DEPREM HUKUKU

ÖNSÖZ Bilindiği gibi ülkemiz dünyanın en etkin deprem kuşaklarından birinin üzerinde bulunmaktadır. Geçmişte ülkemizde birçok yıkıcı depremler olduğu gibi, gelecekte de oluşacak depremlerle büyük can ve mal kaybına uğrayacağımız bir gerçektir. Deprem verilerene göre, ülkemizin %92’sinin deprem bölgeleri içerisinde yer aldığı nüfusumuzun %95’inin deprem tehlikesi altında yaşadığı ve ayrıca büyük sanayi merkezlerimizin %98’i ve barajlarımızın %93’ünün deprem bölgesinde olduğu dikkate alındığında, bu vahim tablonun değiştirilmesi için siyasal iktidarların henüz gerek ekonomik gerekse toplumsal açıdan depremleri yeterince inceledikleri ve anlamlı bir muhasebe yaptıkları söylenemez. 1999 depremleri özellikle de Marmara depremi, devletin istendiğinde çok derin olabilen köklerinin; halkın acil ve temel gereksinimleri açısından ne kadar zıyf olabildiğini yadsınamayacak şekilde ortaya çıkardı. Yani gelecekteki olası bir doğal felaket için bir deneyim kazandırdığı söylenemez. Ancak; yaşadığımız afetlerde devletten çok, STK’larının olumlu rolü ve gerek halkımız gerekse Uluslararası kamuoyunun dayanışmasını belirtmeden geçemeyeceğim. “Deprem Hukuku” adlı bir kitabı hazırlayan değerli iki yazarımız Av. Filiz SARAÇ ile Hakim Turan ATEŞ’in bu konudaki çalışmaların ilk duyduğumda uzun yıllardır yaptığım yerel yöneticilik (Belediye Başkanlığı) sırasında depremlerin bırakmış olduğu derin acının izlerini bir nebze yok ederek ve mgeleceğimizin deprem planlamasında ciddi katkı yapacağına inandığım kitabın basımında desteğimizi sunmak ve “önsözü” yapmam konusundaki nazik daveti çok inanarak ve haz alarak kabul ettim. Yıllardır depremlerin zararlarını azaltıcı önlemlerin alınması gerektiğine kafa yormuş ve bu konuda hükümetlere ciddi proje önerilerinde bulunmuş birisi olarak bu değerli çalışmayı teğet geçmen mümkün değildi. Bu nedenle kitabın sadece deprem konusundaki yasal düzenlemelere olan gereksinimleri önemli ölçüde karşılayacak önerilerle dolu olmasının yanında deprem kent planlaması konusunda da yerel yönetimlerimize persfektif sunma ve bu alanda daha kapsamlı çalışmaların önüne açacak eserlerin ortaya çıkmasını cesaretlendirici bir çalışma olduğunu ifade etmek isterim. Her iki yazarımızı bu değerli çalışmalarından ötürü kutluyor ve şükranlarımızı sunuyorum. Av. Selami ÖZTÜRK Kadıköy Belediye Başkanı SUNUM 17 Ağustos 1999 tarihi ülkemiz ve insanlarımız açısından büyük bir acıyı onbinlerce insanımızın çöken binaların altında kalışını, sevilenlerin kaybını, yüreklerindeki, bedenlerindeki ya da zihinlerindeki kalıcı izleri ifade ediyor. Bu büyük acının ardından yapılan değerlendirmelerde; bir söz kalmıştı hafızalarımızda; “Deprem değil, bina öldürür”. Peki binaların öldürmesi, biz insanların kuralları ihlali sonucu değil miydi? Binaların ölüm ve yaralanmalara, maddi ve manevi kayıplara yol açması çoğunlukla hukuk kurallarının ihlalinden kaynaklı ise, bu ihlallere ceza hukukumuzun öngördüğü yaptırımlar nelerdi? Bir binanın yapımındaki süreç dikkate alındığında, imara açılmasından binanın yıkılmasına kadar olan aşamada sorumlular zincirinin pek çok halkası bulunmakta ve her birinin sorumluluklarının ayrı ayrı irdelenmesi gerekmektedir. Mevzuatımızdaki düzenleme bu sorumluların tespiti, sorumluluklarının tayini ve gerekli yaptırımlar açısından ne durumdadır? Mevcut hükümler yeterli midir? Bu büyük deprem sonrasında; bir hukukçu olarak üzerime düşen görevi sorguladım. Kimsenin kendini münferit olarak sorumlu hissetmediği bina yıkılmalarının ardından, bu sonucun doğmasındaki sorumlular zincirindeki her halkanın sorumluluğunun bilincine varmasını sağlamak adına mesleğimin sınırları dahilinde uğraş vermeyi hedefl edim. Yıkılan binalar ne zaman ve nasıl inşa edilmişti? “Veli Göçer” davası olarak bilinen ve bir dava içinde en fazla ölümün olduğu (dava boyunca sayının belirlenmesindeki tüm sıkıntılara rağmen kayıtlarda 198 kişi olarak belirlenen) bu davaya müdahil vekili olarak katıldım. Ancak