PLAKADA SAHTECİLİK

Belge, resmi belgede sahtecilik suçlarının konusunu oluşturmaktadır. Belge kavramı, taşınabilen, bir şey üzerine yazılıp da hukuki hüküm ifade eden bir olayı kanıtlamaya yarayan yazı bütünü olarak tanımlanabilir.[1]

Belgenin varlığı için yazılı kâğıdın bulunması zorunlu değildir. Bir metal levha üzerine yazı yazılması halinde de diğer unsurların varlığı halinde belgeden bahsedilebilecektir.[2] Bu nedenle araç plakaları da resmi belge olarak kabul edilmektedir.[3]

Belirtmek gerekir ki, araç üzerinde ele geçirilen suça konu plakaların gerçek olup olmadığının tespiti açısından plakaların düzenlemeye yetkili kurumlarca düzenlenmiş gerçek plakalar olup olmadığı mutlaka araştırılıp belirlenmelidir.[4]

Kamunun güveni, 765 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun evrakta sahtecilik suçlarının hukuki konusunu oluşturmaktadır.[5]

Belgelerin gerçeğe aykırı olarak düzenlenmesi, gerçek bir belgeye eklemeler yapılması, tamamen veya kısmen değiştirilmesi eylemlerinin kamu güvenini sarstığı kabul edilerek suç sayılıp, yaptırıma bağlanmıştır.[6]

Resmi belgede sahtecilik suçu

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun “Resmi belgede sahtecilik” başlıklı 204. Maddesinin birinci fıkrasında, üç farklı seçimlik hareket suç olarak tanımlanmıştır.[7] Bu eylemler şunlardır:

1) Bir resmî belgeyi sahte olarak düzenlemek,

2) Gerçek bir resmî belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştirmek,

3) Sahte resmî belgeyi kullanmak.

Yukarıda ifade edilen seçimlik hareketlerden en az birini yapan kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. Bu seçimlik hareketlerin hepsinin veya bir kaçının varlığı halinde de tek suç oluşacaktır.

Kanun koyucu gerçek bir belgenin başkalarını aldatacak şekilde değiştirilmesini, belgenin gerçeğe aykırı olarak düzenlenmesini veya sahte belgenin kullanılmasını suç olarak tanımlamıştır.

Kamu Görevlisinin Resmi Belgede Sahtecilik Yapması

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun “Resmi belgede sahtecilik” başlıklı 204. Maddesinin ikinci fıkrasında ise, resmî belgede sahtecilik suçunun kamu görevlisi tarafından işlenmesi ayrı bir suç olarak kabul etmiş ve daha ağır bir yaptırıma tabi tutmuştur.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun “Resmi belgede sahtecilik” başlıklı 204. Maddesinin ikinci fıkrasında kamu görevlisinin görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu bir konuda sahtecilik suçunu işleyebilmesi için aşağıda yer verilen seçenekli eylemlerden birini veya bir kaçını veya hepsini gerçekleştirmiş olmalıdır. Bu eylemler şunlardır:

1) Resmî bir belgeyi sahte olarak düzenlemek,

2) Gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştirmek,

3) Gerçeğe aykırı olarak belge düzenlemek,

4) Sahte resmî belgeyi kullanmak.

Yukarıda yer verilen eylemleri gerçekleştiren kamu görevlisi üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun “Resmi belgede sahtecilik” başlıklı 204. Maddesinin ikinci fıkrasında, bu suçun oluşabilmesi için suçun kamu görevlisi tarafından işlenmesinin yanı sıra, suçun konusunu oluşturan belgenin kamu görevlisinin görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu bir belge olması gerektiği ifade edilmektedir.

Kamu görevlisinin gerçeğe aykırı olarak bir olayı kendi huzurunda gerçekleşmiş gibi veya bir beyanı kendi huzurunda yapılmış gibi göstererek belge düzenlemesi halinde, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 204. Maddesinin ikinci fıkrası hükmünde tanımlanan suç oluşmaktadır.

