"İçtihat Metni"

T.C.

D A N I Ş T A Y

VERGİ DAVA DAİRELERİ KURULU

Esas No : 2023/1501

Karar No : 2024/1131

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Bakanlığı adına ... Gümrük Müdürlüğü - ...

VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Tekstil ve İplik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi

VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU:... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K... sayılı ısrar kararının temyizen incelenerek bozulması istenmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ: Dava konusu istem: Davacı adına tescilli ... tarih ve ... sayılı, ... tarih ve ..., ... sayılı,... tarih ve ... sayılı,... tarih ve ... sayılı beş adet serbest dolaşıma giriş beyannamesi kapsamında ithal edilen eşyanın, sonradan yapılan kontrollerde menşe belgelerinin ... yetkili makamlarınca düzenlenmediğinin bildirilmesi nedeniyle ... menşeli olmadığının tespit edildiğinden bahisle tahakkuk ettirilen gümrük ve ilave gümrük vergisi, dampinge karşı vergi ile bunların matraha ilavesi suretiyle ek olarak tahakkuk ettirilen katma değer vergisi ile bu vergiler üzerinden 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 234. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b) bendi uyarınca hesaplanarak karara bağlanan para cezası kararına vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

...Vergi Mahkemesinin... tarih ve E:..., K:... sayılı kararı:

4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 4. maddesinin uyuşmazlığa konu dönemde yürürlükte bulunan halinde, gümrük idareleriyle muhatap olan kişilerin bu Kanun ve bu Kanun'a dayanılarak çıkarılan tüzük, kararname ve yönetmelik hükümlerine uymak, gümrük idarelerinin gerek bu Kanun'da gerek diğer kanun, tüzük ve kararnamelerde yazılı hükümlere göre yapacağı gözetim ve kontrollere tabi olmak, bu idarelerin kendi adına veya başka idareler nam veya hesabına tahsil edeceği her tür vergi, resim, harç ve ücretleri ödemek veya bunları teminata bağlamak, kanun, tüzük, kararname ve yönetmelik hükümlerinin uymayı zorunlu kıldığı her tür işlemleri yerine getirmekle sorumlu oldukları hükme bağlanmıştır. Aynı Kanun'un 18. maddesin (1) numaralı fıkrasında, tümüyle bir ülkede elde edilen veya üretilen eşya, o ülke menşeli olarak tanımlanmış; (2) numaralı fıkrasının (b) bendinde, tümüyle bir ülkede elde edilen veya üretilen eşya ifadesinden, o ülkede toplanan bitkisel ürünlerin anlaşılacağı belirtilmiştir.

Anılan Kanun'un 61. maddesinin (3) numaralı fıkrasında, tescil edilmiş beyannamenin, ait olduğu eşyanın vergileri ve para cezalarından dolayı taahhüt niteliğinde beyan sahibini bağlayacağı ve gümrük vergileri tahakkukuna esas tutulacağı kuralına yer verilmiştir. Kanun'un 73. maddesinin (3) numaralı fıkrasında, beyannamenin incelenmesi veya eşyanın tesliminden sonraki kontrolü sonucunda, ilgili gümrük rejimine ilişkin hükümlerin yanlış veya eksik bilgilere dayanarak uygulandığının saptanması halinde, gümrük idarelerinin, bu Kanun'da yer alan ceza hükümleri saklı kalmak üzere, beyanı yeni bulgulara göre düzeltmek için gerekli işlemleri yapacakları öngörülmüştür.

Aynı Kanunu'nun 198. maddesinin (4) numaralı fıkrasında, 195. maddenin (1) numaralı fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen durumlar hariç olmak üzere; eşyanın tercihli tarifesinin karşı ülke idareleri ile idari işbirliği çerçevesinde oluşturulduğu durumlarda, dolaşım belgesinin karşı ülke idaresince yanlışlıkla onaylandığı tespit edildiğinde, yükümlü, gümrük mevzuatının gerektirdiği yükümlülüklerin yerine getirilmesinde tüm özeni gösterdiğini ispat edebildiği takdirde, tercihli tarife uygulanması nedeniyle tahakkuk ettirilmeyen vergilerin sonradan istenmeyeceği, ancak, belgeyi onaylayan idarenin eşyanın tercihli tarife için tayin edilen şartları yerine getirmediğini bildiği veya bilmesi gerektiği durumlar hariç olmak üzere, doğru olmadığı tespit edilen belgenin ihracatçı tarafından sunulan yanlış verilere dayanılarak onaylanması veya tercihli düzenlemenin, yararlanan ülke tarafından doğru olarak uygulandığına dair şüphe bulunduğu yönünde Resmî Gazete'de bir duyuru yayımlanmış olması halinde vergilerin yükümlüden tahsil edileceği hükmüne yer verilmiştir.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 48. maddesinde, bu Kanun'a göre vergisi ödenmeden veya eksik ödenerek yurda sokulan eşyaların hiç alınmamış veya eksik alınmış katma değer vergileri hakkında Gümrük Kanunu'ndaki esaslara göre işlem yapılacağı hükmü yer almıştır.

