ZORLAYICI SEBEPLE İŞ AKDİNİN İŞVEREN TARAFINDAN FESHİ - İŞÇİNİN ÇALIŞMA İZNİNİN BİTMESİ

T.C. YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ E. 2017/11091 K. 2019/11043 T. 15.5.2019

KIDEM TAZMİNATI ( Davacının İş Akdinin Çalışma İzninin Bitmesi Nedeniyle 4857 S.K.'un 25/II Maddesince Feshedildiği - Davalı İşveren Tarafından Davacının Çalışma Süresinin Dolacağının Önceden İhtar Edildiği ve Davacının Sınav İçin Müracaatta Bulunduğunun Anlaşıldığı/Davacının Kontenjanın Dolu Olması Sebebiyle Sınava Giremediği İçin Çalışma Belgesini Uzatamadığı Anlaşıldığından Feshin İş Kanunu'nun 25/III. Maddesi Kapsamında Olduğu ve Kıdem Tazminatı Talebinin Kabulü Gerektiği )

ZORLAYICI SEBEPLE İŞ AKDİNİN İŞVEREN TARAFINDAN FESHİ ( Mahkemece Davalı İşverenin Fesih Bildiriminin Davacının Çalışma İzninin Bitecek Olması Nedeniyle Çalıştırılmasının İmkansız Hale Geldiği ve Yapılan Feshin Haklı Sebebe Dayandığı Gerekçesiyle Davanın Reddedildiği - Feshin 4857 S.K.'un 25/III. Maddesi Kapsamında Olduğunun Kabulüyle Kıdem Tazminatı Talebinin Kabulü Yerine Hatalı Değerlendirme ile Reddine Karar Verilmesinin Bozmayı Gerektirdiği )

İŞÇİNİN ÇALIŞMA İZNİNİN BİTMESİ ( İşverenin Davacının Çalışma Süresinin Dolacağını Önceden İhtar Ettiği ve Davacının Sınavın Ücretini Yatırdığı Ancak Kontenjanın Dolu Olması Sebebiyle Sınava Giremediği İçin Çalışma Belgesini Uzatamadığının Anlaşıldığı - Feshin İş Kanunu'nun 25/III. Maddesi Kapsamında Olduğunun Kabulüyle Fesih İşveren Tarafından Zorlayıcı Sebeple Gerçekleştirildiği/Kıdem Tazminatının Hüküm Altına Alınması Gerektiği )

ZORLAYICI SEBEPLER ( İşçiyi İşyerinde Bir Haftadan Fazla Süre ile Çalışmaktan Alıkoyan Zorlayıcı Bir Sebebin Ortaya Çıkması Halinde İşverenin Derhal Fesih Hakkının Olduğu - İşçiyi Çalışmaktan Alıkoyan Sebeplerin İşçinin Çevresinde Meydana Gelmesi Gerektiği/İşyerinden Kaynaklanan ve Çalışmayı Önleyen Sebeplerin Düzenleme Kapsamına Girmeyeceğinin Belirtildiği )

1475/m.14

4857/m.17,24/III,25,40

5188/m.11,19/c

ÖZET : Dava, iş akdinin haksız şekilde feshedilmesi nedeniyle kıdem ve ihbar tazminatı istemine ilişkindir.

Davacının iş akdinin çalışma izninin bitmesi nedeni ile İş Kanunu'nun 25/II maddesine dayandırılarak işverence feshedildiği, davalı işveren tarafından davacının çalışma süresinin 13/03/2014 tarihinde dolacağı 17.01.2014 tarihinde ihtar edildiği, dosya içeriğindeki dekontla davacının Şubat 2014 sınavı için müracaatta bulunduğu, mahkemece davalı işveren tarafından yapılan fesih bildiriminin davacının çalışma izninin bitecek olması nedeniyle güvenlik görevlisi olarak çalıştırılmasının imkansız hale geldiği ve davalı şirketin çalışma alanının güvenlik işi olduğundan davalı tarafından yapılan feshin haklı sebebe dayandığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de davacının sınavın ücretini yatırdığı ve kontenjanın dolu olması sebebiyle sınava giremediği için çalışma belgesini uzatamadığı anlaşılmasına göre feshin İş Kanunu'nun 25/III. maddesi kapsamında olduğunun kabulüyle fesih işveren tarafından zorlayıcı sebeple gerçekleştirildiğinden dava konusu kıdem tazminatı talebinin kabulü yerine hatalı değerlendirme ile reddine karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.

