T.C.
Yargıtay
Ceza Genel Kurulu
2022/486 E., 2023/397 K.
"İçtihat Metni"
KARARI VEREN
YARGITAY DAİRESİ : 10. Ceza Dairesi
MAHKEMESİ :Ağır Ceza
SAYISI : 26-45
TEMYİZ EDENLER : Sanık ve müdafii
I. HUKUKÎ SÜREÇ
Uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan sanık ...'nın, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 188/3-4-(a), 62, 52/2-4, 53 ve 63. maddeleri uyarınca 12 yıl 6 ay hapis ve 25.000,00 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına, taksitlendirmeye, hak yoksunluğuna ve mahsuba ilişkin Isparta 1. Ağır Ceza Mahkemesince verilen 22.11.2018 tarihli ve 317-451 sayılı hükmün, sanık ve müdafii tarafından istinaf edilmesi üzerine, dosyayı inceleyen Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 12. Ceza Dairesince 02.10.2019 tarih ve 290-101 sayı ile istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bu kararın da sanık ve müdafii tarafından temyiz edilmesi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 10. Ceza Dairesince 27.10.2021 tarih, 1457-10846 sayı ve oy çokluğuyla; "Suça konu uyuşturucu maddenin ele geçirilmesinden sonra, aleyhinde yeterli delil bulunmadığı aşamada ikrarı ile kendi suçunun ortaya çıkmasına yardım eden sanık hakkında TCK'nın 192/3. maddesindeki etkin pişmanlık hükmünün uygulanması gerektiğinin gözetilmemesi," isabetsizliğinden bozulmasına karar verilmiştir.
Daire Başkanı H. Uğurlu;
"Sanık olay tarihinde Isparta İl merkezi, Davraz Mahallesinde bulunan Köy Garajı içindeki Ziraat Bankası ATM’sinin yanında durur vaziyette görülerek, kolluk görevlilerince durumundan şüphelenilmesi üzerine yapılan üst aramasında, sanığın pantolonunun sol cebinde sigara paketi içerisinde çizgili defter kağıdı ile paketlenmiş 11 adet satışa hazır hâlde eroin ele geçirilmiştir.
İl merkezinde ikamet eden sanık, kolayca buluşma yeri olarak kararlaştırılmaya müsait Köy Garajı içinde ATM yanında bulunma sebebini üzerine atılı uyuşturucu madde ticareti yapma suçu isnadını kaldıracak biçimde makul bir nedenle izah edememiştir.
Kullanmak amacı ile uyuşturucu madde bulunduran bir kişinin üzerinde bu kadar fazla miktarda paketlenmiş uyuşturucu madde varken, her an yakalanma korkusu olan bir yerde beklememesi, bir an önce bu maddeleri üzerinde taşımayıp özel ve güvenli bir yere götürmesi gerekir. Tarifi kolay ve belirli bir yerde satışa hazır uyuşturucu madde paketleriyle bekleme yapmak, kullanıcı davranışı olmayıp satışa yönelik bir davranıştır.
Sanık kovuşturma aşamasında, önceki beyanlarından farklı olarak uyuşturucu madde kullanıcısı olduğunu iddia etmiş ise de yaptırılan idrar testi sonucunda sanığın vücudunda uyuşturucu madde kalıntısı bulunmamıştır.
Sanığın soruşturma aşamasındaki 'uyuşturucu maddeleri başkasına vermek için bulundurduğuna’ ilişkin savunması olmasa da sanığın yakalandığı yer, üzerinde satışa hazır şekilde paketlenmiş 11 paket eroinin ele geçmesi, sanığın olay yerinde bekleme yaparken yakalanması, uyuşturucu madde kullanmadığının idrar testi ile anlaşılması ve olay anında Isparta Köy Garajında bulunma nedenini üzerine atılı uyuşturucu madde ticareti yapma suçu isnadını kaldıracak şekilde makul bir sebeple açıklayamaması gibi nedenlerle, sanığın bu maddeleri kullanma dışında bir amaçla bulundurduğu ortaya çıktığından, kovuşturma aşamasında döndüğü soruşturma aşamasındaki beyanları etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanmasını gerektirir nitelikte değildir.
Anlatılan nedenler ve Mahkemenin dosya içeriğine uygun gerekçesi karşısında sanık ve müdafiinin hükme yönelik temyiz isteklerinin esastan reddi görüşünde olduğumdan, çoğunluğun aksi yöndeki bozma kararına katılmıyorum." düşüncesiyle karşı oy kullanmıştır.
