HEKİMLERİN CEZAİ VE HUKUKİ SORUMLULUĞU

ÖNSÖZ
Sağlık, şüphesiz ki insanın en değerli varlığıdır. Bu değerli varlığın korunması ve
bu bozulduğunda düzeltilmesine çalışan doktorlar insanın yaşama hakkına hizmet
etmek gibi çok ulvi fakat bir o kadar da zor bir görev üstlenmişlerdir. İngilizce’de
“mal practice” denilen hatalı uygulama kavramıyla şahsen 1990’lı yıllarda bulunduğum
Amerika Birleşik Devletleri’nde karşılaşmış ve o zaman doktorların ürkek,
çekingen ve neredeyse avukatlardan korkan tavırlarına çok şaşırmıştım. Çünkü
tıbbi sistem neredeyse kusursuz çalışıyor teknoloji - yardımcı sağlık ekipmanları
ve hizmet içi eğitimde en ufak bir aksama dahi olmuyordu. Böyle bir ortamda
hekimin kasti bir hatası olması mümkün değildi. Madalyonun diğer yüzünde de
yapılan her girişimin bir riski- komplikasyonu olduğu doğal ve açıktı. Adı üzerinde
kaza hayatın bir parçasıydı. O zamanki gözlemim doktorların avukatlar karşısındaki
korunmasızlığıydı. Bugün ülkemizde gelinen nokta da sanki bu ortamı
çağrıştırmaktadır. Fakat önemli bir farkla, Maalasef ülkemizde tıbbi sistemin tüm
bileşenleriyle kusursuz işlediğini söylemek en hafifi ile hayalcilik olur. Bu sistemin
tüm kusurlarını da doktorlara yüklemek en hafifi ile insafsızlık olur. Hiçbir hekimin
kasten bir hata yapmayacağı açıkken hekimleri tedirgin edip, korkutmak yakın
bir gelecekte defansif tıp denilen girişimlerin azaldığı bir hekimlik doğuracak
ve sonuçta bundan zarar gören toplum olacaktır. Nitekim bu kaygımızı Sn.Turan
ATEŞ kitabının sunuş bölümüne taşımış ve bu gidişin sağlık yönünden endişe verici
olduğunu belirtmiştir.
Hipokrat yemini etmiş ve bu etik sözleşmeye uyan hekimlere toplumun güvenmesi
ve inanması en birincil arzumuzdur. Kendisiyle Androloji kongremizde
tanıştığımız ve kıymetli bilgilerini bize aktaran hekim dostu, hakim Turan ATEŞ’i
bu toplumun tüm kesimleri için kaleme aldığı eserinden dolayı kendisini kutlar ve
teşekkür ederiz.
Ekim 2009 - Ankara
Prof. Dr. Önder YAMAN
Türk Androloji Derneği
Başkanı




II. BASKININ SUNUMU
Ho ca-NASRETTİN, evinin damından düşmüş, komşuları hemen yardımına koşmuşlar.
Hocaya: “İlaç, hekim… getireli m. ” demişler. Hoca: ”Hekimi, ilacı bırakın, bana bir damdan
düşen bulunuz. Benim derdimden, ancak o anlar demiştir. ” İşte tıp bilimi de, uzun deneyimlere
dayanmaktadır. Önce, basit bir tedavi yöntemi belirlenmekte, süreç içinde de bu
yöntem gelişmelere bırakılmaktadır. Hastalar üzerinde uygulanan tıbbi müdaheler, olumlu
sonuçlar verdikçe de, bu günkü TIP BİLİMİ gelişmiştir.
Ben, uzun yıllar tıp biliminin oluşturduğu sorunların çözümünde, bir uygulayıcı olarak
aktif görevler üstlendim. Bir MALPRAKTİS olayında; hekimden, hastadan, hastanın
organik bağışıklık sisteminden, hastanın tedavi gördüğü klinik ortamdan, kulanılan ilaç
ve tıbbi malzemelerden hanginsinin veya hangilerinin etken olduklarının belirlenmesinde
etkili oldum.
Hala verdiği çelişkili raporları ile tartışılan, inanırlığını kaybetmek üzere olan, bazı raporlarında
siyaset kokan ve yeniden yapılandırılması gereken bir ADLİ TIP KURUMU…
Bu kitabımın ilk baskısından sonra, Haydarpaşa Numune Hastanesi Psikiyatri Kliniği’nde
verdiğim; “HEKİMLERİN CEZAİ ve HUKUKİ SORUMLULUKLARI” ile ilgili konferansım…
Sonra, Kocaeli Sağlıkçılar Derneğinde verdiğim aynı konudaki konferans…. ve 22
Mayıs 2009 günü İzmir’de Sivis Otel’de, TÜRK ANDROLOJİ DERNEĞİNİN 8. Ulusal
Kongresinde verdiğim aynı konudaki konferans… ve yine aldığım konferans teklifl eri….
