Vergi tevkifatı (vergi kesintisi veya stopajı), genel olarak bir vergi yükümlüsüne ödeme yapan belirli kişiler ya da kurumlar tarafından,
ödeme üzerinden hesaplanacak belirli bir tutarda verginin kesilerek o yükümlü adına vergi dairesine beyan edilmesi ve ödenmesi şeklinde gerçekleşen uygulamadır. Vergi yükümlüsü de o vergi türüne ilişkin bir beyanname veriyorsa, adına daha önceden yapılmış olan kesintiyi ödeyeceği vergiden mahsup etme imkanına sahiptir.

GVK’nın 94. maddesine göre, maddede sayılan kişi ve kurumlar, serbest meslek faaliyetinde bulunanlara bu faaliyetleri dolayısıyla ödeme yaparken brüt ücret üzerinden %20 oranında kesinti yaparak beyan etmek ve ödemek zorundadırlar. Avukatlık faaliyeti de bir serbest meslek faaliyeti olduğundan avukatlık ücreti ödemesi de stopaja tabi bir ödemedir.

Anılan yasal düzenlemeye göre; stopaj yükümlüsü olan kişi ve kurumlar aşağıda belirtilmiştir:

- Kamu idare ve müesseseleri,

- İktisadî kamu müesseseleri,

- Sair kurumlar,

- Ticaret şirketleri,

- İş ortaklıkları,

- Dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri,

- Kooperatifler,

- Yatırım fonu yönetenler,

- Gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı,

- Zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler.

Yukarıda sayılan kişiler adına makbuz düzenlendiği takdirde makbuz üzerinde brüt ücret üzerinden gelir vergisi stopajı hesaplanması (brüt ücret x %20) ve gösterilmesi gerekmektedir.

Gelir vergisi stopajı, hem iş sahibinden tahsil edilen ücretler hem de karşı taraf vekalet ücretleri üzerinden yapılacaktır. İş sahibinden tahsil edilen ücretler için iş sahibinin, karşı taraf vekalet ücretleri içinse karşı tarafın stopaj yükümlüsü olup olmadığı önem arz etmektedir.

Ancak icra takibine konu olan vekalet ücretinin tahsili haczedilen malın satışı veya teminatın paraya çevrilmesi yoluyla yapılıyorsa, makbuzun muhatabı stopaj yükümlüsü olsa dahi stopaj yapılmayacaktır. Bu durumda makbuzun da stopaj hesaplanmadan düzenlen mesi gerekmektedir. (Ankara Vergi Dairesi Başkanlığının 26.10.2020 tarih ve 280399 sayılı özelgesi.)

Serbest meslek erbabı avukatlar mesleki gelirlerini yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan etmek zorunda olduklarından, daha önce makbuzlarında yapılan stopajı, beyan edecekleri gelir vergisinden mahsup etmekte, eğer kesilmiş olan vergi beyannameye göre hesaplanan vergiden fazla ise aradaki farkı vergi dairesinden iade almaktadır.
 

* TBB İdare ve Vergi Hukuku Komisyonu Tarafından Hazırlanan "Avukatlar İçin Serbest Meslek Makbuzu Düzenleme Rehberi 2024" kitapçığından alınmıştır.