II. DİRENME GEREKÇESİ
Dosyanın gönderildiği Isparta 1. Ağır Ceza Mahkemesi ise 24.02.2022 tarih ve 26-45 sayı ile; "Mahkememizin kararı, Yargıtay 10. Ceza Dairesinin 27.10.2021 tarihli, 2020/1457 esas ve 2021/10846 karar sayılı ilamıyla; ‘...Suça konu uyuşturucu maddenin ele geçirilmesinden sonra, aleyhinde yeterli delil bulunmadığı aşamada ikrarı ile kendi suçunun ortaya çıkmasına yardım eden sanık hakkında TCK'nın 192/3. maddesindeki etkin pişmanlık hükmünün uygulanması gerektiğinin gözetilmemesi...’ gerekçesiyle bozulmuş ise de; bozulmasına karar verilen Mahkememizin 22.11.2018 tarihli, 2018/317 esas ve 2018/451 karar sayılı hükmünde ve gerekçesinde bir isabetsizlik bulunmadığı," şeklindeki gerekçeyle bozmaya direnerek önceki hüküm gibi sanığın mahkûmiyetine karar vermiştir.
Direnme kararına konu bu hükmün de sanık ve müdafii tarafından temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 26.04.2022 tarihli ve 41087 sayılı onama istekli tebliğnamesi ile dosya 6763 sayılı Kanun'un 36. maddesi ile değişik 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 307. maddesi uyarınca kararına direnilen Daireye gönderilmiş, aynı madde uyarınca inceleme yapan Yargıtay 10. Ceza Dairesince 21.09.2022 tarih, 7820-9445 sayı ve oy çokluğu ile direnme kararının yerinde görülmemesi üzerine Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilen dosya, Ceza Genel Kurulunca değerlendirilmiş ve açıklanan gerekçelerle karara bağlanmıştır.
III. UYUŞMAZLIK KONUSU
Özel Daire ile Yerel Mahkeme arasında oluşan ve Ceza Genel Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; sanık hakkında TCK'nın 192. maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlenen etkin pişmanlık hükmünün uygulanma koşullarının bulunup bulunmadığının belirlenmesine ilişkindir.
IV. OLAY VE OLGULAR
İncelenen dosya kapsamından;
14.06.2018 tarihli olay tutanağına göre; Isparta İl Emniyet Müdürlüğü Narkotik Suçlar Büro Amirliği görevlilerince, Isparta Sulh Ceza Hâkimliğinin 11.06.2018 tarihli ve 2525 sayılı önleme araması kararına istinaden 14.06.2018 tarihinde, saat 14.32 sıralarında Davran Mahallesi, Yeniköy Garajı'nda yapılan denetlemeler esnasında, Garaj içindeki ATM yanında beklemekte olan sanığın durumundan şüphelenilmesi üzerine adı geçenin yanına gidildiği, görevlilerce polis kimlik kartları gösterildikten sonra sanığın yapılan üst aramasında; pantolonunun sol cebindeki çizgili defter kâğıtlarına sarılı, on bir paket hâlindeki suç konusu eroinin ele geçirildiği, konu hakkında Cumhuriyet savcısına bilgi verildiğinde sanık hakkında uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan işlem yapılması talimatının alındığı,
Antalya Kriminal Polis Laboratuvarının 25.07.2018 tarihli raporuna göre; ele geçirilen 0,44 gram, açık kahve renkli toz maddenin net 0,1936 gram eroin içerdiği,
Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesinin 14.06.2018 ve 25.07.2018 tarihli uzmanlık raporlarında; sanığın idrar örneklerinde herhangi bir uyuşturucu ya da uyarıcı maddenin tespit edilmediğinin belirtildiği,
Isparta Cumhuriyet Başsavcılığınca 24.09.2018 tarih ve 11480-7636 sayı ile; sanığın savunmalarında geçen ve suç konusu uyuşturucu maddelerle ilgi ve irtibatının bulunduğunu ileri sürdüğü Salih Takmaz hakkında, uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan kovuşturmaya yer olmadığına karar verildiği,
Anlaşılmaktadır.
