Yargıtay Kararları Işığında
Suç Örgütleri
2.3.2024 Tarihli 7499 Sayılı Yasal Değişiklikler İşlenmiştir.
Doç. Dr. Cengiz Apaydın, Cenk Ayhan Apaydın
1. Baskı, Nisan 2024
Kitapta, suç örgütü, silahlı suç örgütü, Anayasayı ihlal suçu, örgüt kurmak, örgüt yönetmek, örgüt faaliyeti çerçevesinde suç işlemek, örgüt adına suç işlemek, örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek, örgüte üye olmak ve hiyerarşik yapıya dâhil olmamakla birlikte örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek eylemleri tüm yönleriyle incelenerek Yargıtay kararları ışığında kavramların uygulamadaki yansımaları açıklanmıştır. TCK'nın 220. maddesindeki suç örgütü, TCK'nın 314. maddesindeki silahlı örgütlenme, Terörle Mücadele Kanunu'nun 7. maddesindeki terör amaçlı örgütlenme suçları, propaganda yapma suçu, darbeye teşebbüs suçu, siyasal veya askeri casusluk suçu unsurları tek tek incelenmek suretiyle problemli alanlara çözümler üretilmeye çalışılmıştır. Kimlerin örgüt kurucusu, kimlerin örgüt yöneticisi ve kimlerin örgüt üyesi olduğu açıklanmıştır. Örgütü yöneten kişinin örgütteki pozisyonunun emir veren niteliğinde olması şarttır. Belirli bir süre örgüt yönetici olup daha sonra örgütten ayrılan kişi, yönetici olduğu süreç içerisinde işlenen suçlardan örgüt yöneticisi olarak sorumlu tutulacaktır. Örgüt yöneticisinin talimatıyla aktif bir konumda olunması örgüt üyesi olmak için şarttır. Örgüte sempati duymak tek başına örgüt üyesi olunduğu anlamını taşımamaktadır. Örgüt üyeliği eylem ve söylemlerle ispatlanabilir hale gelmelidir. Örgütsel suçlarda delillendirme ile suçun örgüt faaliyeti çerçevesinde işlendiğine ilişkin iddiaların çok ciddi ispat sorunlarıyla karşılaşacağı açık olup suç ve cezanın şahsiliği ilkesi doğrultusunda ceza hukukunun temel ilkelerine uygun yasaların yapılması suçla mücadelede etkinliği artırabilecektir. Tüm bu hususlar kitapta ayrıntılı olarak incelenmiştir.
Kitabın Konu Başlıkları
- Suç Örgütü
- Silahlı Suç Örgütü
- Anayasayı İhlal Suçu
- Siyasal veya Askeri Casusluk Suçu
- Örgüt Kurmak
- Örgüt Yönetmek
- Örgüt Faaliyeti Çerçevesinde Suç İşlemek
- Örgüt Adına Suç İşlemek
- Örgüte Üye Olmamakla Birlikte Örgüt Adına Suç İşlemek
- Örgüt Propagandası Yapmak
- Örgüte Üye Olmak
- Hiyerarşik Yapıya Dâhil Olmamakla Birlikte Örgüte Bilerek ve İsteyerek Yardım Emek
Önsöz
Devlet milletin örgütlü hali olup bir devlette sadece bir örgüt olabilir. Hiçbir devlet paralel hiçbir yapıya göz yummaz, izin vermez, yardım veya yataklıkta bulunanları hukuki yargılamalarla cezalandırır. Devlet görevlileri kamu düzenini ve kamu barışını korumak amacıyla evrensel hukuk ilkeleri ışığında hareket etmek zorundadır. Devletin ideolojisi Anayasada belirlenmiş olup özellikle devletten maaş alan kişiler devleti ele geçirmeye veya yıkmaya çalışan kişilerle doğrudan veya dolaylı bir işbirliği içerisinde olamaz. Silahlı veya silahsız suç örgütleri çıkar amaçlı olup sistemin zaafları üzerinden egemenlik elde etmeye çalışmaktadır.
Suç örgütleri ile mücadele hukuk devletinin olmazsa olmaz kurallarından biridir. Öncelikle suç örgütlerinin oluşmasına, gelişmesine ve devlete sızmasına engel olunmalıdır. Örgütler yapıları gereği aidiyetler veya ideolojiler üzerinden gelişerek üye sayısını artırarak, para ve güç sahibi olmayı amaçlamaktadır. Her suç örgütü toplumsal barışa ve kamu güvenliğine yönelik eylem ve söylemler içerisinde hareket ederek bireylere ve topluma korku salmaktadır.
