Danıştay 7. Dairesi'nin 2022/4160 E., 2024/5385 K. sayılı kararı

"İçtihat Metni"

T.C.

D A N I Ş T A Y

YEDİNCİ DAİRE

Esas No : 2022/4160

Karar No : 2024/5385

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Bakanlığı adına

... Gümrük Müdürlüğü

VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Tekstil Gıda Sanayii İç ve Dış Ticaret Anonim Şirketi

VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :

Dava Konusu İstem: Davacı adına tescilli ... tarih ve ... sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı eşyaya ilişkin olarak 11/06/2018 tarih ve 2018/11973 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Amerika Birleşik Devletleri Menşeli Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Uygulanmasına Dair Karar uyarınca tahakkuk ettirilen ek mali yükümlülük ve katma değer vergisi ile bunlar üzerinden 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 234. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi uyarınca karara bağlanan para cezasına vaki itirazın zımnen reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; 21/05/2019 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 22/05/2019 tarih ve 30781 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2019/1130 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile getirilen ek mali yükümlülüklerin, kanunların geriye yürümezliği ilkesine aykırı şekilde dava konusu ... tarih ve ... sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı eşyaya uygulanmasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından ithal edilen eşyanın Amerika Birleşik Devletleri Menşeli Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Uygulanmasına Dair 11/06/2018 tarih ve 2018/11973 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca ek mali yükümlülüğe tabi olmasına karşın ödeme yapılmaması nedeniyle tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :

Davacı adına tescilli ... tarih ve ... sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı eşyaya ilişkin olarak 11/06/2018 tarih ve 2018/11973 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Amerika Birleşik Devletleri Menşeli Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Uygulanmasına Dair Karar uyarınca tahakkuk ettirilen ek mali yükümlülük ve katma değer vergisi ile bunlar üzerinden 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 234. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi uyarınca karara bağlanan para cezasına vaki itirazın zımnen reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :

4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 21. maddesinde, menşe şahadetnamesinde aranacak haller ile menşe şahadetnamelerinin şekli ve içereceği bilgilere ilişkin usul ve esasların yönetmelikle belirleneceği belirtilmiştir.

Gümrük Yönetmeliğinin "Menşe Şahadetnamesi Aranılacak Haller" başlıklı 38. maddesinin 1. fıkrasında, 205. maddenin 4. fıkrası hükümleri saklı kalmak kaydıyla menşe esaslı ticaret politikası önlemlerine, ilave gümrük vergisine veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklere tabi eşyanın serbest dolaşıma girişinde önlemin, ilave gümrük vergisinin veya mali yükümlülüklerin uygulanmaması için eşyanın söz konusu uygulamalara tabi ülke menşeli olmadığını veya başka bir ülkede gördüğü değişiklik ve işlemler dolayısıyla o ülke menşeli sayılmaması gerektiğini tevsik etmek üzere menşe ülkenin veya ihracatçı ülkenin yetkili makamlarınca düzenlenmiş olan menşe şahadetnamesinin ibraz edileceği; 2. fıkrasında, menşe şahadetnamesinin sonradan ibraz edileceğinin serbest dolaşıma giriş beyannamesinde belirtilmesi veya ibraz edilen menşe şahadetnamesinin şekil veya muhteva itibarıyla yanlış veya eksik bilgi taşıması nedeniyle gümrük idaresince kabul edilmemesi halinde; menşe esaslı ticaret politikası önlemleri, ilave gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklerin nakit teminata bağlanması suretiyle usulüne uygun bir menşe şahadetnamesi ibrazı için beyannamenin tescil tarihinden itibaren altı aylık süre verileceği, mücbir sebep halleri saklı kalmak ve bitiminden önce başvurmak kaydıyla bu sürenin gümrük idare amirince en fazla otuz gün uzatılabileceği, süresi içinde usulüne uygun olarak düzenlenmiş menşe şahadetnamesinin ibrazı halinde alınan teminatın iade edileceği, menşe şahadetnamesinin kabul edilmemesi halinde ise alınan teminatın irat kaydedileceği; 3. fıkrasında, 2. fıkrada belirtilen haller dışında, menşe esaslı ticaret politikası önlemleri, ilave gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklerin beyan edilerek ödenmesi halinde, beyannamenin tescil tarihinden itibaren altı aylık süreyi aşmamak üzere menşe şahadetnamesi ile gümrük idaresine başvurulması halinde, tahsil edilen tutarın geri verileceği, mücbir sebep halleri saklı kalmak ve bitiminden önce başvurmak kaydıyla bu sürenin gümrük idare amirince en fazla otuz gün uzatılabileceği düzenlenmiştir.