Sanık savcılıkta; Isparta il merkezinde ikamet ettiğini, olay tarihinden iki gün önce, Kafeler Caddesi üzerinde seyyar satıcılık yapan, akrabası...’ın yanına gittiğini, adı geçenin; bir uzman çavuşun uyuşturucu madde satın almak istediğini söyleyip bu hususta aracılık yapıp yapmayacağını sorduğunu, paraya ihtiyacı olduğu için bu teklifi kabul ettiğini ve aynı gün öğleden sonra uyuşturucu madde satın almak için Antalya’nın Zeytinköy Mahallesi'ne gittiğini, burada açık kimlik bilgilerini bilmediği bir şahıstan suç konusu eroinleri satın aldığını, ardından Isparta’ya dönüp söz konusu uzman çavuşla Hacılar Köyü girişindeki askeri alanda buluştuğunu, uzman çavuşun yanında para olmadığını ve bankamatikten para çekmesi gerektiğini söylemesi üzerine, birlikte Davraz Mahallesi'nde bulunan köy garajına gittiklerini, garaj içindeki bankamatiğin yakınında bulunduğu sırada polislerin geldiğini, yaptıkları üst aramasında pantolonunun cebindeki on bir paket hâlindeki suç konusu uyuşturucu maddeleri bulduklarını, bu esnada uzman çavuşun olay yerinden kaçtığını, ilk kez böyle bir eylemde bulunduğunu, pasif içici olduğunu, en son suç tarihinden bir hafta önce uyuşturucu madde kullandığını, daha önce hiç uyuşturucu madde satmadığını,
Sorguda; üzerinden ele geçirilen uyuşturucu maddeleri, Isparta'da görev yapan bir uzman çavuşa vereceğini, bahsi geçen kişinin açık kimlik bilgilerini bilmediğini, uyuşturucu maddeleri teslim edemeden yakalandığını, pasif içici olduğunu,
Mahkemede; ara sıra uyuşturucu madde kullandığını, suç konusu uyuşturucu maddeleri kullanmak amacıyla bulundurduğunu, yakalanmanın verdiği panik ve korku nedeniyle soruşturma evresinde farklı beyanlarda bulunduğunu, söz konusu beyanlarının gerçeği yansıtmadığını, uyuşturucu maddeleri satmak amacıyla bulundurmadığını,
Savunmuştur.
V. GEREKÇE
A. İlgili Mevzuat ve Öğretide Uyuşmazlık Konusuna İlişkin Açıklamalar
Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu ile kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alma, kabul etme veya bulundurma ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma suçları TCK’nın "Topluma Karşı Suçlar" başlıklı üçüncü kısmının, "Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar" başlıklı üçüncü bölümünün 188 ve 191. maddelerinde, bu suçlara ilişkin etkin pişmanlık düzenlemesi 192. maddesinde, infaz kurumuna veya tutukevine yasak eşya sokma suçu ise "Millete ve Devlete Karşı Suçlar ve Son Hükümler" başlıklı dördüncü kısmının, "Adliyeye karşı suçlar" başlıklı ikinci bölümünün 297. maddesinde hüküm altına alınmıştır.
TCK'nın uyuşturucu veya uyarıcı madde imâl ve ticareti ile kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak suçlarında etkin pişmanlığı düzenleyen 192. maddesinin suç ve hüküm tarihinde yürürlükte bulunan hâli;
"(1) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmî makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması hâlinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
(2) Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişi, resmî makamlar tarafından haber alınmadan önce, bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmaz.
(3) Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.
(4) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı soruşturma başlatılmadan önce resmî makamlara başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezaya hükmolunmaz." hükmünü içermektedir.
Maddenin gerekçesinde de;
"Maddede, uyuşturucu veya uyarıcı maddelere ilişkin suçlar bakımından özel bir pişmanlık hâli düzenlenmiştir. Maddenin birinci fıkrasında uyuşturucu veya uyarıcı madde imal veya ticareti suçlarına ilişkin etkin pişmanlık hâli düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre etkin pişmanlığın soruşturma başlamadan önce gösterilmesi gerekir. Etkin pişmanlık için, kişinin, diğer suç ortakları ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerler hakkında bilgi vermesi ve verilen bilginin, suç ortaklarının yakalanmasını ya da uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması gerekir. Bu düzenlemede, etkin pişmanlık cezanın ortadan kaldırılmasını sağlayan bir şahsî sebep olarak kabul edilmiştir.
Maddenin ikinci fıkrasında, kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak suçu ile ilgili olarak etkin pişmanlık hâli düzenlenmiştir. Burada da etkin pişmanlığın soruşturma başlamadan önce gösterilmesi gerekir. Etkin pişmanlık için, kişinin, uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiği hususunda soruşturma makamlarına bilgi vererek, suçluların yakalanmalarını ya da uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırması gerekir. Bu koşullar altında etkin pişmanlık gösteren kişi hakkında cezaya hükmolunmaması kabul edilmiştir.
Üçüncü fıkrada, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal veya ticareti ya da kullanmak için satın alınması, kabul edilmesi veya bulundurulması suçları ile ilgili olarak soruşturma başladıktan sonra, etkin pişmanlık göstererek suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek cezada indirim yapılması öngörülmüştür. Ancak, bu bilgi vermenin gönüllü olması gerekir. Etkin pişmanlıktan yararlanabilmek için, bunun en geç hüküm verilmeden önce gerçekleşmesi gerekir.
Maddenin dördüncü fıkrasında, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi açısından özel bir etkin pişmanlık hükmüne yer verilmiştir. Buna göre, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı soruşturma başlamadan önce resmî makamlara başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezalandırılmaz." açıklamalarına yer verilmiştir.