Anayasal ve yasal hakların kullanması kapsamında insanların bir araya gelerek gösteri veya yürüyüş yapması ya da basın açıklaması kapsamında bulunması örgütsel bir yapı olarak değerlendirilemez. Toplumsal ve bireysel gelişmenin yolu kişilerin düşünce ve düşüncelerini özgürce ifade etmeleri ile mümkün olabilmektedir.
Ceza muhakemesi hukuku, suç soruşturması ile başlayan yargılamada hukuk güvenliğinin hangi yöntemlerle korunduğunun usulünü düzenleyen bir kurallar bütünüdür. Soruşturmanın ve yargılamanın nasıl yapılacağını, soruşturma ve yargılama süjelerinin hak ve yükümlülüklerini, ceza muhakemesi hukukuna egemen ilkeler ışığında ortaya koyması nedeniyle hayati bir önem taşır. Ceza muhakemesi hukukunun bilimsel olmadığı bir hukuk düzeninde hukuk güvenliği, kamu düzeni, kamu güvenliği ve adalet gerçekleşemez. Ceza muhakemesi hukuku bireyleri haksız yakalama, tutuklama, yargılama ve mahkûmiyete karşı koruyan hukuk güvenliğinin en aktif uygulama alanıdır. Bir suç şüphesi altında olan bireylerin hangi koşullarda nasıl soruşturulacağı ve yargılanacağının kategorize edilmesi ancak ceza muhakemesi hukukunun temel ilkelerinin uygulanması ile mümkündür. Yer ve zamana göre değişen hukuk dışı toplumsal ve siyasi talepler hukukla çatıştığında evrensel hukuk kurallarının uygulanması ancak soruşturma ve yargılama makamlarının teminat altına alındığı, her türlü siyasi ve toplumsal baskıya karşı demokratik toplumun ilkeleri ışığında evrensel hukuk içinde kalabilen bir ceza muhakemesi hukuku ile mümkündür.
Adaletin işleyişine güven duyulması, demokratik toplumun gereklerine uygun bir ceza yargılaması ile mümkündür. Bu yargılama her türlü şüpheden uzak, iddia, savunma ve yargı makamlarının bağımsız ve tarafsız bir şekilde adaletin gerçekleştirilmesi için eylemler ve deliller üzerinden ceza muhakemesine egemen ilkeler ışığından kolektif bir yargılama yapmaları ile mümkündür. İş yükü, medya baskısı, siyasi baskı veya ideolojik dayatmalardan soyutlanmış insanı önceleyen adalet makamları, her olayda kuyumcu titizliği ile çalışarak, şüphelinin/sanığın atılı suçu işleyip işlemediğini, işlemiş ise hangi koşullar altında işlediğini, işlenen suçla ilgili hüküm kurulurken cezanın bireyselleşmesinde yasaların öngördüğü tüm kurumların talep olmaksızın incelenmesi, insani bir ceza muhakemesinin temel amaçları arasında olmalıdır.
Soruşturma ve yargılama sürecindeki tüm işlemlerin hukuka uygun olarak yapılması, iddia ve savunmalar ışığında hükme esas alınan tüm delillerin hukuka yöntemlerle elde edilerek duruşmada okunarak şikâyet ve savunmalara yönelik tespitlere ve beyanlara ilişkin taraflara diyeceklerinin sorulması gerekir. Yargılama aşamalarda ileri sürülen iddia ve savunmaların istinaf ve/veya temyiz denetimini sağlayacak biçimde ve özleri değiştirmeksizin tartışılması gerekir. İddianamenin soruşturmaya, yargılamanın ise iddianameye uygun bir şekilde olması şarttır. İddianamede belirtilmeyen eylemlerden dolayı yargılama yapılarak hüküm kurulamaz. Mahkemelerce vicdani kanının kesin, tutarlı ve çelişmeyen verilere dayandırılması ile sanıkların örgütlü suçlara katılma iradesini açıkça ortaya koyan eylemlerinin ve söylemlerinin, zaman, nitelik ve nicelik olarak yaptığı katkı itibariyle bir bütün olarak değerlendirilerek suç vasfının, sanığın suça iştirakinin ve sanığın manevi unsurunun titizlikle araştırılarak gerekçelendirilmesi gerekir. Bu kapsamda sanıkların veya müdafilerinin savunmalarının inandırıcı gerekçelerle reddedilerek veya kabul edilerek verilen kararın tüm tarafları tatmin etmesi ve adalet duygusunu incitmemesi amaçlanmalıdır.