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun “Resmi belgede sahtecilik” başlıklı 204. Maddesinin üçüncü fıkrasında; resmî belgenin, kanun hükmü gereği sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belge niteliğinde olması hâlinde, verilecek cezanın yarısı oranında artırılacağı ifade edilmektedir.

Resmî belgede sahtecilik suçunun oluşabilmesi için yasal düzenlemede yer verilen seçimlik hareketlerden birinin gerçekleştirilmesi şarttır.[8]

Karayolları Trafik Kanununun 03.10.2016 tarih, 676 sayılı KHK ile değiştirilen 23. maddesinin son fıkrasında/ başka bir araca tescilli veya sahte plakayı takan veya kullanan kişilerin 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 204. maddesine göre cezalandırılacağı hüküm altına alınmıştır. Bu yasal düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra bir motorlu taşıta ister sahte ister başka bir araca ait gerçek plaka takılması halinde resmi belgede sahtecilik suçunun varlığı gündeme gelecektir.

676 sayılı KHK ile değiştirilen 23. maddesinin son fıkrasındaki düzenleme, 7070 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesine Dair Kanun’un[9] 18. Maddesi ile Kanun hükmü haline getirilmiştir.[10]

Şayet bu düzenleme yürürlüğe girmeden önce eylem gerçekleştirilmiş ise, suç tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 21. Maddesi daha lehe ise, bu madde hükümlerine göre işlem yapılması gerekecektir.

YARGITAY KARARLARI

Yargıtay, resmi belgede sahtecilik suçlarının konusunu oluşturan belgeyi, taşınabilen, bir şey üzerine yazılıp da hukuki hüküm ifade eden bir olayı kanıtlamaya yarayan yazı olarak tanımlamaktadır.[11]

Araç plakalarının resmi belge olarak kabul edilmesi

Yargıtay, belgenin varlığının kabulü için yazılı kâğıdın bulunmasının zorunlu olmadığı, bir metal levha üzerine yazı yazılması halinde de diğer unsurların varlığı durumunda belgeden söz edilebileceği, bu bakımdan araç plakalarının da resmi belge olarak kabulü gerekeceği düşüncesindedir.[12]

Plakaların gerçek olup olmadığının araştırılması zorunluluğu

Plaka sahteciliği ile ilgili soruşturmalarda, öncelikle araç üzerinde ele geçirilen suça konu plakaların gerçek olup olmadığının belirlenmesi için plakaların düzenlemeye yetkili kurumlarca düzenlenmiş gerçek plakalar olup olmadığının sorularak tespit edilmesi gerekir.[13]

Karayolları Trafik Kanunu'nun 03.10.2016 tarihli, 676 sayılı KHK ile değiştirilen 23. maddesinin son fıkrasındaki “başka bir araca tescilli veya sahte plakayı takan veya kullananlar 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 204. maddesine göre cezalandırılır” hükmünün suç tarihinden sonra yürürlüğe girip girmediği araştırılmalıdır.

Bu suç türünde, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 23. maddesinin uygulanabilmesi için, başka bir araca ait gerçek plaka ve belgelerin takılarak kullanılması gerekmektedir.[14]

Bundan başka, suç tarihinde yürürlükteki 18.07.1997 tarih ve 23053 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 30. maddesine göre, tescil plakalarında, işlemi yapan tescil kuruluşu ile plaka basım işlemini gerçekleştiren kuruluşun mühürlerinin bulunmasının zorunlu olduğu, suça konu plakanın resmi belge niteliğini kazanabilmesi için üzerinde mühür bulunmasının gerekli olduğu gözetilmelidir.[15]

Burada plakaların suç tarihindeki mevzuat gereği gerçek olup olmadığı tespit edilmelidir.