22/04/2011 tarih ve 27913 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 1 Seri No.lu Tahsilât İşlemleri Gümrük Genel Tebliği'nin 33. maddesinin (1) numaralı fıkrasında, Gümrük Kanunu'nun 198. maddesinin (4) numaralı fıkrası hükmü uyarınca, Türkiye ile idari iş birliği anlaşması bulunan bir ülkeden tercihli tarife kapsamında ithal edilen eşyaya ait dolaşım belgesinin karşı ülke idaresince yanlışlıkla onaylandığının tespit edilmesi durumunda, yükümlünün, herhangi bir ihmalinin bulunmadığını ve gümrük mevzuatının gerektirdiği yükümlülüklerin yerine getirilmesinde tüm özeni gösterdiğini ispat edebilmesi şartıyla, tercihli tarife uygulanması nedeniyle alınmayan/tahakkuk ettirilmeyen vergilerin sonradan istenmeyeceği; (2) numaralı fıkrasında bu durumda yapılacak tespitlerde, karşı gümrük idaresince yapılacak yazışmalar ile dolaşım belgesinin sehven onaylanmasının, ihracatçının verdiği yanlış bilgilendirmeler hariç, karşı ülke gümrük idaresinin bir hatasından kaynakladığının belirlenmesi ve yükümlünün gümrük işlemlerinin yürütülmesinde gerekli özeni gösterdiğinin ve herhangi bir ihmal veya kusurunun bulunmadığına ilgili gümrük idaresi tarafından karar verilmesi gerektiği düzenlenmiştir.

Anılan mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, dolaşım belgesinin karşı gümrük idaresince yanlışlıkla onaylandığının tespit edilmesi halinde, yükümlünün gerekli özeni göstermesi halinde sorumluluktan kurtulabileceği, bir diğer ifadeyle menşe ispat belgelerini yanlışlıkla düzenleyen ihracatçı gümrük idaresinin, bildiği veya bilmesi gerektiği koşullar altında belgeyi yanlışlıkla onayladığını açıkça kabul etmiş olması halinde iyi niyetli mükellefin sorumluluktan kurtulmasının mümkün olduğu, ancak belgenin yanlış düzenlenme nedenin ithalatçı firmanın yanlış bilgilendirmesi ve yönlendirmesine dayanması halinde yükümlü ithalatçının iyi niyet karinesinden yararlanmayacağı ve sorumluluk altında olacağı sonucuna varılmıştır.

EUR.1 dolaşım belgesi, Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında ortaklık kuran ve 01/01/1964 tarihinde yürürlüğe giren Ankara Anlaşması'nın 6. maddesi uyarınca kurulan Ortaklık Konseyi tarafından alınan, 25/02/1998 tarihli, Tarım Ürünleri Ticareti İçin Ticaret Rejimine İlişkin 1/98 sayılı Karar uyarınca, Türkiye ile Topluluk arasında tarım ürünleri konusundaki ticaret tercihlerini tek bir belge üzerinde konsolide etmek amacıyla ve bu Karar ile sağlanan tercihli rejim uygulamasına esas olmak üzere, Karar'ın ekinde yer alan ve menşe kurallarını düzenleyen 3 No.lu Protokol hükümlerine göre düzenlenmesi öngörülen "menşe ispat" belgesidir.

Öte yandan, Türkiye Cumhuriyeti, Avrupa Topluluğu ve EFTA Devletleri arasında aynı menşe kuralları ile menşeli olmayan girdiler için öngörülen gümrük vergilerinin geri ödenmesi veya muafiyet getirilmesini yasaklayan hükümleri içeren serbest ticaret anlaşmaları kapsamında yapılan tercihli ticarette, sisteme taraf ülkeler menşeli girdilerin diğer taraf ülkelerce serbestçe kullanılmasına ve üretilen eşyanın söz konusu ülkelerin tercihli rejiminden yararlanabilmesine ve bu şekilde mevcut üretim kaynaklarının birleştirilmesine olanak tanıyan ticaret sistemi olarak tanımlanan Pan Avrupa Menşe Kümülasyon Sistemi ile Türkiye Cumhuriyeti, Avrupa Topluluğu, EFTA Devletlerinden oluşan Pan Avrupa Menşe Kümülasyon Sistemine dahil ülkelerle, Faroe Adaları, Cezayir, ..., İsrail, Lübnan, Ürdün, Fas, Suriye, Tunus, Batı Şeria ve Gazze Şeridinden oluşan Akdeniz ülkeleri arasında aynı menşe kuralları ile menşeli olmayan girdiler için öngörülen gümrük vergilerinin geri ödenmesi veya muafiyet getirilmesini yasaklayan hükümleri içeren serbest ticaret anlaşmaları kapsamında yapılacak tercihli ticarette, sisteme taraf ülkeler menşeli girdilerin diğer taraf ülkelerce serbestçe kullanılmasına ve üretilen eşyanın söz konusu ülkelerin tercihli rejiminden yararlanabilmesine ve bu şekilde mevcut üretim kaynaklarının birleştirilmesine olanak tanıyan ticaret sistemi olarak tanımlanan, Pan Avrupa-Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemine dahil ülkeler arasındaki tercihli tarife uygulamasında da taraf ülkeler arasında imzalanan serbest ticaret anlaşmaları ve bu konuda alınan kararlarla "menşe ispat" belgesi olarak EUR.1 dolaşım belgesinin kullanılması kabul edilmiştir.