DAVA : Gereği düşünüldü:

KARAR : A-) Davacı İsteminin Özeti:

Davacı vekili 10/02/2015 havale tarihli dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin taşeron firma ... Güvenlik Savunma Sistemleri A.Ş. işçisi olarak ... Ticaret Merkezi A.Ş. Projesinde özel güvenlik görevlisi olarak 10/08/2010 tarihinden 16/02/2011 tarihleri arasında çalıştığını, 16/02/2011 tarihinden itibaren ihaleyi alan taşeron firma ... Güvenlik Sistemleri A.Ş. işçisi olarak 17/03/2014 tarihine kadar çalıştığını, 17/03/2014 tarihi itibariyle iş akdinin haklı neden olmadan geçerli bir nedenle haksız şekilde feshedilerek iş akdine son verildiğini, davalı şirket tarafından verilen 17/03/2014 tarihli iş akdinin feshedildiğini gösteren beyanda, 13/03/2014 tarihinde çalışma izninin bitmesi nedeni ile iş akdinin 4857 Sayılı İş Kanunu'nun 25. maddesinin II fıkrasının ilgili bentleri gereği 17/03/2014 tarihinde feshedildiğini, çalışma izninin bitmesi 25/II belirtilen haklı nedenlerden olmadığını, müvekkilinin çalışma izninin uzatılması için Şubat 2014 tarihinde sınav müracatı yapmış olmakla birlikte sınavı yapacak olan kurum Şubat ayında yapılacak sınavda kontenjanın dolu olduğunu bir sonraki sınava girebileceğini bildirmekle ekte sunulu sınav başvuru dekontu yatırılmış olup Nisan 2014 tarihinde yapılan sınava girerek çalışma belgesini uzattığını, bu maddede sayılan hallerin genişletilerek yorumlanamayacağı, iş akdinin geçerli bir nedenle haksız feshi ile müvekkilinin 4.322,59 TL karşılığı olan net kıdem tazminatının ödenmediğini, müvekkilinin işine haksız şekilde son vermekle, İş Kanunu'nun 17. maddesinin d bendi gereğince müvekkilinin hak etmiş olduğu sekiz haftalık karşılığı ihbar tazminatının da ödenmediğini iddia ederek, iş akdinin haksız fesih nedeniyle 10/08/2010-17/03/2014 tarihleri arası 3 yıl 7 ay 8 gün kıdem tazminatı karşılığı olan 4.322,59 TL kıdem tazminatının, 1.899,80 TL net ihbar tazminatının davalılardan tahsiline, kıdem tazminatı için iş akdinin feshedildiği tarih 17/03/2014 tarihinden itibaren banka mevduatına uygulanan en yüksek faiz oranı üzerinden, ihbar tazminatı miktarı için dava tarihinden itibaren yasal faiz üzerinden hesaplanmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

B-) Davalılar Cevaplarının Özetleri:

Davalı ... A.Ş. vekili 23/03/2015 havale tarihli cevap dilekçesinde özetle; davacının 16/02/2011 tarihinden 17/03/2014 tarihine kadar müvekkili şirketin AVM Projesinde 5188 Sayılı özel güvenlik görevlisi olarak istihdam edildiğini, davacının dava dışı Güvenlik firmasından 14.02.2011 tarihinde istifa etmek suretiyle eski işvereni ile olan hizmet sözleşmesini sona erdirdiğini, müvekkil firma tarafından gazete ve internet sitelerine verilen ilanlar üzerine davacının iş başvurusunda bulunduğunu, yapılan görüşme ve mülakatlar sonrasında müvekkili şirketin aradığı vasıfları taşımasından dolayı işe alındığını, taraflar arasında akdedilen Hizmet Sözleşmesinin 19. maddesinde, personelin 5188 Sayılı Kanun gereğince, yenileme eğitimi almadığı taktirde özel güvenlik görevlisi vasıflarını yitirmiş olacağı, bundan dolayı da işveren şirketin kıdemsiz ve ihbara gerek kalmaksızın personelin iş akdini feshedeceği hükmüne yer verildiğini, davacının 17/01/2014 tarihli yazı ile 13/03/2014 tarihinde özel güvenlik çalışma izninin bitecek olması nedeniyle uyarıldığını, özel güvenlik yenileme eğitimlerini alması mevcut kimlik kartının sona erme tarihinden önce özel güvenlik şube müdürlüğü tarafından verilen yenileme kaşesi vurulup belgeyi şirkete ibraz etmesinin talep edildiğini, Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun'un Çalışma izni başlıklı 11. maddesi ''güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması her beş yılda bir yenilenir. Özel güvenlik görevlilerinde aranan şartlardan herhangi birisinin kaybedilmesi halinde çalışma izni iptal edilir'' hükmüne amir olduğunu, davacının 13/03/2014 tarihinde özel güvenlik çalışma izni bitecek olmasına ve bu konuda uyarılmasına rağmen özel güvenlik kimlik belgesini yasal süresinde yenilemediğini, yenileme için gerekli müracaatları zamanında yapmadığını, sınavlara girmediğini, özel güvenlik görevlisi vasfını kaybettiğini, açıklanan tüm bu nedenlerle davacının iş akdinin feshi, hizmet sözleşmesi, 5188 Sayılı Kanun ve 4857 Sayılı İş Kanunu hükümlerine uygun, haklı ve yerinde olduğunu savunarak, davacının haksız ve yasal dayanaktan yoksun davasının reddine karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı ... Ticaret Merkezi A.Ş. vekili 01/04/2015 havale tarihli cevap dilekçesinde özetle; müvekkili ile diğer davalı şirket arasında alışveriş merkezi koruma ve güvenlik hizmetleri sözleşmesi imzalandığını, davacının iş sözleşmesi ise 5188 Sayılı Kanun kapsamında üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmemesi ve bu nedenle güvenlik görevlisi olma vasfını yitirmesi nedeniyle İş Kanunu'nun 25. maddesi kapsamında haklı nedenle feshedildiğini, 5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun'un 11. maddesinde çalışma izninin şartları ve aranan şartları kaybetmenin sonuçları açıkça belirtildiğini, özel güvenlik görevlilerinin aranan şartlardan herhangi birini kaybetmesi çalışma izninin iptali nedeni olduğunu, 17/01/2014 tarihinde işveren tarafından davacıya özel güvenik şube müdürlüğü'ne yenileme müracaatında bulunmasını, aksi takdirde 5188 Sayılı Kanun gereğince iş akdinin feshedileceği ihtarı yapıldığını, davacının güvenlik görevlisi vasfının devam etmesi için üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmediğini, 5188 Sayılı Kanun'un 19/c maddesi gereğince özel güvenlik vasfına haiz olmayan kişileri çalıştıran şirket yetkilileri hakkında hürriyeti bağlayıcı ceza şeklinde çok ağır bir yaptırım öngörüldüğünü, feshin gerekçesinin davacı tarafından bilindiğini, davacının hizmet sözleşmesinin zorunlu ve haklı olarak feshedildiği düşünüldüğünde herhangi bir bildirime gerek olmadığı dolayısıyla davacının ihbar ve kıdem tazminatına hak kazanmadığını savunarak, haksız ve hukuki davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

C-) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:

Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.

D-) Temyiz:

Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.

E-) Gerekçe :

1-)Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.

2-)İşçinin iş sözleşmesinin işveren tarafından, zorlayıcı sebeplerle feshedilip feshedilmediği noktasında taraflar arasında uyuşmazlık sözkonusudur.

4857 Sayılı İş Kanunu'nun 25. maddesinin (III) numaralı bendinde, işçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması halinde, işverenin derhal fesih hakkının olduğu açıklanmıştır.

İşçiyi çalışmaktan alıkoyan sebepler, işçinin çevresinde meydana gelmelidir. İşyerinden kaynaklanan ve çalışmayı önleyen sebepler bu madde kapsamına girmez. Örneğin işyerinin kapatılması zorlayıcı sebep sayılmaz. Ancak, sel, kar, deprem gibi doğal olaylar nedeniyle ulaşımın kesilmesi, salgın hastalık sebebiyle karantina uygulaması gibi durumlar zorlayıcı nedenlerdir.