Plakaların gerçek olduğunun tespit edilmesi

Plakaların gerçek olduğunun tespiti halinde, suç tarihi itibariyle failin eylemine 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 23. Maddesi hükümleri uygulanmalıdır. Örneğin, Karayolları Trafik Kanunu'nun 03.10.2016 tarihli, 676 sayılı KHK ile değiştirilen 23. maddesinin son fıkrasındaki “başka bir araca tescilli veya sahte plakayı takan veya kullananlar TCK’nin 204. maddesine göre cezalandırılır” hükmü suç tarihinden sonra yürürlüğe girmişse, bu takdirde önceki hüküm lehe olduğundan, idari yaptırım uygulanmasını gerektiren kabahat oluşacaktır.[16]

Yargıtay, sanığın kullandığı motosiklete takılı plakanın gerçek başka bir motosiklete ait gerçek plaka olduğunun tespit edildiği olayda, suç tarihi itibariyle Karayolları Trafik Kanunu'nun 03.10.2016 tarih, 676 sayılı KHK ile değiştirilen 23. maddesinin son fıkrasındaki “başka bir araca tescilli veya sahte plakayı takan veya kullananlar 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 204. maddesine göre cezalandırılır” hükmünün yürürlüğe girmediği, sanığın eyleminin suç tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 21. maddesine uygun bulunduğu gerekçesiyle, unsurları bulunmayan sahtecilik suçundan mahkumiyet kararı verilmesini hukuka aykırı bulmuştur.[17]

Karayolları Trafik Kanunu'nun 03.10.2016 tarih, 676 sayılı KHK ile değiştirilen 23. maddesinin son fıkrasındaki “başka bir araca tescilli veya sahte plakayı takan veya kullananlar 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 204. maddesine göre cezalandırılır” hükmünün yürürlüğe girdiği dönemde, başka bir araca ait gerçek plakayı araca takmak suretiyle kullanılması halinde fail hakkında 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 204. Maddesi hükmü uygulanabilecektir.

Plakaların sahte olması

Şayet gerçek plaka olmadığı tespit edilmiş ise, belgede sahtecilik suçlarında aldatma niteliği bulunup bulunmadığının takdirinin hâkime ait olduğu gözetilerek, suça konu plakanın gerçek olup olmadığının tespiti açısından emniyetin ilgili birimlerinden sorularak plakaların kurumlarınca düzenlenmiş gerçek plakalar olup olmadığının belirlenmesi gerekecektir.[18]

Resmi kurum tarafından düzenlenmediğinin belirlenmesi halinde sahte olduğu iddia edilen her iki plakanın yasal unsurları taşıyıp taşımadığı ve aldatıcılık niteliğinin bulunup bulunmadığı yöntemince tartışılarak ve denetime olanak verecek şekilde dosya arasında bulundurularak hüküm kurulması gerekmektedir.[19]

Örneğin; kriminal raporda, sahte plakalardaki soğuk mühür izinin, orijinal mühür izleri ile oluşturulmadıklarının ve mühür izi sahteciliğinin dikkati çekmeyeceğinin belirtilmesi halinde, gerçekleşen eylemin, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 204/1. maddesinde düzenlenen sahtecilik suçunu oluşturduğu kabul edilecektir.[20]

Burada plakanın sahte olup olmadığı kriminal rapor ile belirlenmek zorundadır. Bu araştırma yapıldıktan sonra eylemin suç olup olmadığı değerlendirilmelidir.

(Bu köşe yazısı, sayın Dr. Suat ÇALIŞKAN tarafından www.hukukihaber.net sitesinde yayınlanması için kaleme alınmıştır. Kaynak gösterilse dahi köşe yazısının tamamı özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan köşe yazısının bir bölümü, aktif link verilerek kullanılabilir. Yazarı ve kaynağı gösterilmeden kısmen ya da tamamen yayınlanması şahsi haklara ve fikri haklara aykırılık teşkil eder.)

------------------------------------------------

[1] Y.11.CD, E: 2017/11367, K: 2019/4022, T: 17.04.2019.