaşı büyüdükçe gözetiminin güçleşeceği ve her daim 16 yaşında bir çocuğun yanında bulunamayacakları, ortaya çıkan gözetim güçlüğünün sorumluluğun belirlenmesinde gözardı edilemeyeceği, meydana gelen zararın davalı anne ve davalı babanın ev başkanı sıfatından kaynaklanan sorumluluğunu gerektirdiği yönündeki iddianın davacı tarafından ispatlanamadığı, aile başkanının ailevi, sosyal ve fiziki durumu dikkate alındığında dikkat ve özeni gösterseydi dahi zararın meydana gelmesini engelleyemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine, davalı ... yönünden, kesinleşmiş ceza dosyası kapsamına göre,

taksirle orman yangınına sebebiyet vererek zarardan sorumlu olduğu belirtilmekle, olayın oluş şekline göre %20 oranında takdiri indirim yapılarak, davanın kısmen kabulüyle 148.722,56 TL maddi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ...'dan tahsiline, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiş; karar, davacı vekili ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.

1-) Dosyadaki yazılara, kararın bozmaya uygun olmasına ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre; tarafların sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.

2-) Davacının diğer temyiz itirazlarının incelenmesinde; 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu'nun "Sorumluluk" başlığını taşıyan 369. maddesi; "Ev başkanı, ev halkından olan küçüğün, kısıtlının, akıl hastalığı veya akıl zayıflığı bulunan kişinin verdiği zarardan, alışılmış şekilde durum ve koşulların gerektirdiği dikkatle onu gözetim altında bulundurduğunu veya bu dikkat ve özeni gösterseydi dahi zararın meydana gelmesini engelleyemeyeceğini ispat etmedikçe sorumludur. Ev başkanı, ev halkından akıl hastalığı veya akıl zayıflığı bulunanların kendilerini ya da başkalarını tehlikeye veya zarara düşürmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. Zorunluluk halinde gerekli önlemlerin alınmasını yetkili makamdan ister." hükmünü içermektedir.

Görüldüğü üzere, ev başkanı ev halkından olan küçüğün, kısıtlının, akıl hastalığı veya akıl zayıflığı bulunan kişinin verdiği zarardan, alışılmış şekilde durum ve koşulların gerektirdiği dikkatle onu gözetim altında bulundurduğunu veya bu dikkat ve özeni gösterseydi dahi zararın meydana gelmesini engelleyemeyeceğini ispat etmedikçe sorumludur.

Maddenin açık ifadesinden de anlaşıldığı gibi, üçüncü kişilere verdikleri zararla ev başkanını sorumluluk altına sokanlar; küçük, kısıtlı ve akıl hastalığı veya akıl zayıflığı olan kimselerdir. Eş söyleyişle, ev başkanının kanundan doğan bu sorumluluğu, her şeyden önce şahıs itibariyle sınırlı olup, sadece küçük ve kısıtlıların haksız davranışları ile başkalarına verdikleri zararlardan sorumludur.

Bu nedenledir ki, ev başkanı özen ve gözetim görevini yerine getirmemesinden dolayı üçüncü kişilerin uğradığı zararı tazminle sorumludur ve bu sorumluluk hukuksal nitelikçe kusursuz sorumluluktur. Dolayısıyla, ev başkanının bu sorumluluktan kurtulabilmesi, ancak alışılmış şekilde durum ve koşulların gerektirdiği dikkatle küçüğü gözetim altında bulundurduğunu veya bu dikkat ve özeni gösterseydi dahi zararın meydana gelmesini engelleyemeyeceğini ispat etmesi ile mümkündür.

Somut olaya ilişkin ceza yargılamasında; davalı küçük ...'un arkadaşları ile Erzurum Palandöken Dağı Sultan Seki sırtlarında gezmek amacıyla çıktıkları, davalı ...'un orada bulunan kevenleri çakmak ile tutuşturduğu, çıkan yangının rüzgarın etkisiyle hızla yayıldığı ve ormana sirayet ettiği, çocukların yangını söndürmeye çalıştıkları ancak başarılı olamadıkları anlaşılmakla, suça sürüklenen çocuk ...'nun taksirle orman yangınına neden olma suçunu işlediği sabit görülerek mahkumiyetine karar verildiği, çocuğun yangının söndürülmesi ve etkilerinin azaltılmasına yönelik çabaları nedeniyle cezasından indirim yapıldığı görülmektedir.

Mahkemece, her ne kadar, davalı anne ve baba yönünden, ev başkanı sıfatından kaynaklanan sorumluluklarının davacı tarafından ispatlanamadığı belirtilmiş ise de, davalıların ev başkanı olarak oluşan zarardan, kusursuz olarak sorumlu bulundukları, davacı tarafından ispatının gerekmediği, davalıların ise sorumluluktan kurtulmaya yönelik, alışılmış şekilde, durum ve koşulların gerektirdiği dikkatle çocuğu gözetim altında bulundurduklarını, dikkat ve özen göstermeleri halinde dahi zararın meydana gelmesini engelleyemeyeceklerini ispat edemedikleri anlaşılmaktadır.