Kitap sadece hukukçulara yönelik olarak değil, tüm şahısların okuyup anlayabileceği tarzda açık bir şekilde yazılmış olup kitabın tüm okuyuculara yararlı olmasını dileriz.
Mart 2024
Doç. Dr. Cengiz APAYDIN Cumhuriyet Savcısı
Cenk Ayhan APAYDIN Hukukçu
---
İçindekiler
Birinci Bölüm
YARGITAY KARARLARI IŞIĞINDA KAVRAMLAR VE TESPİTLER
I. SUÇ ÖRGÜTÜ
19
II. ÖRGÜT KURMA
22
III. ÖRGÜT YÖNETME
23
IV. ÖRGÜT ÜYELİĞİ
24
V. TANIKLIK
25
A. Genel Olarak
25
B. Çağrı ve Dinleme
29
C. Gizli Tanıklık
31
D. Etkin Pişmanlık Hakkından Yararlanan Sanıkların Tanıklığı
34
VI. İLETİŞİMİN TESPİTİ, DİNLENMESİ VE KAYDA ALINMASI
36
VII. ETKİN PİŞMANLIK
45
VIII. BANKA HESAP BİLGİLERİNİN DELİL OLMA NİTELİĞİNDEKİ KRİTER
46
IX. ÖRGÜTSEL İLETİŞİM AĞI
50
XI. ÖRGÜTLÜ SUÇLAR UYAP BİLGİ HAVUZU
55
XII. ANKESÖRLÜ TELEFON GÖRÜŞMELERİNİN DELİL NİTELİĞİ
55
XIII. ANAYASAYI İHLAL SUÇUNDA HATA KAVRAMININ KAPSAMI VE SONUÇLARI
60
XIV. GÖRÜNTÜ VEYA VİDEOLARIN DELİL NİTELİĞİ
66
XV. BAĞLAYICI EMRİN YERİNE GETİRİLMESİ KAPSAMINDA ASTLARIN HUKUKİ SORUMLULUĞU
67
XVI. DARBEYE TEŞEBBÜS VEYA SİLAHLI ÖRGÜT ÜYESİ OLMA SUÇLARININ AYIRIMI
71
XVII. DARBEYE TEŞEBBÜS İLE DARBEYE TEŞEBBÜS SUÇUNA YARDIM ETMEK SURETİYLE İŞTİRAK SUÇLARININ AYIRIMI
72
XVIII. YARGILAMAYA İLİŞKİN BİR İLKE OLAN ŞÜPHEDEN SANIK YARARLANIR İLKESİ
73
XIX. TCK'NIN 314. MADDESİ BAKIMINDAN BİR OLUŞUMUN VEYA YAPILANMANIN, SİLAHLI TERÖR ÖRGÜTÜ SAYILABİLMESİ İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR
74
XX. DELİLLERİN ORTAYA KONULMASI VE REDDİNE İLİŞKİN YASAL DÜZENLEMELER
74
XXI. TEMYİZ NEDENLERİ VE İNCELEMENİN KAPSAMI
76
XXII. TEMYİZ İSTEMLERİNİN SÜRESİNDE VE GEÇERLİ OLUP OLMADIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ VE SÜRESİ İÇİNDE VERDİKLERİ TEMYİZ DİLEKÇELERİNDE GEREKÇELİ KARARIN TEBLİĞİNİ TALEP EDEN SANIK VE MÜDAFİSİNE, 5271 SAYILI CMK'NIN 295. MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASI UYARINCA TEMYİZ NEDENLERİNİ BİLDİRİR EK DİLEKÇENİN GEREKÇELİ KARARIN TEBLİĞİNDEN İTİBAREN İKİ HAFTA İÇERİSİNDE VERİLMESİ GEREKTİĞİNİN BİLDİRİLMESİNİN ZORUNLU OLUP OLMADIĞI MESELESİ.