TCK’da etkin pişmanlık başlığı altında yapılan düzenlemede, eylem suç olmaktan çıkmamakta, duyulan pişmanlık ve eylemin sonuçlarının bir kısmının bertaraf edilmesi nedeniyle faile ceza verilmemek veya verilecek cezadan indirim yapılmak suretiyle cezayı kaldıran ya da azaltan bir durum söz konusu olmaktadır.
Uyuşturucu madde suçları, tehlike suçu olup korunan hukuki yarar genel kamu esenliğidir. Bu nedenle kanun koyucu, uyuşturucu madde ticareti yapan faillerin kimliklerinin ya da uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı yerin bu suçu işleyen failler tarafından bildirilmesi hâlinde, faillerin veya suça konu maddelerin ele geçirilmesine, dolayısıyla genel kamu esenliğini korumaya yönelik olarak uyuşturucu madde ticareti yapma suçuyla mücadeleye katkıda bulunan suç faillerine verilecek cezadan indirim yapılmasını öngörmüştür. Nitekim bu husus Ceza Genel Kurulunun 22.10.1990 tarihli ve 231-250, 20.12.1993 tarihli ve 301-338, 16.05.2000 tarihli ve 72-106 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Bu suçlarla ilgili uygulamada en çok karşılaşılan hâl olan, sanığın eylemi yetkili mercii tarafından haber alındıktan sonra etkin pişmanlıkta bulunmasına ilişkin TCK'nın 192. maddesinin üçüncü fıkrası üzerinde durulmalıdır. Buna göre; uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti eylemine iştirak etmiş olan veya kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kimsenin, suçun işlendiğinin resmî makamlar tarafından haber alınmasından sonra, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım etmesi verilen cezadan indirim nedeni olup, etkin pişmanlığın bu hâli aynı maddenin birinci ve ikinci fıkralarında düzenlenen cezasızlık halinden zaman itibarıyla ayrılmaktadır. Cezasızlık durumunda resmî makamlar tarafından haber alınmadan önce ihbar ve yardım yapılması gerekirken, üçüncü fıkrada düzenlenen ve indirim nedeni olarak kabul edilen etkin pişmanlıkta resmi makamlarca haber alınmasından sonra iş birliği aranmaktadır.
Yerleşmiş yargısal kararlar ve öğretide yer alan baskın görüşlere göre, TCK’nın 192. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için şu şartların birlikte gerçekleşmesi gereklidir:
1- Fail TCK'nın 188 ve 191. maddelerinde düzenlenen suçlardan birini işlemiş olmalıdır.
2- Hizmet ve yardım bizzat fail tarafından yapılmalıdır.
3- Hizmet ve yardım soruşturma ya da kovuşturma makamlarına yapılmalıdır.
4- Hizmet ve yardım, suçun resmi makamlar tarafından haber alınmasından sonra, ancak mahkemece hüküm verilmeden önce gerçekleşmelidir. CMK’nın 158. maddesinde gösterilen, bir suç hakkında soruşturma yapmakla yetkili olan adli ve idari merciler, Adalet ve İçişleri Bakanlıkları, savcılıklar, emniyet ve jandarma teşkilatı, suçları savcılıklara iletmekle yükümlü olan vali ve kaymakamlıklar, elçilikler ve konsolosluklar resmi makamlar kapsamında değerlendirilmelidir.
5- Fail kendi suçunun ya da bir başkasının suçunun ortaya çıkmasına önemli ölçüde katkı sağlamalı, bilgi aktarımı ile suçun meydana çıkmasına ya da diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım etmelidir.
6- Failin verdiği bilgiler doğru, yapılan hizmet ve yardım sonuca etkili ve yararlı olmalıdır.
Etkin pişmanlık hükmünün uygulanıp uygulanmayacağının belirlenmesi açısından, uygulamada en çok tereddüt yaşanan beşinci ve altıncı bentlerinde yer alan şartların gerçekleşip gerçekleşmediği üzerinde durulmalıdır. Failin etkin pişmanlık nedeniyle indirimden yararlanabilmesi için kendi suçunun ortaya çıkmasına ya da suç ortaklarının yakalanmasına yardım ve hizmet etmiş olması gerekmektedir.