Olayda, davacı şirket adına tescilli ... tarih ve ... sayılı, ... tarih ve ..., ... sayılı, ... tarih ve ... sayılı,... tarih ve ... sayılı serbest dolaşıma giriş beyannameleri ile EUR.1 dolaşım belgesi kapsamındaki eşyaların ...'dan ithal edildiği, gümrük idaresi tarafından ... ile yapılan yazışmalarda ... yetkili makamları tarafından gönderilen 19/07/2016 tarihli yazıda söz konusu belgelerin doğru olduğu belirtilmiştir. Ancak ... yetkili makamları tarafından gönderilen 18/10/2016 tarihli yazıda ise söz konusu sertifikaların doğrulanmasının doğru olmadığı ve İhracat ve İthalat Kontrol Genel Kurumu tarafından düzenlenmediğinin belirtilmesi üzerine dava konusu ek tahakkuk ve para cezası kararları alınmıştır.

Davalı idare tarafından ... yetkili makamları ile yapılan yazışmalar sonucunda, ... yetkili makamlarınca 18/10/2016 tarihli yazıda beyannamelere ilişkin muhtelif sayılı EUR.1 dolaşım belgelerinin kendilerince düzenlenmediği ve belgenin doğru olmadığının bildirilmesi üzerine yapılan ek tahakkuk ve para cezalarının hukuka uygun olduğu savunulmuştur. Ancak davalı idare tarafından belgelerin ... yetkili makamlarınca düzenlenmediğine dair herhangi bir araştırma yapılmadığı, davacı şirketin gümrük işlemlerinin yürütülmesinde gerekli özeni gösterip göstermediğinin, herhangi bir ihmal veya kusuru bulunup bulunmadığının araştırılmadığı, somut bilgi ve belgelerin ortaya konulamadığı anlaşılmıştır. Dolayısıyla davacı şirket nezdinde bir inceleme yapılmaksızın yalnızca ... yetkili makamlarınca belgelerin doğru olmadığının belirtilmesi üzerine yapılan ek tahakkuk ve karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine dair işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Mahkeme bu gerekçeyle dava konusu işlemi iptal etmiştir.

Davalının istinaf istemini inceleyen ... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:...sayılı kararı:

Vergi Dava Dairesi, istinaf istemine konu edilen kararın usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle istinaf istemini reddetmiştir.

Davalının temyiz istemini inceleyen Danıştay Yedinci Dairesinin 01/12/2022 tarih ve E:2019/5337, K:2022/4793 sayılı kararı:

a) İlgili mevzuat hükümleri:

27/12/2005 tarihinde Kahire'de imzalanan ve 13/12/2006 tarih ve 5563 sayılı Kanun'la onaylanması uygun bulunan, 15/1/2007 tarih ve 2007/11557 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanması kararlaştırılan, bu Karar'a ekli "Türkiye Cumhuriyeti ile ... Arap Cumhuriyeti Arasında Bir Serbest Ticaret Alanı Tesis Eden Anlaşma"nın 3. maddesinde, "Bu bölümün hükümleri, işbu Anlaşmanın EK I'inde sıralanan ürünler hariç tutulmak üzere, Armonize Mal Tanımlaması ve Kodlama Sistemi'nin 25 ila 97'nci fasıllarında yer alan taraf ülkeler menşeli ürünlere uygulanacaktır" hükmü yer almaktadır. Söz konusu Serbest Ticaret Anlaşmasına da dayanan 26/11/2009 tarih ve 27418 (mükerrer) sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemi Kapsamı Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik'in "Menşe ispat belgeleri" başlıklı 18. maddesinin (1) numaralı fıkrasında , Taraf ülkelerden biri menşeli ürünlerin, diğer bir Taraf ülkeye ithal edilmeleri sırasında (a) örneği Ek III (a)'da yer alan EUR.1 dolaşım belgesi, (b) örneği Ek III (b)'de yer alan bir EUR.MED dolaşım belgesi c) metni Ek IV (a)'da yer alan fatura beyanı veya Ek IV (b)'de yer alan EUR.MED fatura beyanı belgelerinden birinin ibrazı üzerine Anlaşma ya da Karar'dan yararlanılacağı belirtilmiştir. Bu şekilde eşyaya gümrük vergileri muafiyeti sağlanmasının amaçlandığı anlaşılmaktadır.