dava, daha ilk duruşması olmadan sanığın can güvenliği gerekçesi ile Yalova’dan Konya’ya alındı. Böylece o gün için ne kadar süreceğini bilemediğim 6 yıllık İstanbul-Konya Meram ekspresi günleri başladı. Karşılaştığım en önemli zorluk alışagelmiş bir ceza davası olmamasıydı. Bina çökmelerine ilişkin fi iller yeterince dava konusu olmamış, konuya ilişkin içtihatlar yetersizdi. Bu yola girdiğimde mevcut mevzuatın ve uygulamadaki emsallerin azlığı, hata yapmama gayreti içindeyken benim hukukçu olarak karşılaştığım en önemli güçlüklerden biri oldu. Zorluklara rağmen duruşmanın ilk celsesine Hollanda’dan Konya’ya gelen bir babanın “her gece rüyamda 5 yaşındaki kızımı görüyorum. Aramızda çamurlu bir su akıyor. Atla gel kucağıma kızım diyorum. Suçlular cezasını bulmadıkça ben senin kucağına gelemem baba diyor ve gelmiyor” diyerek, “Adaletin sorumluları bulmasını istiyorum” diyen duruşma tutanaklarına da yansıyan sözlerin sahibi babaya verdiğim içten bir sözdü. Bir avukat olarak elimden geleni yapacağım. Bu dava devam ederken Afyon’da 17 kişinin hayatını kaybettiği bir deprem oldu. Yine yargılama devam ederken 2004 yılında Bingöl Depremi meydana geldi. O tarihte genel sekreteri olduğum İstanbul Barosu’ndan görevli heyetle bir inceleme için gittiğim Bingöl depremi, ardından Konya‘da Zümrüt Apartmanı’nın kendiliğinden yıkılması. . . Tüm bu olaylar davanın hukuksal boyutunda uygulamada araştırma ve bilgilerin yetersizliği karşısındaki güçlüklerim, peyderpey çalışmalarım sırasında elde ettiğim bilgileri bir akademisyen olmasam da uygulamacı olarak yazıya aktarmak gerektirdiğini düşündürmüştü. Böylece yüksek lisans tez konumu değiştirerek “Ceza Hukukunda Bina Çökmeleri” konusuna yöneldim. Tez olarak başlanan çalışma Legal Hukuk Dergisi’nde makale olarak, ardında İstanbul Barosu tarafından yayınlandı. Çalışma tazminat ile ilgili boyutu içermemekteydi. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi boyutunda yapmış olduğum çalışmayı da ekledim. Daha sonraki tarihlerde tanışma fırsatı bulduğum, 1999 depreminde Adapazarı Adalet Komisyonu Başkanlığı yapan ve Afet Mahkemesi görevinde bulunan değerli hukukçu Hakim Turan Ateş ile depreme ilişkin tazminat davalarındaki bilgi ve deneyimlerini yazıya dökmesi ve bu çalışmanın topluma anlatılabilmesi için ortak çalışma olarak yayınlanması konusunda hemfi kir olduk. Bu çalışmayı; Göçer davasında beni hiç yormayan, aynı idealleri paylaştığım sorumluluk sahibi, enkaz altında annesini yitiren, aynı enkazın altından 6 yaşındaki kızını elleriyle kazıyarak çıkarmaya uğraşan sevgili müvekkilim Betül Akan’a; depremin onuncu gününde yıkılmak üzere olan ve en büyük artçı depremin meydana geldiği keşif günü tespitleri yapan, kimsenin gitmeye cesaret edemediği ağır hasarlı binalardan enkaz örneklerini bizzat taşıyan bilirkişi Yüksek İnşaat Mühendisi Canan Yalçın’a; yargılama için gerekli belgeleri ve bilgileri bulmak için koştururken tanıdığım, sadece insani değerler ve ideallerle yardım eden adları bende saklı devlet memurlarımıza; bana yol gösteren tez danışmanım Sayın Hocam Prof. Dr. Emin Artuk’a, Baro yöneticiliğindeki idari görevlerim, akademik görev ve mesleğin yoğunluğu içinde bir türlü bitirmemekte direndiğim bu çalışmai bitirmem de manevi destek olan değerli dost Berna Başkaya’ya, özverili arkadaşım Ferda’ya, en içten teşekkürlerimle… Belki kendisinin de bilmediği manevi desteği ile Hollanda’dan gelen babaya ve 5 yaşındaki kızına, rüyalarında da olsa artık babasına sarılmış olması ve huzur içinde uyuması dileğimle; İthaf ediyorum… Avukat Filiz Saraç İstanbul, Ağustos-2010 SUNUM Toplum olarak, henüz deprem ile yaşamayı öğrenemediğimiz, 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi sonunda ortaya çıktı. Deprem; doğal ve suni çevreye zarar verirken, tüm canlılarada en büyük zararı verdiğini gördük. Deprem bir doğa olayıdır. İnsanların, bu olayın oluşumundan önce alması gereken önlemler vardır. Bu önlemlerin hiç birisinin de alınmamış