Avrupalılar, 17. yüzyılda AFRİKALILARI yamyam olarak tanımışlar ve öyle tanıtmışlar
dünya insanına… İngilizler, Çanakkale Boğazı’nı Afrika ülkelerindeki sömürgelerinde
topladıkları askerlerle geçmek isterler. ÇANAKKALE GEÇİLMEZ. M. Akif ERSOY;
“Çanakkale Şehitleri” adlı şiirinde; “Kimi hindu, kimi yamyam, kim bilmem ne bela. ” Der.
Afrika insanı böyle tanınır. Bu insanlar; bir yaşlı öldüğünde: “BİR KÜTÜPHANE YANDI;
KÜL OLDU.” derler.
Yaşlı insanlar birer kütüphanedirler. Bu insanların büyük birikimleri vardır. Öncelikle
tüm birikimlerini, içinde buludukları toplumlara bırakmaları gerekir. Çünkü, birikim
kendilerinin malı değildir. Kendisini yetiştiren ve içinde bulunduğu toplumun malıdır.
İnsanların birikimi, öncelikle yazdıkları kitaplardır. Sonra bu birikim müzik olabilir. Bunlar
plak, cd, makara bant……
Ben de artık altmış yaşımı geçtiğim için, yangına hazırım. Birikimlerimi kitaba dönüştürerek,
meslektaşlarıma ve içinde bulunduğum topluma bırakmak istiyorum. Altı tane kitabım
oldu. Yangın, küllerimi savurana kadar varım… Çünkü, bu birikimler benim malım
değildir. Beni, parasız yatılı okullarda ve burs - kredileri ile okumamı sağlayan toplumumun
malıdır. Bu birikimi, beraberimde götürmeye hakkım olmasa gerek.
Kendimizi, sağlığımız yönünden güvenle emanet ettiğimiz, tüm hekimler; ekonomik,
siyasal sıkıntıları yanında ayrıca, tedavi ettikleri ve tedavisini üstlendikleri hastaların veya
yakınlarının çeşitli baskıları ile karşılaşmaktadırlar. Bu baskılar, bazen ölümlere varan fiili
saldırılardır. Sağlığımızı emanet ettiğimiz hekimlerimize karşı daha duyarlı olmamız gerekir.
Her malpraktis olayını yargıya intikal ettirmemeliyiz. Hekimden kaynaklanan bir kusur
var mıdır? Bu kusur, hekimlik mesleğini bilen ve tanıyan uzman bilirkişlerce değerlendirilerek,
hekimden kaynaklanan bir kusurun varlığı halinde yargıya gidilmelidir. Bu konularda
uzman ve yasal kuruluşlar olan; Yüksek Sağlık Şurası ve Adli Tıp Kurumunun yeniden
yapılandırılması gerekmektedir. Deneyimli, mesleki birikimi olan ve alanında uzman olan
hekimlere, bu kurulca görev verilmelidir.
Bu kitabın ilk baskısı; Temmuz 2007 yılında yapıldı. Hekimlerimiz ve uygulamanın içinde
olan hukukçularımız arasından oldukça ilgi gördü. Çünkü, hekimlerin tedavisini üstlendiği
ve başarısız oldukları tedavi olayı yargıya taşınmaktadır. Bu durum da, hekimler
arasında bir tedirginlik ve panik hali yaratmaktadır. Hekimlerimizin, bu konuda hakimlere
güvenerek rahat olmaları ve tıp biliminin verilerini en iyi şekilde uygulamaları gerekir.
Hekimleri huzursuz eden Tam Gün Yasası çıkmak üzeredir. Hekimlerin büyük çoğunluğu,
ekonomik sıkıntı içindedirler. 2. 000 TL’ye uzman hekim istihdam edilen ülkede, sağlık
sorunu çözümlenmiş sayılamaz. Henüz, Zorunlu Sağlık Sigortası sistemi de, yasal olarak
düzenlenememiştir. Böyle bir düzenleme, öncelikle hastaları ve hasta yakınlarını rahatlatacaktır.
Tedavi sonrası, olumsuz sonuç alınmasında, zarar gören hastalar doğrudan sigorta
kurumundan zararlarını tazmin yolu ile alacaktır. Hastalığın tedavisi için uygulanan metot,
yerine göre risk taşır. Hekim, bu riski parasal yönden sigortaya devretmektedir. Tedavi sonucu,
mağdur olan hasta veya hasta yakınları da, fazla bir uğraş vermeden, zararlarını elde
etmektedirler. Bu düzenlemin, zorunlu olarak uygulanması için, bir an önce çıkarılması
gerekir. Bu, hasta ve hekim yönünden bir rahatlama yaratacaktır.