Maddede belirtilen suç ortakları kavramı geniş yorumlanmalı, sadece TCK'nın 37, 38 ve 39. maddeleri anlamında suça iştirak edenler değil, uyuşturucu madde suçuna katılan ya da başka bir uyuşturucu madde ile ilgili suç işleyen herhangi bir kimse olarak anlaşılmalıdır. Yakalanması sözcüğü de, suç ortaklarının yakalanması ya da kim olduğunun belirlenmesi olarak kabul edilmelidir. Failin indirimden yararlanabilmesi için; suç ortağının veya uyuşturucu maddeyi satın aldığı ya da sattığı kişinin veya başka bir uyuşturucu madde suçunu işleyen şahsın yakalanmasına, kim olduğunun belirlenmesine katkıda bulunmasının yanı sıra ortaya çıkartılan suçun failin işlediği suça eşdeğer veya daha ağır bir suç olması gerekmektedir. Failin etkin pişmanlık hükümlerinden faydalanabilmesi için hem suçun meydana çıkmasına hem de fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım etmesine gerek yoktur. Bunlardan birinin yapılması yeterlidir. Maddede yer alan ve bağlacının veya olarak anlaşılması gerekir. Öğreti ve Yargıtayın yerleşik kabulü de bu şekildedir.
Failin kendi suçunun ya da suç ortaklarının ortaya çıkmasına yönelik olarak verdiği bilginin yardım ve hizmet niteliğinde kabul edilebilmesi için, hizmet ve yardımın konusu olan bilgilerin doğru olmasının yanında, hizmet ve yardımın sonuca etkili ve yararlı olması da gerekmektedir. Buna göre, yakalanan kimsenin uyuşturucu maddeyi açık kimliğini bilmediği bir şahıstan aldığını söylemesi ya da hayalî isimler vermesi veya daha önceden uyuşturucu işine karıştığını bildiği kişinin adını vermesi etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması için yeterli görülmemeli, failin bildirdiği kişi yakalanmış ise mahkûm edilmiş olması ya da yakalanamamışsa kimliği ve varlığının belirlenmesi, failin bildirdiği kişiye suç atması için bir neden bulunmadığının anlaşılması, mevcut delillerin o kişinin suçluluğunu kabule yeterli bulunması ve verilen bilginin daha önce görevliler tarafından öğrenilmemiş olması durumlarında etkin pişmanlık hükümleri uygulanmalıdır. Değinilen bu hâllerin dışında, failin üzerinde kullanım miktarı içerisinde uyuşturucu ve uyarıcı madde ile yakalanmış olması hâlinde başka bir şekilde satış için hazırlandığı anlaşılmayan maddeyi satmak için bulundurduğunu bildirmesinde de, uyuşturucu ve uyarıcı madde satmak suçundan etkin pişmanlık koşullarının gerçekleştiği kabul edilmelidir.
Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin imalinin, ticaretinin ve kullanımının, genel sağlığı bozmanın ötesinde kullanıcısının sağlığını, kişiliğini, toplumsal ilişkilerini tahrip etmesi, genel ahlakı etkilemesi, şiddet içeren birçok suçun kaynağı ve öncüsü, yarattığı ulusal ve uluslararası pazar ağları nedeniyle zorunlu ve öncelikle mücadele edilmesi gerektiren tehlike suçlarından olması ile bu suçların önlenmesi ve ortaya çıkartılmasındaki zorlukları da gözeten kanun koyucu, söz konusu suçlarla daha iyi mücadele edilebilmesi ve daha fazla başarı sağlanabilmesi amacıyla, suç ortaklarını ele veren veya suçun delillerinin ele geçirilmesini sağlayan faili ödüllendirmiştir. Bu kapsamda, gerek cezasızlık nedeni gerekse cezadan indirim sebebi olarak TCK'nın 192. maddesinde düzenlenen etkin pişmanlık hükümleri, daha fazla bir zararı önleyebilmek için daha az bir zarara katlanılması şeklinde ortaya çıkan, bu suçlarla mücadele edilmesi sırasında karşılaşılan zorlukları aşmaya yönelik bir tercihtir.
Uyuşturucu madde suçlarıyla mücadele kapsamında bu şekilde bir tercihte bulunan kanun koyucu, TCK'nın 192. maddesinin birinci fıkrasında; uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişinin, diğer suç ortaklarını veya suç konusu maddenin saklandığı ya da imal edildiği yerleri merciine haber vermesini, diğer bir anlatımla bu suçların failini, aynı suça katılan veya söz konusu suçu bağımsız olarak işleyen diğer bir faili ya da kendi suçunu ortaya çıkarmasını, aynı maddenin ikinci fıkrasında; kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran kişinin, bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini merciine haber vermesi veya kendi suçuna konu uyuşturucu maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırmasını, diğer bir ifadeyle uyuşturucu madde ticareti yapma suçunun failini ortaya çıkarmasını ya da kendi suçuna konu uyuşturucu maddenin ele geçirilmesini sağlamasını bir cezasızlık nedeni, aynı maddesinin birinci ve ikinci fıkralarından yalnızca zaman itibarıyla ayrılan üçüncü fıkrasında ise; kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma ya da uyuşturucu madde imal veya ticareti suçlarını işleyen kişilerin, kendi suçlarının ya da diğer suç ortakları veya söz konusu suçları bağımsız olarak işleyen diğer bir failin suçunun ortaya çıkarılmasına hizmet ve yardım edilmesini cezadan indirim nedeni olarak düzenleme yoluna gitmiştir.