olduğunu gördük ve yaşadık. Bazı depremlerin sonuç bilançolarının çok ağır olduğunu görüyoruz. Alınması gereken önlemler nelerdir? Bu önlemleri kimlerin alması gerekir? Önlemlerin alınmaması nedeni ile oluşan zararlardan kimler ve ne oranda sorumludurlar? Burada Devletin ve birimlerinin sorumluluğu var mıdır? Oluşan zararları kimler tazmin edecekler veya kimlere tazmin ettirilecektir? Yani kimler aleyhine, kimler Yargıya başvurulacaktır? Ne tür davalar açılacaktır? Bu sorulara yanıt aramağa çalıştık. Hukukumuzda, bu konularda açık bir düzenlemelerin olmadığı görüldü. Çünkü, deprem mücbir bir nedendir. Beklenmeyen bir doğa olayıdır. Tanrıdan geldi. Aksini söylemek, tanrıya açık bir isyandır. Hayır ve şer tanrıdan gelir. Bilim dışı, bu dogmatik görüşler günümüzde de geçerliliğini etkili bir şekilde korumaktadır. İnsanların üzerinde, bilim dışı olan hurafe etkindir. Çünkü mücbir sebeplerden ötürü hukuk sistemi, kimseyi sorumlu tutamaz. Bu görüşe göre de, kimse sorumlu değildir. Kimse aleyhine, ceza veya tazminat davaları açılamaz. Ülkemiz, etkili bir deprem kuşağı üzerindedir. Öncelikle, Devletin organlarında görev alanı tüm görevlilerin, g örev ve yetki sorumluluklarının bilincinde olmaları gerekir. Bayındırlık Bakanlığı, İmar-İskan Bakanlığı ve mahalli İdare olan Belediyelerin teknik kadrolarının, deprem olgusu yönünden iyice bilinçlenmeleri gerekir. Depremin bir mücbir-beklenmeyen olay-neden olmayıp;ÖNGÖRÜLEBİLEN bir doğa olayı olduğu bilincinde olmaları gerekir. Geçmiş dönemlere baktığımızda, deprem beklenmeyen bir doğa olayı olarak değerlendirilmiştir. Bu güne kadar ülkemizde olan depremlerin verdiği zararlardan; İnşaat Sektörü, hiçbir zaman sorumlu tutulmamıştır. Bu sektörün, yaptığı inşaatların denetimi de, yeterince yapılamamıştır. İnşaat malzemelerini üretenlerin ve dağıtımını üstlenenlerin denetimi de hiç yapılamamıştır. Yapılamakta olan binaların, daha önce hazırlanan projeye uygunluğunun denetimi, önemli olmasına karşın, denetiminden yoksun kalınmıştır. Projedeki kullanılması gereken malzeme ile, kullanılan malzemelerin farklı oldukları görülmüştür. Depremlerde her zaman beklenen fayın, gergin olduğu ve hareketliliğin arttığı görülür. Kısacası, olan depremin oluşturduğu zararların giderilmesinde;Kamu görevlileri yanında, inşaat sektörünün teknik yönetimi de sorumlu olmaktadır. Bu kişiler hakkında, 765 sayılı TCK’un, taksirle yaralanmağa sebebiyet vermekten 459. maddesi hükümleri uygulanmıştır. Ölüm halinde ise, 455. madde hükümleri uygulanmıştır. Yine 765 sayılı yasanın 383. maddesi hükümlerinintehlike yaratan suçlar-uygulanabileceği gündeme gelmiştir. Yargıtay’da da, bu konuda değişik görüşler oluştu. Depremzedelerin uğradıkları tüm zararlar yönünden, gerçek kişiler ve özel kuruluşlar için ADLİ YARGI’da;tüm tazminat davalarının açılabileceği gerçeği ortaya çıkmıştır. Devletin tüm kurumları-Belediye, İmar ve İskan Bakanlığı, Bayındırlık Bakanlığı ve benzerleri için de, İDARİ YARGI’da tüm tazminat davalarının açılabileceği, hukuk devleti ilkesinin gereğidir. Hazırlamış olduğumuz bu kitap, yakın bir gelecekte olacağı bilimsel verilerle açıklanan İstanbul Depremi içinde, hukuksal yönden başvurulacak bir kaynaktır. Bu güne dek, deprem sonucu oluşan zararların tazmini gündeme gelmediği içinde, hukukçularca da bu konularda bir görüş oluşturulamamıştır. Bizde, ”Deprem Hukuku”yeni oluşmaktadır. Deprem sonrası oluşan zararların giderilmesinde, en çok sorumluluğunda Devlete ait olduğunu görüyoruz. Kazılan her çukurda, atılan her temelde, üretilen-dağıtılan tüm inşaat malzemelerinde, yapılan her inşaatta ve her tadilatlarda Devletin denetim görevini gereği gibi, yerine getiremediğini gördük. Bu günlerde, İstanbul Halkı deprem korkusu ile yaşamaktadır. Özelliklede, 1980 yılı sonrası yapılan binalarda, deprem korkuları daha fazladır. İnsanların içinde oluşmuş olan bu korkuyu yenmeden yaşamak, mutlu bir yaşam sayılamaz. Bizlere, bu korkulu yaşamı yaşatmaya da kimsenin hakkı olamaz. İnsan yaşamında, endişe ve korkunun yeri yoktur. İstanbul’da büyük bir depremin, en erken 2015 yılında olabileceği uyarısını, bazı bilim adamları yapmaktadırlar. Sakarya Bölgesinin deprem açısından tehlikeli bir yer olduğunu, 2025 yılına dek iki adet (6) şiddetinde yıkıcı depremin olacağını tahmin etmektedirler. 