Ben, burada kitabın ilk baskısını üstlenip, sağlıkçılara ve hukukçulara servis yapan;
yine ikinci baskısını da üstlenerek, aynı şekilde servis yapacağına inandığım, “NOBEL TIP
KİTABEVİNİN” Sahibi Sayın Ersal Bey’e ve tüm çalışanlarına teşekkür ederim.
Kasım-2009, İSTANBUL
Turan ATEŞ
Hakim
İSTANBUL

II. BASKININ SUNUMU
ÖNSÖZ
Hiçbir meslekte hekimlikte olduğu kadar kapsamlı yasal ve etik düzenlemeler bulunmamaktadır.
Hekimler insan vücuduna müdahale, bilgi ve yetkisine sahip olan tek
mesleğin mensubu olduklarından ve uğraştıkları alan “insan” olduğundan bu durum
şaşırtıcı değildir. Her hekim Hipokrat Yemini ile mesleğe başlar ve bu yemin bir etik
sözleşme olarak hekimin tüm meslek hayatını bağlar. Hipokrat Yemini elbette orijinal
şeklinden değişimlere uğramış ve halen genelde 1948’de Cenevre’de oluşturulan metin
esas alınarak kaleme alınmış şekliyle kullanılmaktadır. İçeriği değişse bile Hipokrat
Yemini, hekimlere tüm meslek yaşantıları boyunca etik ilkelere bağlı kalmaları
gerektiğini hatırlatan önemli bir metin olarak kalacaktır.
Hekimlik mesleğinin özelliklerine bağlı olarak yasal düzenlemeler de diğer mesleklerle
karşılaştırılamayacak düzeydedir. Hekimlik mesleği ile ilgili yasal düzenlemeler
neredeyse insanlık tarihi kadar eskidir. Hamurabi Kanunları’nda: “Hekim, bir
kimsenin ölümüne neden olursa veya göz perdesini açayım derken gözü yok ederse,
o tabibin elleri kesilmelidir.” ibaresi bulunmaktadır. Günümüzde Türk Ceza Kanunu
maddeleri de aynı derecede hekimler için korkutucu niteliktedir. Her hekim elbette
tüm yasalar gibi mesleğini ilgilendiren yasaları bilmek zorundadır. Ancak bu eğitimin
tıp fakültelerinde yeterince verilemiyor olması ve ülkemizde yasaların sıkça
değişiyor olması hekimleri yasalar karşısında zor duruma düşürmektedir. İstanbul
Tabip Odası deneyimleriyle yasalarla başı derde giren hekimlerin büyük bir çoğunluğunun
kötü niyetten değil, yasaları yeterince bilmemekten dolayı sorun yaşadıklarını
ortaya koymaktadır.
Ülkemizde de tüm dünyada olduğu gibi hekimlerin bir “baba” gibi görüldüğü
ve her durumda hastaları için en iyi tedaviyi yapacağı inancı hızla değişmekte
ve bunun sonucu olarak hekimler de daha sık suçlamalarla karşı karşıya kalmakta
ve yasal soruşturmaya uğramaktadır. Yasalaşmayı bekleyen “Zorunlu Mali
Sorumluluk Sigortası” da bu tür davalarla hekimleri daha da zorlayacak gibi görünmektedir.
Hekimlerin yasal düzenlemeleri bilmeleri günümüz koşullarında bu kadar önemliyken
ve başvurulacak kaynaklar bu kadar azken Hakim Turan ATEŞ “Hekimlerin
Cezai ve Hukuki Sorumluluğu” başlıklı kitabı ile bu açığı doldurmak açısından çok
yararlı bir eser yaratmıştır. Turan ATEŞ Anadolu’nun bir çok yerinde ve İstanbul’da
hakimlik yapmış, hukukun değişik konularında bir çok makale ve kitap yazmış ve bu
şekilde edinmiş olduğu deneyimlerini kitabında okuyucuya sunmuştur. Yaşanmış
olayları, mahkeme kayıtlarını ve hukuku akıcı, kolay anlaşılır ve düzgün üslubu ile
bizlere sunan yazar, tıp ve hukukun birleştiği her alanında kitabında yer almasını
sağlamıştır.
Hakim Turan ATEŞ her hekim ve bu alanla ilgilenen hukuk insanı için son derece
yararlı ve vazgeçilmez bir eser ortaya çıkarmış olup, bu eserden yararlanmanın
sadece hekim ve hukuk insanının değil, esas olarak hastaların da yararına olacağı
açıktır. Deneyimlerini ve bilgisini bizlerle paylaşan Turan ATEŞ’e hekimler adına
teşekkür ederiz.

Prof. Dr. A. Özdemir AKTAN
İstanbul Tabip Odası Başkanı

ÖNSÖZ
SUNUM
Halk arasında bir söz kökleşmiş ve günümüze dek, geçerliliğini korumuştur.