31/12/2015 tarih ve 29579 (mükerrer) sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 14/12/2015 tarih ve 2015/8306 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 20/12/1995 tarih ve 95/7606 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'na ek "İthalat Rejimi Kararına Ek Karar"ın yürürlüğe konulması kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda ithal edilen eşyanın AB ve EFTA Üyesi ülkeler ile STA kapsamındaki İsrail, Makedonya, Bosna-Hersek, Fas, Batı Şeria ve Gazze Şeridi, Tunus, ..., Gürcistan, Arnavutluk, Ürdün, Şili, Sırbistan, Karadağ ve Kosova menşeli eşyalar için %0, Gelişme Yolundaki Ülke menşeli eşyalar için %6,4, Diğer Ülke menşeli eşyalar için ise %8 oranında gümrük vergisine tabi olduğu kabul edilmiştir.

15/09/2011 tarih ve 28055 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 12/9/2011 tarih ve 2011/2203 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan 20/12/1995 tarih ve 95/7606 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'na ekli "İthalat Rejimi Kararına Ek Karar"ın 1. maddesinde, sözü edilen Karar'a ekli Tablo'da gümrük tarife istatistik pozisyonu ve ismi belirtilen maddelerin ithalatında ilave gümrük vergisinin alınacağı; 2. maddesinin (4) numaralı fıkrasında, gümrük idarelerince, ithalatta alınan gümrük vergileri ve diğer mali yükümlülüklerden ayrı olarak tahsil olunacağı ve genel bütçeye irat kaydedileceği, aynı maddenin (5) numaralı fıkrasında, karar kapsamı ilave gümrük vergisi hakkında gümrük vergisinin tabi olduğu usul ve hükümlerin uygulanacağı belirtilmiştir.

Anılan Karar ile 15/09/2011 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere AB ve EFTA ülke (TVO) menşeli olanlar için %0, En Az Gelişmiş Ülkeler (E.A.G.Ü.) menşeliler için %11 (Min 1,25$/Kg-Mak 4,25$/Kg), Özel Teşvik Düzenlemelerinden Yararlanacak Ülkeler (O.T.D.Ü.) menşeli eşyalar için %11 (Min 1,25$/Kg-Mak 4,25$/Kg), Gelişme Yolundaki Ülkeler (G.Y.Ü.) menşeli eşyalar için %18 ( (Min 1,25$/Kg-Mak 4,25$/Kg) ve Diğer Ülkeler (D.Ü.) menşeli eşyalar için %20 (Min 1,25$/Kg-Mak 4,25$/Kg) oranında ilave gümrük vergisi alınacağı düzenlenmiştir.

3577 sayılı İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun'un 15. maddesinin birinci fıkrasında, gümrük mevzuatının, gümrük vergisinin tahsiline, takibine ve teminata bağlanmasına ilişkin bu Kanun'a aykırı olmayan usul ve şekle müteallik hükümlerinin, dampinge karşı verginin tahsili, takibi ve teminata bağlanması işlemlerinde de uygulanacağı; 16. maddesinin ikinci fıkrasında, bu Kanun'un tatbikatında, Gümrük Kanunu ile diğer kanunların bu Kanun'a aykırı olan hükümlerinin uygulanmayacağı hükme bağlanmıştır.

4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 181. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendinde, ithalatta gümrük yükümlülüğünün, ithalat vergilerine tabi eşyanın serbest dolaşıma girişi için verilecek gümrük beyannamesinin tescil tarihinde başlayacağı belirtilmiştir. Aynı Kanun'un 195. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendinde, geçici bir anti-damping vergisi veya fark giderici vergi uygulandığı, (b) bendinde, kanunen alınması gereken vergi tutarının, bir bağlayıcı tarife ve menşe bilgisine istinaden belirlenen tutarlardan yüksek olduğu, (c) bendinin uyuşmazlığa konu dönemde yürürlükte bulunan halinde, vergi tutarının Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen seviyenin altında kaldığı hallerde, hesaplanan vergilerin Gümrük Vergileri Tahakkukunu İzleme Defterine kaydedilip özel durumunun defterde belirtileceği kabul edilmiştir.

Anılan Kanun'un 198. maddesinin 5911 sayılı Kanun'la değişik (4) numaralı fıkrasında, 195. maddenin (1) numaralı fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen durumlar hariç olmak üzere; eşyanın tercihli tarifesinin karşı ülke idareleri ile idari işbirliği çerçevesinde oluşturulduğu durumlarda, dolaşım belgesinin karşı ülke idaresince yanlışlıkla onaylandığı tespit edildiğinde, yükümlünün, gümrük mevzuatının gerektirdiği yükümlülüklerin yerine getirilmesinde tüm özeni gösterdiğini ispat edebildiği takdirde, tercihli tarife uygulanması nedeniyle tahakkuk ettirilmeyen vergilerin sonradan istenmeyeceği düzenlenmiştir.