Etkin pişmanlık hükümlerinin düzenlenmesindeki, genel kamu sağlığının korunması ve uyuşturucu madde ticareti yapma suçlarıyla daha etkin bir şekilde mücadele edilmesi amacı ile söz konusu maddenin düzenleniş sistematiği dikkate alındığında; failin, TCK'nın 192. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında düzenlenen cezasızlık hâllerinden yararlanabilmesi için ortaya çıkardığı suçlar arasında bir eş değerlik (denklik) ilişkisi bulunması ya da daha ağır nitelikte bir suçu ortaya çıkarması gerektiği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, aynı maddenin birinci ve ikinci fıkralarından yalnızca zaman itibarıyla ayrılan üçüncü fıkrasının da bu doğrultuda değerlendirilmesi gerekmektedir. Buna göre; TCK'nın 192. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca cezadan indirim yapılması hâlinin söz konusu olduğu durumlarda, failin kendi suçuna eş değer (denk) ya da kendi suçundan nitelik itibarıyla daha ağır bir suçu ortaya çıkarması veya kendi suçuna eş değer ya da kendi suçundan nitelik itibarıyla daha ağır bir suçun failinin yakalanmasına hizmet ve yardımda bulunması gerekmektedir. Aksinin kabulü, etkin pişmanlık hükümlerinin düzenleniş amacına aykırı olacağı gibi uyuşturucu madde imal ve ticareti suçlarıyla yapılmakta olan mücadeleyi de zaafa uğratacak, söz konusu düzenlemenin suistimaline yol açacaktır. Örneğin; uyuşturucu madde nakletmeyi planlayan ve bu amaçla yüklü miktarda eroin temin eden failin, yakalanma ihtimalini de değerlendirip nakil suçuna başlamadan önce, nakil suçu ile ilgisi bulunmayan ve daha öncesinde kendisine kullanmak için uyuşturucu madde sattığı ve uyuşturucu madde kullandığını bildiği bir şahsa az bir miktarda eroin verip uyuşturucu maddeyi naklederken yakalandığında bu kişinin kimlik ve adres bilgilerini vererek suç konusu madde ile yakalanmasını sağlaması hâlinde uyuşturucu madde nakletme suçundan alacağı cezadan yarı oranına kadar indirim yapılması söz konusu olacağından, daha fazla bir zararı önleyebilmek için daha az bir zarara katlanılmasını, uyuşturucu madde ticareti yapma suçlarıyla daha etkin bir şekilde mücadele edilmesini amaçlayan kanun koyucunun iradesinin aksine bir durum ortaya çıkacaktır. Bu durum ceza adaletini zedeleyecek biçimde failin haksız bir ceza indiriminden yararlanılmasının yolunu da açacaktır.
B. Somut Olayda Hukukî Nitelendirme
Isparta İl Emniyet Müdürlüğü Narkotik Suçlar Büro Amirliği görevlilerince, Isparta Sulh Ceza Hâkimliğinin 11.06.2018 tarihli ve 2525 sayılı önleme araması kararına istinaden 14.06.2018 tarihinde, saat 14.32 sıralarında Davran Mahallesi, Yeniköy Garajı'nda yapılan denetlemeler esnasında, Garaj içindeki ATM yanında beklemekte olan sanığın durumundan şüphelenilmesi üzerine yanına gidildiği, görevlilerce polis kimlik kartları gösterildikten sonra sanığın yapılan üst aramasında; pantolonunun sol cebindeki çizgili defter kâğıtlarına sarılı, on bir paket hâlindeki suç konusu uyuşturucu maddelerin ele geçirildiği olayda;
Her ne kadar suç konusu uyuşturucu maddeler on bir paket hâlinde ele geçirilmiş ise de toplam net ağırlığı 0,1936 gram olan eroinin miktar itibarıyla kullanım sınırları içinde kalması, olay tutanağına göre; sanığın üzerindeki uyuşturucu maddelerin bir ihbar ya da istihbarat bilgisi üzerine yapılan araştırma veya fiziki takip sonucu değil, önleme araması kararına istinaden kolluk tarafından gerçekleştirilen olağan denetimler sırasında ele geçirilmiş olması ve sanığın suç konusu maddeleri satacağına ya da satışa arz edeceğine ilişkin dış dünyaya yansıyan herhangi bir davranışının bulunmaması hususları birlikte değerlendirildiğinde; dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin sanığa atılı uyuşturucu madde ticareti yapma suçunu ortaya çıkarmaya yeterli olmadığı anlaşıldığından, aleyhine yeterli delil bulunmadığı aşamada soruşturma evresindeki savunmalarında, üzerindeki miktar itibarıyla kullanma sınırları içinde kalan suç konusu uyuşturucu maddeyi, başkasına vermek amacıyla bulundurduğunu söyleyen ve bu hâliyle ikrarıyla suçunun ortaya çıkmasına hizmet ve yardım eden sanık hakkında TCK’nın 192. maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlenen etkin pişmanlık hükmünün uygulanma koşullarının oluştuğu kabul edilmelidir.