“Hakimin kararı ve Hekimin raporundan sual olunmaz.” Bunlar, toplumda tabulaşmıştır.
Her zaman doğruluğu kabullenilir, doğr uluğuna herkes tarafından inanılır.
Hakim kararını, içinde bulunduğu toplum adına ve toplumun yetkili kurumlarınca
konmuş düzenlemelere göre verir. Bu nedenlerle de toplumda doğruluğuna
inanılır, aynı zamanda da saygı duyulur.
Hekimin raporu da Hipokrat yeminine dayanılarak, Lokman Hekimden gelen
tıbbi bilgilere göre verdiğine inanılır.
Aslında, toplumda kararı veren hakim ve raporu veren hekime, son derece alışılmış
bir güvenin sonucudur yukarıdaki özdeyiş.
Sevilen ve sayılan kişinin kararı ve raporu da toplumda bu nedenle üstün tutulur.
Burada bir tango aklıma geliyor:
“Lokman Hekim gelse yaramı azdırır. Yaramı sarmaya, yar kendi gelsin..”
Evet, tedavinin özü de bir sevgiye dayanır. Oluşan sevgi de, bir güvence ve saygıya
dayanır. Hekimin hastasına sevgi ve saygıyla yaklaşımı önceliklidir. Bunun sonucu
olarak da, hastanın hekimine güveni ve saygısı artar.
Hekim-hasta arasındaki bu iletişim kurulduktan sonra; hastalığının teşhisi ve tedavisi
kolaylaşır. Hasta, hekime teslim olur.
Hekim, yerine göre bir kamu görevlisidir. Ama bir devlet memuru değildir.
Yaptığı görev nedeniyle bu kategorilerden ayrılmaktadır. Görevinde bağımsızdır.
Tıp biliminin verilerine bağlıdır. Tüm talimatları buradan alır.
Ben, böyle bir kitap yazma gereğini niçin duydum? Ve niçin yazdım? Uzun süre
bu sorulara yanıt aradım. 2006 yılı Haziran ayı içinde, Yeditepe Üniversitesi Göz
Kliniği’nde kontrol altına alındım. Sol gözümde gelişen katarakt nedeniyle operasyona
karar verildi. Bilgilendirildim ve onayım alındı. Bunun yanında bana matbu
bir evrak verildi. Bunu okumam ve senedi istenen bilgileri doldurarak imzalamam
söylendi. İlk kez, böyle bir uygulama ile karşı karşıya kaldım.
Göz Hekimine: “Gözümü sakat bıraktıktan sonra; bu sözleşme ve onayla, sorumluluktan
kurtulamayacağını ve böyle bir sözleşmenin geçerli olamayacağını” beyan
ettim.
Çünkü, sözleşme hekimi ve kliniği bazı sorumluluklardan koruyordu. Yani, sorumsuzluk
sözleşmesi bana imzalatılıyordu. Benim başka seçeneğim yoktu. Matbu
ve bazı yazıları küçük harfl erle olan sözleşmeyi imzaladım. Ben, bu nedenlerle bu
konuları inceledim. Sonuçta bu kitabın kendiliğinden oluştuğunu gördüm. Yani,
yaparak-yaşayarak bu kitabı kaleme aldım.
Bunun yanında, büyük kızım Tıp Fakültesini yeni bitirdi. Henüz çiçeği burnunda
genç bir hekim. Bugün Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim Hastanesinin
psikiyatri asistanıdır.
Kitabımın ana teması, Hekim-hasta arasındaki ilişki sonucu oluşan olumsuz sonuçlarda
doğabilecek sorumlulukların belirlenmesidir.
Yanlış teşhis, her zaman yanlış tedaviyi uygulatır. Böylece hasta tıbben zarar görür.
Doğru teşhise doğru olan tedavi uygulanırsa, sonuç büyük olasılıkla iyidir.
Doğru teşhise, yanlış tedavi de uygulanabilir. Hasta yönünden olumsuz sonuç
alınır. Bunlar hekim kusurundan kaynaklanır.
Bazen de hasta hekimin belirlediği tedavi metodunu uygulamaz. İlaçları zamanında
kullanmamış olabileceği gibi, hiç de kullanmayabilir. Önerilen diyete de uymayabilir.
Bunlar hastalardan gelen olumsuzluklardır.
Bazen de hastanın bünyesi, heki min önerdiği ilaç ve tedaviyi kabul etmez.
Hastanın vücudu, bağışıklık sistemini kaybetmiştir. Bazen de kullanılan tıbbi ilaçlar
yetersizdir. Süresi geçmiş tıbbi ilaçlar olabilir. Tedavide yetersiz kalır.
Bazen de, klinik ve hastane ortamında hasta, bazı enfeksiyonlar kapabilir. Yani tıbbi
müdahale dışı eylemler, hastanın rahatsızlığını arttırabilir. İşte burada; yani hastahekim,
klinik ortam-tıbbi ilaçlar..... Bunlar, hastanın tedavisinde birer etkendirler.