Yine aynı Kanun'un 234. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b) bendinde, serbest dolaşıma giriş rejimine veya kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi tutulan eşyaya ilişkin olarak, yapılan beyan ile muayene ve denetleme veya teslimden sonra kontrol sonucunda; kıymeti üzerinden ithalat vergilerine tabi eşyanın beyan edilen kıymetinin, bu Kanun'un 23 ilâ 31. maddelerinde yer alan hükümler çerçevesinde belirlenen kıymete göre noksan bulunduğu takdirde, bu noksanlığa ait ithalat vergilerinden başka bu vergi farkının üç katı para cezası alınacağı hükme bağlanmıştır.

b) Temyiz istemine yönelik yapılan inceleme:

i. Vergi Dava Dairesinin, Mahkeme kararının dava konusu işlemin gümrük, ilave gümrük vergisi ve bu vergilerin matraha ilavesi suretiyle ek olarak tahakkuk ettirilen katma değer vergisine isabet eden kısmına ilişkin işlemin iptali yolundaki hüküm fıkrasına yönelik istinaf isteminin reddine dair hüküm fıkrasına yöneltilen temyiz istemi yönünden yapılan inceleme:

4458 sayılı Kanun'un 198. maddesinin yukarıda yer alan (4) numaralı fıkrası ile menşe ispat belgelerini yanlışlıkla onaylayan ihracatçı ülke gümrük idaresinin belgeyi yanlışlıkla onayladığını kabul etmiş olması durumunda tüm özeni gösterdiğini ispat edebilen yükümlünün sorumluluktan kurtulması mümkün kılınmıştır.

Kanun koyucu, bunun gerçekleşebilmesini, dolaşım belgelerini yanlışlıkla onaylayan ihracatçı ülke gümrük idaresinin, belgeyi yanlışlıkla onayladığını açık veya örtülü bir şekilde kabul etmiş olması, başka bir ifadeyle, belgelerin yanlış olarak onaylanmasına ihracatçı tarafından sunulan yanlış verilerin neden olmadığını, belgenin yanlışlıkla onaylanmasının kendi kusurundan kaynaklandığını açık veya örtülü bir şekilde beyan etmiş olması şartına bağlamıştır.

Ayrıca, ihracatçı ülke gümrük idaresinin yanlış onaylamanın kendi kusurundan kaynaklandığını açık veya örtülü bir şekilde beyan etmiş olmasını yeterli görmeyerek, tüm özeni gösterdiğine ilişkin ispat yükünü de ithalatçı yükümlüye yüklemiştir. Dolayısıyla, Türkiye ile idari işbirliği anlaşması bulunan bir ülkeden tercihli tarife kapsamında ithal edilen eşyaya ait dolaşım belgesinin karşı ülke idaresince yanlışlıkla onaylandığının tespit edilmesi durumunda, yükümlünün, herhangi bir ihmalinin bulunmadığını ve gümrük mevzuatının gerektirdiği yükümlülüklerin yerine getirilmesinde tüm özeni gösterdiğini ispat edebilmesi şartıyla, tercihli tarife uygulanması nedeniyle alınmayan veya tahakkuk ettirilmeyen vergiler sonradan istenemez.

Olayda davacının, ... yetkili makamlarınca düzenlenmediği anlaşılan EUR.1 ve EUR.MED dolaşım belgesi nedeniyle tercihli tarifeden yararlandırılmadığı anlaşılmaktadır. Davalı idare tarafından dosyaya sunulmuş olan ... yetkili makamlarından alınan 18/10/2016 tarihli yazıda, dolaşım belgesi onaylarının doğru olmadığının, ihracatçı ülke genel ihracat ve ithalat kontrol teşkilatı tarafından yayımlanmadığının ve gerçeği yansıtmadığının bildirilmesi üzerine ek tahakkuk ve para cezası kararlarının alındığı görülmüştür.

Dolayısıyla, davada, dolaşım belgesinin sahte olarak düzenlenmesi durumu söz konusu olduğundan, karşı ülke idaresince yanlışlıkla onaylanması durumunda değerlendirilebilecek nitelikteki hükmün işbu uyuşmazlıkta uygulanma koşulları bulunmadığından tercihli tarife uygulaması nedeniyle alınmayan vergilerin tahsil edilmesi gerekmektedir.

Uyuşmazlık konusu eşyanın ... menşeli olmadığının ihracatçı gümrük idaresince ortaya konulması nedeniyle dava konusu işlemin gümrük, ilave gümrük vergisi ve bu vergilerin matraha ilavesi suretiyle ek olarak tahakkuk ettirilen katma değer vergisine isabet eden kısmında hukuka aykırılık bulunmadığından, dava konusu işlemin sözü edilen kısmının iptaline ilişkin hüküm fıkrasına yönelik istinaf başvurusunun reddinde isabet görülmemiştir.

ii. Vergi Dava Dairesinin, Mahkeme kararının dava konusu işlemin dampinge karşı vergi ve bu verginin matraha ilavesi suretiyle ek olarak tahakkuk ettirilen katma değer vergisine isabet eden kısmına ilişkin işlemin iptali yolundaki hüküm fıkrasına yönelik istinaf isteminin reddine dair hüküm fıkrasına yöneltilen temyiz istemi yönünden yapılan inceleme:

3577 sayılı İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun uyarınca ithalatta haksız rekabet hallerinde dampinge veya sübvansiyona konu olan ithalatın sebep olduğu zarara karşı bir üretim dalının korunması amacıyla getirilen ve bir malın Türkiye'ye ihraç fiyatının, benzer malın normal değerinin altında olmasını ifade eden ticaret politikası önlemi niteliğindeki dampinge karşı verginin anılan fıkrada öngörülen koşullar yönüyle değerlendirilmesine imkan bulunmamaktadır.