Buna göre; mahkemece; davalı anne ve babanın, ev halkından olan küçüğün meydana getirdiği zarardan, ev başkanı sıfatıyla kusursuz sorumlu oldukları dikkate alınarak, oluşan zarar miktarından sorumlu tutulmaları gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz olup, bozmayı gerektirmiştir.

3-) Davalı ...'un diğer temyiz itirazlarının incelenmesinde; Ormanları, yangınlara karşı korumak, davacı idarenin bizatihi asli görevidir. Bu nedenle, çıkan yangını en kısa sürede söndürmek, zararın büyümesini önlemek için her türlü tedbiri almak ve gereğini yapmak da idarenin görevidir.

Davada; orman yangınına sebebiyet verilmekle, zararın kapsamının tayininde davacı idarenin kusurunun olup olmadığının da araştırılıp, tartışılması, yangının nitelik ve niceliği itibariyle davacı tarafın alması gereken tedbirleri alıp almadığının ve yangının büyümemesi için sorumluluk halinin değerlendirilmesi gerekir.

Davacı idarenin yangına müdahalesindeki etkin gücü gibi faktörler dikkate alınarak, ceza yargılamasında, davacı kurum görevlilerinin, olay yerine geldiklerinde, itfaiye, jandarma, askerler, sivil savunmanın bulunduğu, kendilerinin Ardahan-Göle'de bulunmaları nedeniyle geciktiklerine dair beyanları da dikkate alınarak müterafik kusur incelemesi yapılması gerekmektedir.

Bu durumda mahkemece; davacı idarenin yangına müdahalesine yönelik görev ve sorumluluklarını yerine getirip getirmediği, müterafik kusurlu olup olmadığı hususunda konusunda uzman 3 kişilik bilirkişi kurulundan (orman ve elektrik mühendislerinden oluşacak şekilde) aldırılması, davacı idarenin müterafik kusurlu olduğunun belirlenmesi halinde ayrıca olayın oluş şekline göre takdiri indirim yapılması hususu birlikte değerlendirilerek ulaşılacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, yetersiz bilirkişi raporları esas alınmak suretiyle yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve kanuna aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir.

Kabule göre de; davalı anne ve babanın kendilerine asaleten, çocukları M. adına velayeten verilen vekaletname ile yargılamada vekil ile temsil edildikleri, davalı ...'un yargılama sırasında ergin olduğu anlaşılmakla, mevcut vekili ayrıca görevlendirmek suretiyle, usuli sorunu ortadan kaldırabileceği açıklanarak, bu yönden kendisine imkan tanınması suretiyle yargılamaya devam edilmemiş olması da doğru değildir.

SONUÇ : Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle tarafların sair temyiz itirazlarının reddine, hükmün ikinci bentte açıklanan nedenlerle davacı yararına, üçüncü bentte açıklanan nedenlerle davalı yararına HUMK'nın 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalıya iadesine, 6100 Sayılı HMK'nın geçici madde 3 atfıyla 1086 Sayılı HUMK'nın 440. maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 06.10.2021 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

kazanci.com.tr

ORMAN YANGINI NEDENİYLE ZARARIN GİDERİLMESİ İSTEMİ - EV BAŞKANININ SORUMLULUĞU - İDARENİN MÜTERAFİK KUSURU

BANKA VEYA KREDİ KARTLARININ KÖTÜYE KULLANILMASI SUÇUNUN YARGITAY KARARLARI VE DOKTRİNDEKİ GÖRÜŞLER DOĞRULTUSUNDA MAĞDUR AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2019/99 E. ve 2023/604 K. sayılı kararı

Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2016/3052 E. ve 2016/5378 K. sayılı kararı

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2021/47 E. ve 2023/612 K. sayılı kararı

İHYA DAVASI - TEBLİGATLARIN USULÜNE UYGUN YAPILMASI - TASFİYE MEMURU

İLAMA MÜSTENİT ALACAĞIN ÖDENMEMESİ NEDENİYLE DOĞRUDAN İFLAS İSTEMİ - İLAM NİTELİĞİNDEKİ BELGE - ARABULUCULUK ANLAŞMA TUTANAĞININ İFLAS KARARINA DAYANAK EDİLMESİ

CEZA DAVASINDA HAKSIZ TAHRİK İNDİRİMİ UYGULANMIŞSA TAZMİNAT DAVASINDA DA MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT BELİRLENİRKEN İNDİRİM YAPILMALIDIR

ÇOCUĞUN NİTELİKLİ CİNSEL İSTİSMARI SUÇU - REŞİT OLMAYANLA CİNSEL İLİŞKİ SUÇU - ZİNCİRLEME SUÇ

AYM'nin 2021/6844 başvuru numaralı kararı

AYM'nin 2020/29558 başvuru numaralı kararı