Mezkur Yönetmeliğe 01/04/2020 tarih ve 31086 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile eklenen "Eşyanın Menşeini Tevsik Eden Belgelerin Sonradan İbrazına İlişkin Geçiş Hükümleri" başlıklı Geçici 16. maddenin 1. fıkrasında, bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce (01/04/2020 tarihinden önce) yapılan ithalatlarda menşe esaslı ticaret politikası önlemleri, ilave gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklere tabi olan eşya için beyannamenin tescil tarihinden itibaren altı aylık süre ve varsa ek süre içinde usulüne uygun olarak düzenlenmiş menşe şahadetnamesinin ibraz edildiği durumlar ile ilgili olarak 38. maddenin 2. ve 3. fıkrası hükümlerine göre işlem yapılacağı; 3. fıkrasında, bu fıkrayı değiştiren Yönetmeliğin (13/02/2021 tarih ve 31394 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.) yayımı tarihinden önce beyannamesi tescil edilmiş olan ve beyanname ekinde eşyanın menşeini tevsik eden uygun bir menşe şahadetnamesi veya tedarikçi beyanı bulunmadığı halde menşe esaslı ticaret politikası önlemi, ilave gümrük vergisi veya ek mali yükümlülük gibi diğer mali yükümlülüklerin ödenmediği, eksik ödendiği veya beyan edilmediği tespit edilen eşyanın menşeini tevsik eden uygun bir menşe şahadetnamesinin veya tedarikçi beyanının 31/12/2021 (05/11/2021 tarih ve 31650 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile "30/06/2021" ibaresi "31/12/2021" şeklinde değiştirilmiş) tarihine kadar gümrük idaresine ibrazının mümkün olduğu kuralına yer verilmiştir.

21/06/2018 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 26/06/2018 tarih ve 30459 sayılı 1. Mükerrer Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 2018/11973 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki Amerika Birleşik Devletleri Menşeli Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Uygulanmasına Dair Karar'da, 08.02 tarife alt pozisyonunda yer alan "Diğer sert kabuklu meyvalar (taze veya kurutulmuş) (kabuğu çıkarılmış veya soyulmuş olsun olmasın)" tanımıyla yer verilen eşyaya %10 oranında ek mali yükümlülük uygulanması getirilmiş; 15/08/2018 tarih ve 30510 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Amerika Birleşik Devletleri Menşeli Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Uygulanmasına Dair Kararda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 21 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile oran %20'ye çıkarılmış, 21/05/2019 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 22/05/2019 tarih ve 30781 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2019/1130 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile bu oran yeniden %10'a indirilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :

Olayda, her ne kadar, ilk derece mahkemesince, Amerika Birleşik Devletleri menşeli eşyaların ithalatında ek mali yükümlülük tahsil edileceği yolundaki düzenlemenin 21/05/2019 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 2019/1130 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile getirildiği ve kanunların geriye yürümezliği ilkesine aykırı şekilde uyuşmazlık konusu serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı eşyaya uygulandığından dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ve bu karara yönelik istinaf başvurusu reddedilmiş ise de, yukarıda yer verilen hükümler uyarınca Amerika Birleşik Devletleri menşeli eşyaların ithalatında ek mali yükümlülüğün tahsil edileceği yolundaki düzenleme 11/06/2018 tarih ve 2018/11973 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 21/06/2018 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere getirilmiş ve 15/08/2018 tarih ve 30510 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Amerika Birleşik Devletleri Menşeli Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Uygulanmasına Dair Kararda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 21 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 22/05/2019 tarih ve 30781 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2019/1130 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca da ek mali yükümlülük oranlarında değişiklik yapılmış olup, beyannamenin tescil tarihinin 21 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının yayımı tarihinden sonra olması nedeniyle anılan Cumhurbaşkanı Kararında öngörülen %20 oranında değil, %10 oranında ek mali yükümlülük uygulanması "kanunların geriye yürümezliği" ilkesine aykırı olmayacağından, temyize konu kararın aksi yöndeki gerekçesine katılma imkanı bulunmamıştır.

Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından uyuşmazlık konusu beyannameyle Avustralya menşeili olarak beyan edilen eşya için menşe şahadetnamesi ibraz edilmediğinden bahisle söz konusu eşyaların ABD menşeli olduğunun kabulü suretiyle dava konusu ek tahakkuk ve ceza kararları alınmış ise de, 11/06/2018 tarih ve 2018/11973 sayılı Bakanlar Kurulunun Amerika Birleşik Devletleri Menşeli Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Uygulanmasına Dair Kararı uyarınca bazı ürünlere ek mali yükümlülüğün öngörüldüğü, uyuşmazlık konusu serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı eşyanın Amerika Birleşik Devletleri (ABD) menşeli olduğuna yönelik ithalat yapılan firma nezdinde sorgulama ya da eşyanın menşeine ilişkin inceleme ve araştırmanın yapılmadığı, bu yönde yapılmış herhangi bir somut tespitin bulunmadığı anlaşıldığından, söz konusu ek tahakkuk ve ceza kararı ile bu kararlara vaki itirazın reddine dair işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından, dava konusu işlemin iptali yolundaki mahkeme kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine dair kararda sonucu itibarıyla isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. ... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararına yönelik TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,

2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, bu kararın taraflara tebliği ve bir örneğinin de Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesini teminen dosyanın ilk derece Mahkemesine gönderilmesine, 24/12/2024 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.