Olayda uyuşmazlık konusu eşyanın iddia edildiği gibi Çin Halk Cumhuriyeti menşeli olduğuna ilişkin idarece yapılmış somut bir tespitin mevcut olmadığının anlaşılması karşısında, mahkeme kararının tahakkukun bu kısmının iptaline ilişkin hüküm fıkrasına yönelik istinaf başvurusunun reddinde sonucu itibarıyla isabetsizlik bulunmamaktadır.

iii. Vergi Dava Dairesinin, Mahkeme kararının dava konusu işlemin 234. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b) bendi uyarınca dampinge karşı vergi üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezasına isabet eden kısmına ilişkin işlemin iptali yolundaki hüküm fıkrasına yönelik istinaf isteminin reddine dair hüküm fıkrasına yöneltilen temyiz istemi yönünden yapılan inceleme:

Yukarıda yer alan hükümlere göre, dampinge karşı verginin, yalnızca 4458 sayılı Kanun'un usul ve şekle müteallik hükümlerinin uygulanması bakımından, anılan Kanun'da tanımlanan "ithalat vergileri" niteliğinde değerlendirilmesi gerekmektedir.

Esasen sözü edilen verginin dayanağını oluşturan 3577 sayılı Kanun, dampinge karşı verginin noksan ödenmesi suretiyle gerçekleştirilen ithalatlara yönelik olarak ceza uygulanacağı yolunda herhangi bir hüküm içermediği gibi, Kanun'un 15. maddesinde Gümrük Kanunu'nun uygulanacağı durumlar tadadi olarak belirtilmiş, bu durumlar usul ve şekle bağlı olarak sınırlandırılmış, cezalar yönünden herhangi bir atıfta bulunulmamıştır. Bununla beraber aynı Kanun'un 16. maddesinde bu Kanun'un tatbikatında, Gümrük Kanunu ile diğer kanunların bu Kanun'a aykırı olan hükümlerinin uygulanmayacağı hükme bağlandığından, dampinge karşı verginin "ithalat vergileri" tanımı içerisinde olduğu değerlendirilmekle birlikte, özel kanun olan 3577 sayılı Kanun'un sınırlayıcı ve yasaklayıcı düzenlemeler içermesi nedeniyle dampinge karşı vergi tutarı üzerinden ceza kararı alınmasının hukuka uygun düşmediği anlaşılmıştır. Dolayısıyla, dava konusu işlemin dampinge karşı vergi üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezasına isabet eden kısmının iptaline ilişkin hüküm fıkrasına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddinde sonucu itibarıyla isabetsizlik görülmemiştir.

iv. Vergi Dava Dairesinin, Mahkeme kararının dava konusu işlemin gümrük, ilave gümrük ve katma değer vergisi üzerinden 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 234. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b) bendi uyarınca alınan para cezasına isabet eden kısmına ilişkin işlemin iptali yolundaki hüküm fıkrasına yönelik istinaf isteminin reddine dair hüküm fıkrasına yöneltilen temyiz istemi yönünden yapılan inceleme:

4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 234. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (b) bendi uyarınca ceza kesilebilmesi, gümrük vergisine tabi eşyanın beyan edilen kıymetinin, muayene ve denetleme sonucunda Kanun'un 23. ilâ 31. maddelerinde yer alan hükümler çerçevesinde belirlenen kıymete göre noksan bulunduğunun tespitini gerektirmektedir.

Olayda davacının beyan ettiği kıymette noksanlık bulunduğuna ilişkin herhangi bir tespite yer verilmediği, bu haliyle para cezası kararının alınabilmesi açısından maddede öngörülen koşulların gerçekleşmediği anlaşıldığından para cezalarının iptaline dair hüküm fıkrasına yönelik istinaf isteminin reddinde de hukuka aykırılık bulunmamıştır.

Karar sonucu:

Daire bu gerekçeyle, Vergi Dava Dairesinin, Mahkeme kararının dava konusu işlemin gümrük, ilave gümrük vergisi ve bu vergilerin matraha ilavesi suretiyle ek olarak tahakkuk ettirilen katma değer vergisine isabet eden kısmına ilişkin işlemin iptali kararına yönelik istinaf isteminin reddine dair hüküm fıkrasını bozmuş, diğer hüküm fıkraları yönünden temyiz istemini reddetmiştir.

... Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:......, K:... sayılı ısrar kararı:

Dava konusu olay sebebiyle davacı şirket yetkilisi ... hakkında ... Cumhuriyet Başsavcılığınca "resmi belgede sahtecilik, eşyayı, aldatıcı işlem ve davranışlarla gümrük vergileri kısmen veya tamamen ödenmeksizin ülkeye sokmak" suçlarından dolayı ... soruşturma numarasıyla düzenlenen iddianame kabul edilmiştir.