Burada kim ne kadar ve ne şekilde kusurludur? Aynı zamanda da sorumludur?
Kusurlarının derecesi ve oranın belirlenmesi... Bunları kim belirleyecek? Bu sorulara
cevap aradım.
Bilirkişilik Kurumları olan; Adlı Tıp Kurumu, Yüksek Sağlık Şurası ve Tıp
Fakültelerinin Bilim Kurulları ve Uzmanlık Bölümleri’dir. Bize, yani uygulayıcı hakimlere,
bu kurumlar yardımcıdır. Olumsuz bir tıbbi müdahaledeki kusurun kimlerden
kaynaklandığı ve kimlerin ne oranda sorumlu ve kusurlu olduklarının belirlenmesidir.
Yüksek Sağlık Şurasından; kararlar bir veya bir buçuk yıldan önce çıkmamaktadır.
Giden dosyalar bu nedenle uzun süre sürüncemede kalmaktadır. Bu kuruluşların
da, yılda bir kez toplandığı duyumunu alıyoruz. Yargıtayca, bu kararların
raporlarına da önem verilmemekte ve Adli Tıp Kurumu’ndan rapor alınması önerilmektedir.
Biz uygulayıcı hakimler, hekimlerimizin cezai sorumluluklarını, TCK’nın düzenlemelerinden
yararlanarak belirlemekteyiz. Hukuki sorumluluklarını İş ve Borçlar
Kanununun düzenlemelerinde belirliyoruz. İsteğimiz hekimler için de, cezai ve hukuki
sorumluluklarını düzenleyen yasaların kısa sürede çıkarılmasıdır. Çıkarılacak olan
özel bir düzenleme ile; hekimler de sorumluluk ve yetkilerinin sınırını bilmelidirler.

SUNUM
Hekimler, bugün bir tedirginlik ve panik hali içindedirler. Hekimlerin uyguladıkları
ve olumsuz sonuç alınan her tıbbi olay mahkemelere taşınmaktadır. Hekimler
yönünden bu uygulama bir sıkıntı oluşturmaktadır. Bu tür olayları yargıya taşıyan
kişilerin (Avukat), daha duyarlı olmalarını ve olumsuz sonuç oluşturan her tıbbi
olayı, öncelikle üst sağlık kurumlarından geçirerek, hekimden kaynaklanan bir kusurun
olup-olmadığını belirlemekleri gerekir.
Bugün, olumsuz sonuç veren her tıbbi olay, bunu gerçekleştiren hekim aleyhine
yargıya sunuldu. Biz hakimler de, üst düzey Sağlık Kurumu ve birimlerinin vereceği
raporlara bağlıyız.
Ama, bu gidiş sağlık yönünden endişe vericidir. Yaralarımızı saracak, tedavi edecek
ve kısacası bize iğne yapacak hekim bulamayabiliriz. Kaş yaparken, göz çıkarmamalıyız.
Atatürk, kendisini hekimlerimize emanet etmiştir. Biz, her şeye rağmen, hekimlerimize
emanetiz. Hassas el maharetlerine, tıp bilgilerine güveniyoruz. Aynı zamanda
inanıyor ve saygı duyuyoruz. Kendimizi, sağlıklı ve uzun süreli yaşam için
hekimlerimize emanet ediyoruz.
Onlar da, kendilerini böylece tıp bilgileri ve hassas el maharetleri ile uyguladıkları
tıbbi tedavilerinin her türlü sorunlarını, biz HAKİMLERE bıraksınlar. Bizlere
güvensinler.
Rahatsızlıklarımda, tedavilerini esirgemeyen ve sık sık takibe alan; Numune
Hastanesi uzman hekimlerden Dr. Ali Tüzün İNCE’ye, Sakarya’da hizmet
veren Diş Hekimi Mehmet ELBİRLİK’e, Finike’de Diş Hekimi
Mustafa TAKAR’a, Çapa Tıp Fakültesi Hastanesi doktorlarından Prof.
Dr. Güngör BOZTAŞ’a ve göz operasyonumu başarı ile gerçekleştiren;
bu kitabın yazımına bende istek oluşturan, Yeditepe Üniversitesi Hastanesi Göz
Kliniği Öğretim Üyeleri’nden Dr. Vildan ÖZTÜRK’e saygılar sunmayı bir borç kabul
ediyorum.
Saygılarımla…. .