Bu itibarla, şartları oluştuğu hâlde sanık hakkında TCK'nın 192. maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlenmiş olan etkin pişmanlık hükmünü uygulamayan Yerel Mahkemenin direnme kararına konu hükmündeki gerekçelerinin yerinde olmadığına ve mahkûmiyet hükmünün bozulmasına karar verilmelidir.
Çoğunluk görüşüne katılmayan Ceza Genel Kurul Üyesi ...; "Sanık ... hakkında 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 192/3. maddesinde düzenlenen etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması koşullarının bulunmadığı düşüncesinde olduğumuzdan, Yüksek Ceza Genel Kurulu sayın çoğunluğunun sanık hakkında bu madde hükümlerinin uygulanmasının gerekli olduğuna ve aksi yönde verilen yerel mahkeme direnme kararının isabetli olmadığına ilişkin kararına katılmak mümkün olmamıştır.
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 'Etkin pişmanlık' başlıklı 192. maddesinin üçüncü fıkrası; 'Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.' şeklinde düzenlenmiştir.
Bu madde kapsamında etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için, failin 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 188 ve 191. maddelerinde düzenlenen suçlardan birini işlemiş olması, hizmet ve yardımın bizzat fail tarafından soruşturma ya da kovuşturma makamlarına yapılması, suçun resmi makamlar tarafından haber alınmasından sonra, ancak mahkemece hüküm verilmeden önce gerçekleşmesi, failin kendi suçunun ya da bir başkasının suçunun ortaya çıkmasına önemli ölçüde katkı sağlaması, failin verdiği bilgilerin doğru, yapılan hizmet ve yardımın sonuca etkili ve yararlı olması gereklidir.
Somut olayda, Isparta İl Emniyet Müdürlüğü Narkotik Suçlar Büro Amirliği personeli tarafından Davraz Mahallesi Yeniköy Garajında yapılan denetlemeler sırasında, garaj içindeki ATM'nin yanında beklemekte olan sanık ...'nın durumundan şüphelenilmiş, sanık kolluk personeline kimlik belgesi de ibraz etmemiş, Isparta Sulh Ceza Hakimliği'nin 11.06.2018 tarih ve 2525 sayılı önleme arama kararına istinaden sanığın yapılan üst araması sonucunda, pantolonunun sol cebinde bulunan çizgili defter kağıtlarına sarılı şekildeki daralı ağırlığı 1,45 gram olan 11 paket eroin maddesi ele geçirilmiştir.
Antalya Kriminal Polis Laboratuvarı tarafından düzenlenen rapora göre, ele geçirilen net 0,44 gram ağırlığındaki toz maddenin 0,1936 gram eroin içerdiği belirlenmiştir.
Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından düzenlenen rapora göre, sanığın idrar örneğinde herhangi bir uyuşturucu ya da uyarıcı maddenin bulunmadığı belirlenmiştir.
Sanık savcılık ifadesinde, olay tarihinden 2 gün önce akrabası olan Salih Takmaz'ın kendisine bir Uzman çavuşun eroin satın almak istediğini, bu hususta aracılık yapıp yapmayacağını sorması üzerine, paraya ihtiyacı olduğu için bu teklifi kabul ederek aynı gün Antalya'nın Zeytinköy Mahallesi'ne gittiğini ve suça konu olan eroin maddesini satın aldığını, Isparta'ya döndüğünde Uzman çavuşla Hacılar Köyü girişindeki askeri alanda buluştuğunu, Uzman çavuşun bankamatikten para çekmesi gerektiğini söylemesi üzerine birlikte Davraz Mahallesi'nde bulunan köy garajına gittikleri sırada yakalandığını, Uzman çavuşun ise olay yerinden kaçtığını beyan etmiştir.
Isparta Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından şüpheli Salih Takmaz hakkında yapılan soruşturma sonucunda, kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiştir.