İşyerinden kaynaklanan zorlayıcı sebepler ise değinilen madde kapsamında olmayıp, aynı 4857 Sayılı Kanun'un 24/III maddesinde düzenlendiği üzere işçiye derhal fesih hakkı veren nedenlerdir.

4857 Sayılı Kanun'un 40. maddesi uyarınca, işçinin zorlayıcı sebeplerle Kanunun 25/III. maddesi kapsamında kalan “çalışılmayan süreler” için yarım ücret ödenir. İşçinin iş sözleşmesinin zorlayıcı sebeplerle 25/III. bendi uyarınca feshi halinde, işverenin bildirim şartına uyma ya da ihbar tazminatı yükümlülükleri bulunmamaktadır. Ancak, 1475 Sayılı Kanun'un 14. maddesi uyarınca kıdem tazminatının ödenmesi gerekir.

Dosya içeriğine göre davacının davalı işyerinde 10/08/2010 tarihinden 17/03/2014 tarihine kadar özel güvenlik görevlisi olarak çalıştığı, iş akdinin 13/03/2014 tarihinde çalışma izninin bitmesi nedeni ile 4857 Sayılı Kanun'un 25/II maddesinin dayandırılarak işverence 17/03/2014 tarihinde feshedildiği, davalı işveren tarafından davacının çalışma süresinin 13/03/2014 tarihinde dolacağı 17.01.2014 tarihinde ihtar edildiği, dosya içeriğindeki dekontla davacının Şubat 2014 sınavı için müracatta bulunduğu ,mahkemece davalı işveren tarafından yapılan fesih bildiriminin davacının 13/03/2014 tarihinde çalışma izninin bitecek olması nedeniyle güvenlik görevlisi olarak çalıştırılmasının imkansız hale geldiği ve davalı şirketin çalışma alanının güvenlik işi olduğundan davalı tarafından yapılan feshin haklı sebebe dayandığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de davacının Şubat 2014 tarihindeki sınavın ücretini yatırdığı ve kontenjanın dolu olması sebebiyle sınava giremediği için çalışma belgesini uzatamadığı anlaşılmasına göre feshin 4857 Sayılı Kanun'un 25/III. maddesi kapsamında olduğunun kabulüyle fesih işveren tarafından zorlayıcı sebeple gerçekleştirildiğinden dava konusu kıdem tazminatı talebinin kabulü yerine hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde reddine karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.

SONUÇ : Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 15.05.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verilmiştir.

kazanci.com.tr

ZORLAYICI SEBEPLE İŞ AKDİNİN İŞVEREN TARAFINDAN FESHİ - İŞÇİNİN ÇALIŞMA İZNİNİN BİTMESİ

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2019/99 E. ve 2023/604 K. sayılı kararı

Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2016/3052 E. ve 2016/5378 K. sayılı kararı

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2021/47 E. ve 2023/612 K. sayılı kararı

İHYA DAVASI - TEBLİGATLARIN USULÜNE UYGUN YAPILMASI - TASFİYE MEMURU

İLAMA MÜSTENİT ALACAĞIN ÖDENMEMESİ NEDENİYLE DOĞRUDAN İFLAS İSTEMİ - İLAM NİTELİĞİNDEKİ BELGE - ARABULUCULUK ANLAŞMA TUTANAĞININ İFLAS KARARINA DAYANAK EDİLMESİ

CEZA DAVASINDA HAKSIZ TAHRİK İNDİRİMİ UYGULANMIŞSA TAZMİNAT DAVASINDA DA MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT BELİRLENİRKEN İNDİRİM YAPILMALIDIR

ÇOCUĞUN NİTELİKLİ CİNSEL İSTİSMARI SUÇU - REŞİT OLMAYANLA CİNSEL İLİŞKİ SUÇU - ZİNCİRLEME SUÇ

AYM'nin 2021/6844 başvuru numaralı kararı

AYM'nin 2020/29558 başvuru numaralı kararı

AYM'nin 2021/29767 başvuru numaralı kararı