12. 07. 2007, İSTANBUL
Turan ATEŞ
Hakim


İÇİNDEKİLER
HEKİMLİK MESLEĞİ
A) Genel ............................................................................................................................. 1
B) Tıp Bilimi ...................................................................................................................... 2
a) Genel ........................................................................................................................ 2
b) Hastaları Tedavi Etmek ......................................................................................... 3
c) Hastalıkların Sınıfl andırılması ............................................................................. 4
d) Klinik İnceleme ve Teşhis...................................................................................... 5
e) Hastanın Yakınmaları ........................................................................................... 6
f) Klinik Muayene ...................................................................................................... 6
g) Teşhise Doğru Yaklaşım ........................................................................................ 7
h) Nedenleri Bularak Sonuca Ulaşmak .................................................................... 7
ı) Biyolojik İnceleme ve Teşhis ................................................................................. 8
j) Biyolojik Muayeneler ............................................................................................. 8
k) Bakteriyolojik ve Virolojik Muayeneler .............................................................. 9
l) Ponksiyon ve Biopsi .............................................................................................10
m) İnsan Vücudunu (Tıbbi) Görüntüleme .............................................................10
n) İnsan Vücudunun Görünen Kısmı ....................................................................11
o) Klinik Araştırmalar ..............................................................................................11
HASTA-HEKİM İLİŞKİSİ
A) İlişkinin Hukuksal Durumu ....................................................................................13
a) Vekalet Sözleşmesi Görüşü .................................................................................13
b) Hizmet Sözleşmesi Görüşü .................................................................................21
c) İstisna Sözleşmesi Görüşü...................................................................................24
d) Vekaletsiz İş görme Görüşü ................................................................................28
e) Sui Generiz-Kendine Özgü Sözleşme Görüşü .................................................31
B) Hekimin Yerine Getirmesi Gereken Görevler .......................................................32
a) Hastayı Kabul Etme .............................................................................................32
b) Hastaya Teşhis Koyma Borcu .............................................................................33
c) Tedavi Etmek ........................................................................................................34
aa) Tıbbi Müdahale ve Kişilik Hakları ...........................................................37
bb) Yaşama Hakkı .............................................................................................37
cc) Sağlık Hakkı ...............................................................................................38
dd) Vücut Bütünlüğü Hakkı ............................................................................38
C) Aydınlatma .................................................................................................................39
a) Aydınlatmanın Amacı ve Niteliği ......................................................................40
b) Aydınlatmanın Yapılış Şekli ................................................................................41
c) Aydınlatmanın Konusu .......................................................................................42
d) Bilgilendirmenin Kapsamı ve Sınırları ..............................................................44
e) Aydınlatmanın Yerine Getirilmesi .....................................................................45
f) Hastanın İzni ........................................................................................................46
aa) Fiil Ehliyet Durumu ..................................................................................47
bb) İznin Geçerliliği .........................................................................................49
cc) Hukuk Sistemimizde İznin Aranmadığı Durumlar ..............................50
dd) Yeni Medeni Kanuna göre Koruma Amacı
ile Özgürlüğün Kısıtlanması.....................................................................53
1- Giriş ........................................................................................................53
2- Sebepleri ................................................................................................54
3- Yargılama Usulü ....................................................................................57
4- Resmi Sağlık Kurulundan Rapor Alınmalıdır ..................................58
5- Bildirim Zorunluluğu ..........................................................................59
6- İtiraz .......................................................................................................59
7- Sonuç ......................................................................................................60
D) Açlık Grevine Katılanlara Yapılan Tıbbi Müdahaleler ..........................................61
HEKİMİN HASTAYA TIBBİ MÜDAHELESİ
a) Genel ......................................................................................................................62
b) Hekimce Yapılacak Müdahalenin Koşulları .....................................................63
aa) Hekimlik Yapabilmek için Diploma Sahibi Olmak ...............................63
bb) Hekimlik Yapacak Kişinin Türk Vatandaşı Olması ...............................63
cc) Hekimlik Mesleğine Engel Hal ................................................................63
c) Hekimlere Yardımcı Görevliler ..........................................................................64
d) Yetkili Olmayanların Yaptığı Tıbbi Müdahaleler .............................................64
e) Müdahalenin Hukuka Uygunluğu .....................................................................64
f) Tedavi Amaçlı Tıbbi Müdahaleler ......................................................................65