... Ağır Ceza Mahkemesi nezdinde açılan kamu davasında,...tarih ve E:... K:... sayılı kararla "Yargılama konusu edilen vakıaların ... Testil firması adına düzenlenmiş olan 5 adet gümrük beyannamesi eki olan 7 adet EUR.1 dolaşım belgesinin doğrulanması amacıyla ... Gümrük İdaresi ile yazışma yapıldığı ve adı geçen idarece belgelerin doğruluğuna ilişkin olarak teyit gelmiş olmasına rağmen şüphe durumunun devam etmesi nedeniyle bu sefer ... Sanayi ve Ticaret Odasına tekrar sorulduğu, buradaki ... Sanayi Ticaret Odası ... İhracat ve Menşe Bölümü Sözleşmeler ve Doğrulama Bölümü tarafından evvelki doğrulamamanın doğrulanmadığı, durumun iş bu cevaplar neticesinde netliğini iyice kaybetmesi akabinde Türkiye Cumhuriyeti yetkili birimleri ile ... yetkili birimleri arasında yazışma trafiğine girildiği, iş bu yazışmaların Ministry of Trade and Industry, General Organization for Import and Export Control, Central Depertmant for Export & Origin, Agreements and Verification Depertmant (Sanayi ve Ticaret Bakanlığı İthalat ve İhracat Kontrol Genel Kurumu Merkezi İhracat ve Menşe Bölümü Sözleşmeler ve Doğrulama Bölümü ) ile Ministry of Trade and Industry General Organization for Export and Import Control General Depertmant for Export and Origin Research and Technical Guidance (Ticaret ve Sanayi Bakanlığı İthalat ve İhracat Kontrol Genel Müdürlüğü İhracat ve Menşe Genel Dairesi Araştırma ve Teknik Rehberlik) isimlerindeki ... yetkili makamları ile yapıldığı, iş bu makamlardan tekrar bilgi istenildiğinde 30/11/2018 tarihli yazı ile ... ülkesine ait yetkili birimin ... Sanayi ve Ticaret Bakanlığı İhracat ve İthalat Kontrol Genel Kurumu Merkezi İhracat ve Menşe Bölümü Sözleşmeler ve Doğrulama Bölümü'nün yetkili birim kabul edilebilecek birim olduğunun bildirildiği ve bu birimden gönderilen 23/12/2018 tarihli son yazıda belgelerin kabul edilebilir ve doğru olduğunun ve yetkili makam tarafından onaylandığının bildirildiği, dolayısıyla belgelerdeki karışıklığın ... yetkili makamlarının kendi aralarında oluşan bir kargaşa temeline dayandığı, kanaatimizce ...da adı geçen doğrulama işlemleri ile ilgili olarak birden fazla makamın kendini yetkili görmesi nedeniyle söz konusu EUR.1 belgelerinin sahteliği husunda tereddütlerin hasıl olduğu ve giderilemediği, iş bu belgelerin düzenlenmesinde ithalatçı firma Sara Tekstil yetkilisinin kesin ve her türlü şüpheden uzak bir dahlinin bulunduğunun tespit edilemediği, tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde, yargılamaya konu EUR.1 dolaşım belgelerinin ... yetkili makamlarınca tanzim edildiğinin ve kullanılabilir olduğunun bildirilmiş olması nedeniyle sanıkların atılı suçları işlemedikleri anlaşıldığından CMK 223/2-b hükmü gereği ayrı ayrı beraatlerine karar verilmiştir." gerekçesiyle söz konusu menşe belgelerinin sahte olmadığı ve dolayısıyla şirket yetkilisinin atılı suçu işlemediğinin sabit olduğu belirtilmiştir.

Anılan karara yapılan istinaf başvurusunun ... Bölge Adliye Mahkemesi .... Ceza Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararı ile esastan reddine kesin olarak karar verilmiştir.

Vergi Dava Dairesi bu ek gerekçe ile bozulan hüküm fıkrası yönünden ısrar etmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: 30/01/2007 tarih ve 26419 sayılı Resmî Gazete'de15/1/2007 tarih ve 2007/11557 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanması kararlaştırılan, bu Karar'a ekli "Türkiye Cumhuriyeti ile ... Arap Cumhuriyeti Arasında Bir Serbest Ticaret Alanı Tesis Eden Anlaşma"nın "Menşeli Ürünler" Kavramının Tanımı ve İdari İşbirliği Yöntemleri Hakkında başlıklı Protokol (III)'ün 33. maddesinin (6) numaralı fıkrasında, makul şüphe olması halinde, kontrol talebine on ay içinde cevap alınamaz veya cevap söz konusu belgenin gerçekliğinin veya ürünlerin gerçek menşeinin tespitine imkan verecek ölçüde yeterli bilgi içermiyorsa, talepte bulunan gümrük idaresinin veya yetkili diğer kamu idaresi, istisnai durumlar haricinde, tercih tanınmasını reddedeceği düzenlemesinin yer aldığı belirtilmektedir.