Kullanmak amacıyla çok sayıda uyuşturucu madde satın alan kişiden bu maddeyi evi ya da işyeri gibi güvenli bir yere götürüp gizlemesi, üzerinde sadece bir içimlik uyuşturucu madde bulundurması beklenir. Henüz güvenli yere ulaşamadan yakalanmış ise, güzergah olarak uyuşturucu maddeyi satın aldığı yerden güvenli yere doğru giderken yakalanması gerekir. Sanığın ikamet ettiği adres ile yakalandığı yer arasında oldukça uzak bir mesafe vardır. Sanık 'Keçeci Mah. 2315.Sk. No:4 Isparta' adresindeki evinden uzak olan bir yerde gündüz vakti saat 14.32'de ATM'nin yanında çok fazla kişinin bulunabileceği bir ortamda beklerken yakalanmıştır. İl merkezinde ikamet eden sanık kolayca buluşma yeri olarak kararlaştırılmaya müsait Yeniköy Garajı içindeki ATM'nin yanında bulunması hakkında makul bir sebep belirtememiştir. Tarifi kolay ve belirli bir yerde satışa hazır şekilde paketlenmiş uyuşturucu maddeyle beklemek, kullanıcı davranışı olmayıp uyuşturucu madde ticareti yapma amacına yönelik bir davranıştır.
Kollukta işsiz ve düşük gelirli olduğunu, savcılıkta ve sorguda işçi ve aylık 1.000 TL gelirinin olduğunu, mahkemede ise boyacı ve aylık 1.500 TL gelirinin olduğunu beyan eden sanığın, ekonomik ve sosyal durumu itibarıyla kullanmak için bir seferde 11 paket eroin maddesi satın alması mümkün değildir.
Sanık mahkeme aşamasında, savcılık ve sorgu ifadesini değiştirerek satıcı değil, kullanıcı olduğunu beyan etmişse de soruşturma aşamasında yapılan idrar tahlili negatif çıkmıştır. Sanığın uyuşturucu madde kullandığı teknik delillerle ispatlanamamıştır.
Uyuşturucu madde tek parça halinde değil, satışa hazırlanmış şekilde 11 ayrı pakette ele geçirilmiştir. 11 paket eroin maddesi kişisel kullanım sınırlarının üzerindedir.
Sanığın yakalandığı zaman ve yer, üzerinde kişisel kullanım sınırlarının üzerinde ve satışa hazır şekilde paketlenmiş eroin maddesinin ele geçirilmesi, ekonomik ve sosyal durumu itibariyle içmek amacıyla fazla miktarda eroin maddesi satın alma imkanının bulunmayışı, uyuşturucu madde kullanıcısı olduğu iddiasına rağmen idrar tahlilinin negatif çıkması, ismini verdiği suç ortağının hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmesi hususları dikkate alındığında, 'uyuşturucu maddeyi başkasına satmak için üzerinde bulundurduğu' yönündeki savunmasının dosyaya bir yenilik katmadığı, suçun meydana çıkmasına ve faillerin yakalanmasına yardımının bulunmadığı, sanığın üzerine atılı uyuşturucu madde ticareti yapma suçunun kendi katkısı olmaksızın elde edilen maddi delillerle zaten sabit olduğu, olayda 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 192/3. maddesinin uygulanması koşullarının mevcut olmadığı, yerel mahkemenin direnme kararının usul ve yasaya uygun olduğu kanaatinde olduğumdan, Ceza Genel Kurulu çoğunluk görüşüne katılmıyorum." düşüncesiyle,
Çoğunluk görüşüne katılmayan altı Ceza Genel Kurulu Üyesi de; sanık hakkında TCK'nın 192. maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlenen etkin pişmanlık hükmünün uygulanma şartlarının oluşmadığı ve bu itibarla Yerel Mahkemenin direnme gerekçesinin isabetli olduğu görüşüyle,
Karşı oy kullanmışlardır.
VI. KARAR
Açıklanan nedenlerle;
1- İlk Derece Mahkemesinin direnme gerekçesinin İSABETLİ OLMADIĞINA,
2- Isparta 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 24.02.2022 tarihli ve 26-45 sayılı sayılı direnme kararına konu hükmünün, aleyhine yeterli delil bulunmadığı aşamada soruşturma evresinde; üzerinde ele geçirilen suç konusu uyuşturucu maddeleri başkasına vermek amacıyla bulundurduğunu söyleyen ve bu hâliyle ikrarı ile suçunun ortaya çıkmasına yardım eden sanık hakkında TCK’nın 192. maddesinin üçüncü fıkrasında düzenlenen etkin pişmanlık hükmünün uygulanması gerektiğinin gözetilmemesi isabetsizliğinden BOZULMASINA,
3- Bozma nedeni ve tutuklulukta geçirdiği süre göz önüne alınarak sanığın TAHLİYESİNE, başka bir suçtan tutuklu veya hükümlü olmadığı takdirde derhal salıverilmesi için ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına YAZI YAZILMASINA,
4- Dosyanın, Isparta 1. Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, 21.06.2023 tarihinde yapılan birinci müzakerede yasal ve yeterli çoğunluk sağlanamadığından 12.07.2023 tarihinde yapılan ikinci müzakerede oy çokluğuyla karar verildi.