aa) Cerrahi Müdahaleler .................................................................................65
1- Cinsel İlişkiye İlişkin Cerrahi Müdahaleler ......................................66
I. Önceki Yasadaki Düzenleme .........................................................67
II. Yeni Yasadaki Düzenleme ..............................................................68
III.Görevli Yetkili Mahkemeler ...........................................................70
IV. Sonuç .................................................................................................70
2- Vücut Güzelliğine (Estetik) İlişkin Müdahaleler ..............................70
I) Bedensel Rahatsızlığı Giderme Amaçlı Estetik
Müdahalel er .....................................................................................71
II) Ruhsal Nitelikli Rahatsızlıkları Gidermeye Yönelik
Estetik Müdahaleler ........................................................................72
III)Salt Güzelleştirme Amaçlı Estetik Müdahaleler .........................72
IV)Estetik Amaçlı Tıbbi Müdahalelerin Hukuksal Durumu ..........73
V) Estetik Amaçlı Tıbbi Müdahalede Hekimin Hukuki
Sorumluluğu ....................................................................................74
3- Organ ve Doku Nakli İçin Yapılan Müdahaleler ..............................75
bb) Ruh Sağlığına İlişkin Tıbbi Müdahaleler ................................................78
1- Hastanın Cerrahi Müdahalesinden Sonraki Denetimler ................78
2- Psikolojik Tedaviler ..............................................................................78
3- İlaçla Yapılan Tedaviler ........................................................................79
g) Yeni Tıbbi Müdahaleler ve Tıbbi Deneyler .......................................................79
aa) Yeni Tedavi Yöntemleri ............................................................................79
bb) Hastaya Tıbbi Deney .................................................................................80
h) Hekimin Tıbbi Müdahalelerde Hastaya Karşı Sadakatlı ve
Özenli Olması .......................................................................................................80
aa) Hekimin Hastasına Doğruluk (Sadakat) Borcu .....................................80
bb) Hekimin Hastasına Özen Gösterme Borcu ............................................81
i) Hekimin Sır Saklama Sorumluluğu ...................................................................88
j) Hekimin Hastasının Tedavisinden Kaçınması .................................................89
k) Hekimin Hastasına Bilgi Verme Zorunluluğu .................................................90
HEKİMİN ve SAĞLIK PERSONELİNİN CEZAİ SORUMLULUKLARI
a) Genel ......................................................................................................................91
b) Hekimin Cezai Sorumluluğu ..............................................................................92
aa) Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluğu ..............................................93
bb) Hekimin Müdahalesinin Hukuka Uygunluğu .......................................94
c) Şikayet (Yakınma) ..............................................................................................102
d) Hekimin Kasıtlı Eylemi Nedeni ile Cezai Sorumluluğu ...............................102
aa) TCK’nın 26. Maddesindeki Düzenleme ...............................................106
bb) TCK’nın 83. Maddesindeki Düzenleme ...............................................107
cc) TCK’nın 90. Maddesindeki Düzenleme ...............................................110
dd) TCK’nın 91. Maddesindeki Düzenleme ...............................................113
ee) TCK’nın 99. Maddesindeki Çocuk Düşürtme .....................................115
ff ) TCK’nın 101. Maddesi ve Kısırlaştırma ................................................117
1- Kastrasyon-Kısırlaştırma (Hadım Etme) ........................................118
2- Kürtaj ....................................................................................................118
gg) İlaç Yapmak veya Satmak ........................................................................119
hh) Kişisel Verilerin Kaydedilmesi ve Başkasına Verilmemesi .................120
e) Hekimin Taksir Nedeniyle Cezai Sorumluluğu .............................................131
aa) Genel (TCK 22. Madde) .........................................................................131
bb) Hekimin Taksirli Eylemi .........................................................................136
1- Mesleki Taksir .....................................................................................138
2- İzin Verilen Risk .................................................................................140
cc) Taksir İçin Koşullar .................................................................................140
1- Hekimin Fiili Taksirle İşlemesi .........................................................141
2- Hekimin Eylemi İstekli Olmalı .........................................................141
3- Sonucun İstenmemesi, Ama Öngörülebilir Olması
Gerekir .................................................................................................141
4- Hekimin Eylemi ile Sonuç Arasında İlişki
Kurulması Gerekir ..............................................................................141
dd) Hekimin Tıbbi Eyleminde Taksirin Çeşitleri .......................................148
1- Tedbirsizlik ..........................................................................................148
2- Dikkatsizlik..........................................................................................148
3- Kurallara Aykırılık ..............................................................................148
f) Hekimlerin 2238 Sayılı Yasaya Göre Cezai Sorumlulukları .........................151
g) Hekimlerin Ceza Muhakemesi Yasasına Göre Sorumlulukları ...................154
aa) Hekimin Tanıklıktan Çekilmesi .............................................................155
bb) Bilirkişi İncelenmesi için, Bilirkişi Ataması ve İncelemelerin
Yürütülmesi ..............................................................................................155
cc) Gözlem Altına Almak .............................................................................160
dd) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan
Örnek Alınması .......................................................................................160
ee) Diğer Kişilerin Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması .......162
ff ) Hakimin Kararı ve İnceleme Yapması ...................................................163