Olayda, liste halinde ... idaresince doğruluğu teyit edilmesi istenen EUR.1 dolaşım belgelerinin on aylık süre içinde doğrulanmadığı açık olmakla birlikte, ... Ağır Ceza Mahkemesi nezdinde açılan kamu davasında, ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararına konu maddi tespitlerin, dava konusu uyuşmazlık ile ilgisi olmadığı ve sanıklar hakkında sahte belge düzenleme fiiline iştirakleri olmadığından bahisle beraat kararı verildiği, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek ısrar kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'NUN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunca, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :

Davacı adına tescilli ... tarih ve ... sayılı, ... tarih ve ..., ... sayılı, ... tarih ve ... sayılı,... tarih ve ... sayılı beş adet serbest dolaşıma giriş beyannamesi kapsamında sunulan EUR.1 dolaşım belgelerinin ... Gümrük ve Ticaret Müdürlüğü tarafından sonradan kontrol işlemi yapılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, dava konusu beyannamelere ilişkin EUR.1 dolaşım belgelerinin doğrulanması için ... Gümrük ve Ticaret Müdürlüğü tarafından sırasıyla 13/04/2016, 09/10/2018 ve 06/03/2019 tarihlerinde ... gümrük idaresine yazılar yazılmıştır.

Bu yazışmalara karşılık verilen cevabi yazılar ve içerikleri aşağıda sıralanmıştır:

1- ... Ticaret ve Sanayi Bakanlığı, İthalat ve İhracat Kontrol Genel Müdürlüğü, Merkezi İhracat ve Menşe Genel Dairesi, Sözleşmeler ve Doğrulama Bölümünün 18/10/2016 tarihli yazısı ile dolaşım belgelerinin doğru olmadığı ve taraflarınca düzenlenmediği,

2- ... Ticaret ve Sanayi Bakanlığı, İthalat ve İhracat Kontrol Genel Müdürlüğü, Merkezi İhracat ve Menşe Genel Dairesi, Araştırma ve Teknik Rehberlik Bölümünün 02/01/2018 tarihli yazısı ile dolaşım belgelerinin özgün ve gerçek olduğu,

3- ... Ticaret ve Sanayi Bakanlığı, İthalat ve İhracat Kontrol Genel Müdürlüğü, Merkezi İhracat ve Menşe Genel Dairesi, Araştırma ve Teknik Rehberlik Bölümünün 23/04/2018 tarihli yazısı ile dolaşım belgelerinin doğruluğunun araştırıldığı,

4- ... Ticaret ve Sanayi Bakanlığı, İthalat ve İhracat Kontrol Genel Müdürlüğü, Merkezi İhracat ve Menşe Genel Dairesi, Sözleşmeler ve Doğrulama Bölümünün 01/11/2018 tarihli yazısı ile dolaşım belgelerinin doğru olmadığı,

5- ... Ticaret ve Sanayi Bakanlığı, İthalat ve İhracat Kontrol Genel Müdürlüğü, Merkezi İhracat ve Menşe Genel Dairesi, Sözleşmeler ve Doğrulama Bölümünün 23/12/2018 tarihli yazısı ile dolaşım belgelerinin kabul edilebilir, doğru olduğu ve kendi taraflarınca düzenlendiği belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :

Dosyanın ve yukarıda belirtilen yazışmaların incelenmesinden, ... Ticaret ve Sanayi Bakanlığı, İthalat ve İhracat Kontrol Genel Müdürlüğü, Merkezi İhracat ve Menşe Genel Dairesi, Sözleşmeler ve Doğrulama Bölümününün, EUR.1 dolaşım belgelerinin doğru olmadığına ilişkin 18/10/2016 tarihli yazısına dayanarak vergi tahakkuklarının yapıldığı ve para cezası kararının alındığı anlaşılmıştır.

Ancak ... gümrük idaresince dava konusu EUR.1 dolaşım belgelerinin de içinde bulunduğu teyit yazılarına farklı birimler tarafından belgelerin doğruluğuna ilişkin çelişkili cevaplar verildiği ve 18/10/2016 tarihli yazıyı düzenleyen birim tarafından verilen 23/12/2018 tarihli ve dosya kapsamında verilen son cevap yazısında dolaşım belgelerinin kabul edilebilir, doğru olduğu ve kendi taraflarınca düzenlendiği belirtilmiştir.

Bu itibarla, ithal edilen eşyanın, sonradan yapılan kontrollerde menşe belgelerinin ... yetkili makamlarınca düzenlendiği anlaşıldığından, tahakkuk ettirilen gümrük ve ilave gümrük vergisi, bunların matraha ilavesi suretiyle ek olarak tahakkuk ettirilen katma değer vergisine vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali yolundaki Vergi Mahkemesi kararına yöneltilen istinaf isteminin reddine dair ısrar kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU :

Açıklanan nedenlerle;

1-... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ...... tarih ve E:... K:... sayılı ısrar kararına yönelik temyiz isteminin REDDİNE,

2-2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca kararın taraflara tebliğini ve bir örneğinin de Vergi Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın Vergi Mahkemesine gönderilmesine,

04/12/2024 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.