2013 yılı sonrası, Sakarya Bölgesinde her an depremin beklenmesi gerektiği görüşündedirler. İstanbul için ise, kuzey bölgesinde iki depremin beklendiği, birisinin Sivriada önünde (6, 3-6, 7) şiddetinde olacağı;diğerinin ise Marmara Ereğlisi önünde (6, 3)şiddetinde olacağı öngörüsüdür. 2015 yılı sonraları İstanbul’da büyük bir depremin olacağı endişesidir. Yakın bir gelecekte olacağına kesin gözle bakılan İstanbul Depremi sonrası;başta Kamu görevlileri olmak üzere inşaat sektörünün yöneticileri ve teknik kadrolarında görevlilerden hesap sorulur. Olağan üstü dönemlerde bazı kişilerin gözaltına alındığı gibi, bu kişilerde gözaltına alınırlar. Kendilerini, şimdiden hazırlasınlar. Yargı’ya, açılan ceza davalarında görüş ayrılıkları oluştuğu için, yargılamalar çok uzun sürdü. Ceza davaları zamanaşımım nedeni ile ortadan kalktı. Yargı, bu nedenlerle eleştiriler aldı. Depremzedeler, mağdur oldular. Bilimsel verilere göre beklenen ve olası İstanbul Depreminde;Yargıya açılan her türlü davalar kısa sürede sonuçlanacaktır. Çünkü, ”Deprem Hukuku”artık hissedilmeğe başlamıştır. Hazırladığımız bu kitapta, depremde oluşan zararların, Yargı yolu ile giderileceğini belirlemiş olduk. Biz, uygulamanın içinde ve Marmara Depremini yaşamış iki hukukçu; yaptığımız ortak çalışma sonucu, bu inanca vardık. Uygulamalarımızın sonucunun, değerlendirmesinde, deprem sonucu sorumluları ve açılacak tüm davaları belirlemeye çalıştık. Bu kitap içindeki bilgiler ve açıklamalar, depremin yarattığı sorunların çözümünde hukukçulara yol gösterici olduğu gibi, tüm görevlilere de sorumluluklarının sınırlarını ve ihmallerinde görecekleri zararları da gösteren bir kaynaktır. Yargı Organları da, bundan sonra ülkemiz bir deprem kuşağı üzerinde olması nedeni ile, BEKLENMEYEN bir doğa olayı olarak değerlendirilemeyecektir. Çünkü, deprem kuşağı üzerinde bulunan ülkeler, deprem riski altındadırlar. Bu riske hazır olmaları ve insanlarını da, deprem ve doğal afetlerle birlikte yaşamanın koşulları ile eğitilmeleri gerekir. Bugüne kadar insanların, bu tür doğa olaylarında yaşam tarzını, DİNİ GELENEKLER ve KADERCİ FELSEFELER belirlemiştir. Bu düşünce ve inanışlar, artık yerini bilime ve teknolojiye bırakılmalıdır. Biz, uygulamanın içinden gelen iki hukukçu; “DEPREM ve DOĞAL OLAYLAR SONUCU OLUŞAN ZARARLARIN GİDERİLMESİ” için; DEPREM HUKUKUNA GİRİŞ”i başlattık. Artık, bundan böyle, “Deprem Hukuku” başta depremzedelerin katkıları olmak üzere, çığ gibi genişleyecektir. Düşünen hukukçuların katkıları ile ve cesur hakimlerin, mahkemelerden verecekleri adil kararlarla daha da artacak ve düzene girecektir. 17. yüzyılda Avrupa Ülkeleri-başta İngiltere olmak üzere-Afrika insanını YAMYAM olarak tanıtmışlar ve tanıtmağa da devam etmişlerdir, Bu Ülkelerce, Afrika Ülkeleri hep sömürülerek geri bırakılmıştır. İngiliz Donanması, 18 Mart 1918 günü Çanakkale Boğazını, Afrika Ülkelerinde topladığı askerlerle geçmek için zorlamıştır. İstiklal Marşı yazarımız Mehmet Akif ERSOY, ”Çanakkale Şehitleri” adlı şiirinde;”Kimi Hindu, kimi Yamyam, kimi ne bela” diyerek tanıttığı Afrika insanı için, Emekli Büyük Elçi, eski Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı Kamran İNAN diyor ki:” Afrikalılar, bir yaşlı öldüğünde “Bir kütüphane yandı, kül oldu. ”derler. Yerinde ve anlamlı bir söz. Her yaşlı insanın, kendi çapında bilgi ve tecrübe birikimi vardır. Bu birikim toplumun malıdır. Paylaşılırsa değer taşır. Kimsenin bu birikimi beraberinde götürmeye hakkı yoktur. Bu acı gerçeğin bilinci ile kendime düşeni yapmağa çalıştım. Yangının yaklaşmakta olduğunu gördüğümden, kütüphanem kalıcı olsun diye on iki kitap yazdım. Ancak bizde yazan lar maalesef