78
XXIII. GİZLİ SORUŞTURMACI
79
XXIV. TEKNİK ARAÇLARLA İZLEME
87
XV. KAST YOKLUĞU VE HATA AYIRIMI
90
XXVI. TERÖRİZMİN FİNANSMANI
93
A. Genel Olarak
93
B. Terörün Finans Kaynakları
95
1. Örgüte Yapılan Mali Yardımlar
95
2. Vakıf ve Derneklerin Kullanımı
96
3. Basın ve Yayın Araçları
96
4. Ticari Faaliyetler
97
5. Sosyal Etkinlikler
97
6. Örgütün Suç Faaliyetlerinden Elde Ettiği Gelirler
98
XXVII. TERÖRİZMİN FİNANSMANI SUÇU
98
XXVIII. MÜSADERE
105
XXIX. TEMYİZDE SEBEP GÖSTERME ZORUNLULUĞU
118
XXX. ŞÜPHEDEN SANIK YARARLANIR İLKESİ
122
XXXI. DERHAL BERAAT KARARININ KAPSAMI
126
XXXII. ÖRGÜTLÜ SUÇLARDA MÜKERRERLİK VE İNFAZ
128
XXXIII. HUKUKA AYKIRI DELİL VE İSPAT
132
İkinci Bölüm
SUÇ ÖRGÜTÜ
I. GENEL OLARAK
139
A. Korunan Hukuki Değer
143
B. Fail
144
C. Mağdur
144
D. Örgütün Unsurları
145
1. Üye Sayısının En Az Üç veya Daha Fazla Kişi Olmasının Gerekmesi
145
2. Üyeler Arasında Gevşek de Olsa Hiyerarşik Bir Bağ Bulunması
146
3. Suç İşlemek Amacı ile Fiili Bir Birleşmenin Yeterliliği
148
4. Örgütün Devamlılığı
149
5. Örgütün Elverişliliği
151
6. Belirsiz Sayıda Suçları İşlemek İradesi
152
E. Nitelikli Haller
154
II. KORUMA TEDBİRLERİ
154
III. EYLEM
155
A. Örgüt Kurmak
157
B. Örgüt Yönetmek
158
C. Örgüt Faaliyeti Çerçevesinde Suç İşlemek
162
D. Örgüt Adına Suç İşlemek
164
E. Örgüte Üye Olmamakla Birlikte Örgüte Bilerek ve İsteyerek Yardımda Bulunmak
164
F. Örgüt Propagandası Yapmak
167
G. Örgüte Üye Olmak
177
IV. MANEVİ UNSUR
179
V. İŞTİRAK
183
VI. TEŞEBBÜS
186
VII. İÇTİMA
188
VIII. GÖREVLİ MAHKEME
189
VIX. ZAMANAŞIMI
189
X. SORUŞTURMA VE DELİL DEĞERLENDİRME
190
XI. ETKİN PİŞMANLIK
198
Üçüncü Bölüm
SİLAHLI SUÇ ÖRGÜTÜ
I. GENEL OLARAK
207
A. Kavram
209
B. Örgüt Kurma
210
C. Örgüt Yönetme
211
D. Örgüt Üyeliği
212
II. KORUMA TEDBİRLERİ
216
III. EYLEM
218
A. Silahlı Terör Örgütü Kurma veya Yönetme
220
B. Silahlı Terör Örgütüne Üye Olma
225
C. Silahlı Örgüte Yardım Etme
229
IV. MANEVİ UNSUR
233
V. İŞTİRAK
239
VI. TEŞEBBÜS
239
VII. İÇTİMA.
241
VIII. GÖREVLİ MAHKEME
241
IX. ZAMANAŞIMI
241
X. SORUŞTURMA VE DELİL DEĞERLENDİRME
242
XI. ETKİN PİŞMANLIK
249
XII. BAĞLANTILI SUÇLAR
251
Dördüncü Bölüm
ANAYASAYI İHLAL SUÇU
I. GENEL OLARAK
257
II. KORUMA TEDBİRLERİ
260
III. EYLEM.
261
IV. MANEVİ UNSUR
263
V. İŞTİRAK
266
VI. TEŞEBBÜS
271
VII. İÇTİMA
275
VIII. GÖREVLİ MAHKEME.
278
IX. ZAMANAŞIMI
278
X. SORUŞTURMA VE DELİL DEĞERLENDİRME
278
XI. ETKİN PİŞMANLIK
282
XII. BAĞLANTILI SUÇLAR
283
Beşinci Bölüm
SİYASAL VEYA ASKERİ CASUSLUK SUÇU
I. GENEL OLARAK
289
II. KORUMA TEDBİRLERİ
295
III. EYLEM
296
IV. MANEVİ UNSUR
302
V. İŞTİRAK
306
VI. TEŞEBBÜS
308
VII. İÇTİMA
308
VIII. GÖREVLİ MAHKEME
311
IX. ZAMANAŞIMI
311
X. SORUŞTURMA
311
XI. BAĞLANTILI SUÇLAR
312
Sonuç
317
Altıncı Bölüm
YARGITAY KARARLARI IŞIĞINDA KARAR BOZMA NEDENLERİ
YARGITAY KARARLARI IŞIĞINDA KARAR BOZMA NEDENLERİ
323
Kaynakça
429
Kavram Dizini
435
Yazar Hakkında
439
Yayınlanmış Kitapları
440
Yazar Hakkında
445