gg) Fiziki Kimliğin Tespiti .............................................................................164
hh) Ölünün Kimliğini Belirleme ve Adli Muayene ....................................165
ii) Otopsi ........................................................................................................166
jj) Yeni Doğan Ces edinin Adli Muayenesi ve Otopsi ..............................170
kk) Zehirlenme Şüphesi Üzerine Yapılacak İşlem ......................................170
h) Hekimlerin 5275 Sayılı Yasaya Göre Sorumlulukları ....................................171
aa) Hükümlünün Muayene ve Tedavi İstekleri ..........................................171
bb) Hükümlünün Beslenmesi .......................................................................172
cc) Hükümlünün Muayene ve Tedavisi .......................................................173
dd) Sağlık Denetimi ........................................................................................173
ee) Hastaneye Sevk .......................................................................................174
ff ) İnfazı Engelleyecek Hastalık Durumu ..................................................174
gg) Hükümlünün Kendisine Verilen Yiyecek ve İçecekleri
Reddetmesi ...............................................................................................175
HEKİMLERİN ve SAĞLIK GÖREVLİLERİN
HUKUKİ SORUMLULUKLARI
a) Genel ....................................................................................................................177
b) Hekimlerin Tıbbi (Mesleki) Hataları ...............................................................179
aa) Tıp Bilimince Genel Olarak Kabul Edilen Kurallar .............................191
bb) Tıp Bilimince Kabul Edilen Kurallara Aykırılık...................................191
cc) Hekimin Meslek Kusurları .....................................................................191
1- Teşhis Koyma Kusuru ........................................................................191
2- Hekimin Tedavi Kusuru ....................................................................195
3- Hekimin Beceri ve Özen Kusuru ......................................................197
c) Hastanın İzninin Alınmasında Yapılan Mesleki Hatalar ..............................203
d) Hekimin Tıbbi Sorumluluğunun Kaldırılması ...............................................203
aa) Sorumsuzluk Anlaşması .........................................................................204
1- Hekimin Kendi Kusuruna İlişkin Sorumsuzluk
Anlaşması ............................................................................................204
2- Hekimin Yardımcılarının Kusuruna İlişkin
Sorumsuzluk Anlaşması ....................................................................206
bb) Hastanın İzni ............................................................................................206
cc) Zorunluluk Durumu ...............................................................................207
e) Operasyon Ekibinin Sorumluluğu ...................................................................208
aa) Kamu Personeli Olan Sağlık Görevlilerinin Sorumluluğu .................209
bb) Hekim, Sağlık Görevlileri ve Hastanelerin Sorumluluk
Koşulları ....................................................................................................214
1- Serbest Çalışan Hekimin Durumu ...................................................216
2- Hastanede Çalışan Hekimlerin Durumu ........................................216
I) Kamu (Devlet) Hastanelerinde Çalışan
Hekimlerin Durumu .....................................................................216
II) Özel Hastanelerde Çalışan Hekimlerin Durumu ......................217
f) Hekimlerin ve Sağlık Personelinin Haksız Fiil Sorumluluğu ......................219
aa) Genel .........................................................................................................219
bb) Kusur Sorumluluğunun Koşulları .........................................................219
cc) Hukuk Düzenine Aykırılık .....................................................................222
g) Hekimin Kusursuz Sorumluluğu .....................................................................222
aa) Hekimin İstihdam Eden Olması Nedeniyle Sorumluluğu .................223
bb) Hekimin Kullandığı Makine ve Aletlerin Yetersizliği
Nedeniyle Kusuru ve Sorumluluğu .......................................................225
h) Tıbbi Müdahale Sonucu Meydana Gelen Zarar .............................................225
aa) Genel .........................................................................................................225
bb) Maddi Zarar ve Tazminat .......................................................................229
cc) Manevi Zarar ve Tazminat .....................................................................237
BİLİRKİŞİLİK ve KURUMLARI
a) Genel ....................................................................................................................249
b) Yüksek Sağlık Şurası ..........................................................................................253
aa) Yüksek Sağlık Şurasının Yapısı ...................................................................253
bb) Yüksek Sağlık Şurasına Başvuru ................................................................254
c) Adli Tıp Kurumu ................................................................................................255
d) Üniversitelerin (Tıp Fakültelerinin) Ana Bilim Dalları.................................269
HEKİMLERİN HUKUKİ
SORUMLULUĞUNDA ZAMANAŞIMI
a) Genel ....................................................................................................................271
b) Sözleşmeye Dayalı Hukuki Sorumluluğunda Zamanaşımı ..........................271
c) Vekaletsiz İş Görmeden Doğan Hukuki Sorumluluğunda
Zamanaşımı ........................................................................................................271
d) Haksız Fiilden Doğan Hukuki Sorumluluğunda Zamanaşımı ....................272
e) Ceza Davalarının Tazminat Davalarına Etkileri ............................................272
HEKİMLERİN ZORUNLU MALİ
SORUMLULUK SİGORTASI ............................................................ 275
SONUÇ .................................................................................................................. 283
BELGELERİ ........................................................................................................ 287
EKLER ..................................................................................................................... 295



YAZARIN DİĞER KİTAPLARI