az, okuyanlar daha da az. Türkiye ciddi bir kültür bunalımı yaşıyor. Cehalet insanın düşmanıdır. Cehaletle yükselen bir millet olmamıştır. Türkiye’de ne yazık ki cehalet tırmanıyor, tepelere çıkmağa başladı. “YANGININ YAKINLAŞTIĞI KÜTÜPHANELER; LÜTFEN YAZIN, ESER BIRAKIN, KÜLTÜR ÇORAKLIĞI İLE MÜCADELE EDELİM” Ben, birikimi olan tüm meslektaşlarıma sesleniyorum:”Ne olur yazın, eser bırakın. ” Birikiminizi, içinde bulunduğunuz toplum ile paylaşın. Paylaşmayı bilen insan, kendini aşan insandır. Paylaşmayı bilmeyen ve bildiği halde uygulamayan insan, içinde bulunduğu çağın gerisindedir. Kitap, insanın en iyi dostudur. Okuma alışkanlığını ve zevkini gençlere benimsetmemiz gerekir. Toplumların önündeki en büyük sıkıntı ve sorun, cehalettir. Cehalette, okuma ile aşılır. Deprem Bölgesi olan Sakarya ilinde, 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi sonrası çalışmalarımda, bana güç veren Cumhuriyet Başsavcısı Hüseyin ÖZBAKIR ve C. Savcısı Mesut TEKİN’e;bana yardımcı olan Hakim-Savcı arkadaşlarıma;Sakarya Barosunun Onursal Başkanlarından Avukat Kazım YILMAZ ve Avni AKRAN’a; Avukatlarından Hülya TARIM, Şükran TAŞDEMİR, Gülten YALI, Deniz KARABAYIR’a ve değerli personellerim Leyla TExv KİN, Bahri PALA, Naile TANATTI, Semahat ÖNDER’e ve ayrıca, deprem sonrası çocuklarımın eğitimi için, İstanbul’a yerleşip;benim deprem bölgesinde misafi rhane ve deprem prefabriklerinde yalnız kalmama onay veren, değerli eşim Fisun’a; benim yokluğuma özveri ile katlanan çocuklarım Dr. Sema’ma ve Seda’ma teşekkürlerimi, saygı ve sevgilerimi sunuyorum. Ağustos-2010 Turan ATEŞ Hakim-İstanbul İÇİNDEKİLER I. KISIM Bina Çökmesine Neden Olmak Sureti İle Genel Güvenliğin Taksirle Tehlikeye Sokulması Suçu (5237 sayılı TCK’nun m. 171/b ) SUNUŞ (Avukat Filiz Saraç) ...................................................................... GİRİŞ ......................................................................................................... BİRİNCİ BÖLÜM ....................................................................................... I. GENEL OLARAK ................................................................................. 1. Tarihçe ........................................................................................... 2. Türk Hukuku’ndaki Durum ............................................................. II. KORUNAN HUKUKİ DEĞER .............................................................. III. SUÇUN MADDİ UNSURU ................................................................... 1. Fiil .................................................................................................. A. Hareket .................................................................................... aa. Somut tehlike doğuracak hareketin varlığı......................... bb. Hareketin sonucunda genel tehlike halinin doğması ......... B- Nedensellik bağı ....................................................................... 2. Fail ve Mağdur .............................................................................. 3. Konu .............................................................................................. A. Bina Kavramı ........................................................................... B. Çökme Kavramı ....................................................................... 4. Netice ............................................................................................ A. Tehlike suçları ve zarar suçları ayrımı ..................................... B. Somut ve soyut tehlike suçları ayrımı ...................................... IV. SUÇUN MANEVİ UNSURU ................................................................. İKİNCİ BÖLÜM .......................................................................................... I. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ ............................................... İçtima ................................................................................................... II. YAPTIRIM VE KOVUŞTURMA USULÜ .............................................. III. SUÇUN ZAMANAŞIMI ........................................................................ SONUÇ ................................................................................................ II. KISIM I. ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER VE BİNA ÇÖKMELERİ ................ II. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ KAPSAMINDA İNCELEME .......................................................................................... III. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ AÇISINDAN İNCELEME .......................................................................................... IV. SONUÇ BİBLİYOGRAFYA KISALTMALAR III. KISIM DEPREM ve DOĞAL AFETLER SONRASI OLUŞAN ZARARLAR ve AÇILACAK DAVALAR: .................................................. A. SUNUŞ .......................................................................................... B. GİRİŞ: ............................................................................................ a. Depremin Tanımı: .................................................................... b. Fay ve Çeşitleri: ....................................................................... c. Deprem Kuşakları: ................................................................... d. Tsunami: .................................................................................. e. Doğa Olayları (Su Baskınları-Göletler-Toprak KaymalarıÇığ Düşmeleri-Ana Yolların Karlarla Kapanması: ................... Yolların Bozulması): ................................................................ f. Maden Ocaklarında Gaz (Grizu) Patlaması ve Oluşan Can Kayıpları: ............................................................. g. Binaların Göçmesi ve Tesisatların Patlaması ......................... (Yüksek Enerji Nakil Hatları Alanına Yapılan Binalar): ............ h. Doğal Gaz Sızmaları ve Soba Bacalarının Yarattığı Ölümler ve Sorumlular: ............................................. ı. Depremin Olacağı Önceden Bilinebilir mi? .............................. C. TÜRKİYEDE’Kİ DEPREMLER: .................................................... a. Genel: ...................................................................................... b. 1849 Tarihli İstanbul Depremi: ................................................. c. 1939 ve 13 Mart 1992 Tarihlerindeki Erzincan Depremleri: .............................................................................. d. 1967 Tarihli Sakarya Depremi: ................................................ e. 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi: ...................................... f. 12 Kasım 1999 Düzce Depremi: .............................................. g. Depremin Bıraktığı İzler: .......................................................... h. Sonuç: ..................................................................................... D. YERLEŞİM ALANLARI: ................................................................ a. Genel: ...................................................................................... b. Ülkemizde Yerleşim Alanları: ................................................... c. Yerleşim Alanlarının Belirlenmesinde Yetkili Birimler: ............. d. Yerleşim Alanlarının Belirlenmesindeki Kriterler: ..................... aa. Zemin: ................................................................................ bb. Altyapı ve Kamu Hizmetlerinin Ulaşımı:............................. cc. Doğal Yapıların Korunması:............................................... e. Köy Boşalmaları (Köylerden Şehirlere Akın): .......................... E. BİNALAR: ...................................................................................... a. Genel: ...................................................................................... b. Müteahhitlik Müessesesi: ....................................................... c. İmar Planları: ........................................................................... d. İmar Planlarının Düzenlenmesi: .............................................. e. Yapı ve Esasları: ..................................................................... f. Yapıların Plan ve Projeleri: ...................................................... g. Binaların Plan ve Projelerini Hazırlayanlar ve Sorumlulukları: ......................................................................... h. Kaçak Yapılan Yapılar: ............................................................ aa. Kaçak Katlar: bb. Projeye Aykırı Eklenti Yapılar: ........................................... ı. Kamu Kurumları İçin Yapılan Yapılar: .......................... i. Yapıların Denetimi ve Denetleyenlerin Sorumlulukları: ............................................................. aa. Yapı Denetim Kuruluşları: .................................................. bb. Yapı Denetim Komisyonları: .............................................. F. YAPILARDA KULLANILAN MALZEMELER: ................................ a. Genel: ...................................................................................... b. Malzeme Üretenler ve Sorumlulukları: .................................... c. Malzemeyi Dağıtanların Sorumlulukları: .................................. d. Malzemeyi, Yapıda Kullananların Sorumlulukları: ................... e. Yapıda, Malzeme Kullanımının Denetimi ve Sorumlular: .............................................................................. f. Yapılarda, Yapılan Tadilatlar Nedeni ile Sorumlular: ............... G. DEPREM ve DOĞAL AFETLER SONUCU OLUŞAN KAYIPLAR: .................................................................................... a. Genel: ...................................................................................... b. Can Kayıpları: .......................................................................... aa. İnsan Ölümleri:................................................................... bb. İnsan Yaralanmaları:.......................................................... c. Mal Kayıpları: ........................................................................... aa. Yapıların Enkaz Olması: .................................................... bb. Yapıların Hasarlanması: .................................................... cc. İşyerleri ve Evlerdeki Eşyaların Hasarlanması: ................. dd. Otomobillerin Hasarlanması: ............................................ ee. Hayvanların Ölmeleri-Telef Olmaları: ................................ d. Malların Talan Edilmesi: .......................................................... e. Deprem ve Doğal Afetler Sonrası Yapılan Yardımlarının Dağıtımı: ........................................................... H. DEPREM ve DOĞAL AFETLER SONRASI AÇILACAK DAVALAR: ..................................................................................... a. Genel: ...................................................................................... b. Tazminat Davaları: .................................................................. aa. Maddi Tazminat Davaları: .................................................. 1. Konut ve İşyeri İçin Açılacak Davalar: ......................... 2. Konut ve İşyerindeki Hasarlanan ve Yok Olan Eşyalar İçin Açılacak Tazminat Davaları: ..................... 3. Ölüm veya Yaralanma Neden ile Açılacak Tazminat Davaları: ....................................................... bb. Manevi Tazminat Davaları: ................................................ c. Tazminat Davalarında Tarafl ar: ............................................... aa. Davacılar:........................................................................... bb. Davalılar:............................................................................ cc. Davaların Açılacağı Mahkemeler: ...................................... d. Davalarda Zamanaşımı: .......................................................... e. Tazminat Davalarında Devletin Sorumluluğu: ......................... f. Bilirkişilik Kurumları: ................................................................ aa. Genel: ................................................................................ bb. Bilirkişi İncelemesi ve Bilirkişi Raporları:............................ cc. Bilirkişi Kurumları: .............................................................. dd. Depremin Olduğu Yerleşim Yerlerinde İnceleme (Keşif): ............................................................................... g. Deprem Davasındaki Tazminatlarda Faiz: .............................. f. Deprem ve Doğal Afetlerde, İdare’nin Sorumluluğunu Sınırlayan veya Kaldıran Nedenler: ......................................... h. Salgın Hastalıklar Nedeni ile Devletin-İdarenin Sorumluluğu: ........................................................................... İ. DEPREM SİĞORTASI: .................................................................. a. Genel: ...................................................................................... b. Deprem Sigortası: ................................................................... aa. Zorunlu Deprem Sigortası (DASK): ................................... bb. İsteğe Bağlı Deprem Sigortası: .......................................... c. Sigortalı Malın Sahip Değiştirmesi: .......................................... d. Sigortanın Halefi yeti: ............................................................... J. SONUÇ: ......................................................................................... EKLER 1. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ İLGİLİ HÜKÜMLER İmzalandığı Tarih: 20 Mart 1950 (Roma) -Yürürlük tarihi: 3 Eylül 1952 – Türkiye’nin Sözleşmeyi Onayladığı Tarih: 18 Mayıs 1954 (Resmi Gazete tarihi: 19 Mart 1954 Resmi Gazete sayısı: 8662) 2. 1982 T. C. ANAYASASI İLGİLİ HÜKÜMLER Kanun No. : 2709 Kabul Tarihi : 7. 11. 1982 3. 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU İLGİLİ HÜKÜMLER Resmi Gazete Tarihi: 12. 10. 2004 Sayısı: 25611 4. 818 SAYILI BORÇLAR KANUNU İLGİLİ HÜKÜMLER Resmi Gazete Tarihi: 08. 05. 1926 Sayısı: 366 5. UMUMİ HAYATA MÜESSİR AFETLER DOLAYISİYLE ALINACAK TEDBİRLERLE YAPILACAK YARDIMLARA DAİR KANUN Resmi Gazete Tarihi: 25 Mayıs 1959 - Sayısı: 10213 6. 4539 SAYILI DOĞAL AFET BÖLGELERİNDE AFETTEN KAYNAKLANAN HUKUKİ UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNE VE BAZI İŞLEMLERİN KOLAYLAŞTIRILMASINA İLİŞKİN KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMENİN KABULÜ HAKKINDA KANUN Resmi Gazete Tarihi: 3 Mart 2000 - Sayısı: 23982 7. 3194 SAYILI İMAR KANUNU Resmi Gazete Tarihi: 09. 05. 1985 Sayısı: 18749 8. ZORUNLU DEPREM SİGORTASINA DAİR KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME Resmi Gazete Tarihi : 27/12/1999 Sayısı: 23919 9. 4483 SAYILI MEMURLAR VE DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNİN YARGILANMASI HAKKINDA KANUN Resmi Gazete Tarihi : 22. 1. 1990 Sayısı: 399 sayılı 10. AFETLERE İLİŞKİN ACİL YARDIM TEŞKİLATI VE PLANLAMA ESASLARINA DAİR YÖNETMELİK Resmi Gazete Tarihi: 1. 4. 1988 Sayı: 88/12777 11. AFET BÖLGELERİNDE YAPILACAK YAPILAR HAKKINDA YÖNETMELİK Resmi Gazete Tarihi: 14. 07. 2007 Sayı: 26582 12. AFET SEBEBİYLE HAK SAHİBİ OLANLARIN TESPİTİ HAKKINDAKİ YÖNETMELİK Resmi Gazete Tarihi: 28. 08. 1968 Sayı: 12988 13. AFET SEBEBİYLE YAPILAN VE YAPILACAK OLAN BİNALARIN BORÇLANDIRMA BEDELLERİNDEN YAPILACAK OLAN İNDİRİMLER HAKKINDA YÖNETMELİK Resmi Gazete Tarihi: 08. 04. 1972 Sayı: 14153 14. TABİİ AFETLERDEN ZARAR GÖREN ÇİFTÇİLERE YAPILACAK YARDIMLAR HAKKINDA YÖNETMELİK Resmi Gazete Tarihi: 27. 08. 2006 Sayı: 26272 15. AFET HARCAMALARI YÖNETMELİĞİ Resmi Gazete Tarihi: 25. 09. 2005 Sayı: 25947 YAZARIN DİĞER KİTAPLARI

Kamu İcra Hukuku ve 6183 Sayılı Kanun Uygulaması