T.C.
YARGITAY
22. HUKUK DAİRESİ
E. 2016/19566
K. 2016/20529
T. 22.9.2016

• İŞÇİLİK ALACAKLARI İSTEMİ ( Yirmi Dört Saat Çalışma ve Kırk Sekiz Saat Dinlenme Esasına Göre Yapılan Çalışmalarda Sadece Yirmi Dört Saat Çalışılan Günler İçin Günde Üç Saatten Fazla Çalışma Hesaplanması Gerektiği )

• HAFTALIK ÇALIŞMA SÜRESİ ( İşçilik Alacakları İstemi - On İki Saat Çalışma ve Otuz Altı Saat Dinlenme Esasına Göre Yapılan Çalışmalarda İse Haftalık Çalışma Süresi Belirlenerek Kırk Beş Saati Aşan Kısmı Fazla Çalışma Kabul Edilmeli ve Hesaplamalar Haftalık Olarak Yapılması Gerektiği )

• FAZLA ÇALIŞMA ALACAĞI İSTEMİ ( 24 Saat Çalışıp 24 Saat Dinlenme Usulüyle Yapılan Çalışmalarda Bir Hafta 3 Gün Diğer Hafta İse 4 Gün Çalışma Yapılacağından Haftalık Normal Çalışma Süresi Dolmamış Olsa Dahi Günlük 11 Saati Aşan Çalışmalar Fazla Çalışma Sayılması Nedeniyle Bu Çalışma Sisteminde İşçi İlk Bir Hafta ( 3x3= ) Dokuz Saat Takip Eden Hafta İse ( 4x3= ) On İki Saat Fazla Çalışma Yapmış Sayılacağı )

• 24 DÖRT SAAT ÇALIŞIP 24 SAAT DİNLENME USULÜYLE YAPILAN ÇALIŞMALAR ( Bir Hafta 3 Gün Diğer Hafta İse 4 Gün Çalışma Yapılacağından Haftalık Normal Çalışma Süresi Dolmamış Olsa Dahi Günlük 11 Saati Aşan Çalışmalar Fazla Çalışma Sayılması Nedeniyle Bu Çalışma Sisteminde İşçi İlk Bir Hafta ( 3x3= ) Dokuz Saat Takip Eden Hafta İse ( 4x3= ) On İki Saat Fazla Çalışma Yapmış Sayılacağı )
4857/m.41,46,63

ÖZET : Davacı, fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. Bir işçinin günde en fazla fiilen on dört saat çalışabileceğinin kabulü gerekir. Bu durumda yirmi dört saat çalışıp yirmi dört saat dinlenme usulüyle yapılan çalışmalarda bir hafta üç gün, diğer hafta ise dört gün çalışma yapılacağından, yukarda bahsedilen 63. madde hükmü gereğince, haftalık normal çalışma süresi dolmamış olsa dahi günlük on bir saati aşan çalışmalar fazla çalışma sayılması nedeniyle, bu çalışma sisteminde işçi ilk bir hafta ( 3x3= ) dokuz saat, takip eden hafta ise ( 4x3= ) on iki saat fazla çalışma yapmış sayılmalıdır.

Yine yirmi dört saat çalışma ve kırk sekiz saat dinlenme esasına göre yapılan çalışmalarda, sadece yirmi dört saat çalışılan günler için günde üç saatten fazla çalışma hesaplanmalıdır. On iki saat çalışma ve otuz altı saat dinlenme esasına göre yapılan çalışmalarda ise haftalık çalışma süresi belirlenerek kırk beş saati aşan kısmı fazla çalışma kabul edilmeli ve hesaplamalar haftalık olarak yapılmalıdır. Mahkemece bozmaya uyulmasına rağmen fazla çalışma hesabına yönelik bozma gerekleri yerine getirilmeden ve davacının çalışma şekli belirlenmeden sonuca gidilmesi hatalı olup yeniden bozmayı gerektirmiştir.

4857 Sayılı Kanun'un 46. maddesinde işçinin, tatil gününden önce aynı Kanun'un 63. maddesine göre belirlenmiş olan iş günlerinde çalışmış olması şartıyla yedi günlük zaman dilimi içinde yirmi dört saat dinlenme hakkının bulunduğu açıklanmıştır. İşçinin hafta tatili gününde çalışma karşılığı olmaksızın bir günlük ücrete hak kazanacağı da 46. maddenin 2. fıkrasında ifade edilmiştir. Hafta tatili izni kesintisiz en az yirmi dört saattir. Bunun altında bir süre haftalık izin verilmesi durumunda, usulüne uygun şekilde hafta tatili izni kullandığından söz edilemez.

Somut olayda; davacının dönemler itibari ile çalışma şekli bozma ilamının iki numaralı bendi gereğince tespit edildikten sonra; on iki saat çalışma otuz altı saat dinlenme, yirmi dört saat çalışma yirmi dört saat dinlenme ve yirmi dört saat çalışma kırk sekiz saat dinlenme esasına göre çalıştığı tespit edilen dönemler yönünden davacının kesintisiz yirmi dört saat dinlendirildiği anlaşılmakla, bu dönemlere rastlayan hafta tatili alacağı isteğinin reddi gerekir.

DAVA : Davacı, fazla çalışma, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, bozmaya uyarak istemi kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

KARAR : Davacı İsteminin Özeti:
Davacı, davalı işveren işyerinde yapılan çalışmalarının karşılığının ödenmediğini ileri sürerek, fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil alacaklarını istemiştir.

Davalı Cevabının Özeti:
Davalı, federasyon bünyesinde kural olarak fazla mesai yapılmadığını, kamp olmadığı ve dolayısıyla kamp merkezinde faaliyet olmadığı günlerde fazla mesai yapılmasının olağan olmadığını, sporcu sağlığı ve antrenman gereksinimleri bakımından belirtilen geç saatlerde çalışma yapılmasına ihtiyaç duyulmasının da söz konusu olmadığını, ancak kamp dönemlerinde hafta sonu çalışması yapılmış ise de bunun karşılığının ödendiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.

Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı tarafından temyizi üzerine Dairemizce sair temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, hesaplamaya esas alınan kamp dönemlerinin tespit edilmesi gerektiği; davacının yirmi dört saat çalışma, yirmi dört saat dinlenme esasına göre çalıştığı dönemlerde bir hafta dokuz, bir hafta on iki saat, yirmi dört saat çalışma kırk sekiz saat dinlenme esasına göre çalıştığı dönemlerde çalışılan her gün için günde üç saat fazla çalışma yaptığının kabul edilmesi ve on iki saat çalışma otuz altı saat dinlenme esasına göre çalıştığı dönemlerde varsa kırk beş saati aşan fazla çalışmanın hesaplanması gerektiği; belirtilen şekildeki çalışmanın olduğu dönemler için hafta tatili alacağı hesaplanmaması gerektiği, genel tatil alacağı yönünden de on iki saat çalışma otuz altı saat dinlenme ve yirmi dört saat çalışma kırk sekiz saat dinlenme esasına göre yapılan çalışma dönemleri için genel tatillerin yarısında, yirmi dört saat çalışma yirmi dört saat dinlenme esasına göre çalıştığı dönemler için ise genel tatillerin 1/3'ünde çalıştığı kabul edilerek hesaplama yapılması gerektiği gerekçeleriyle bozulmasına karar verilmiştir.

Bozmaya uyan mahkemece, kamp dönemleri tespit edilmiş ve genel tatil alacağı yönünden bozma gerekleri yerine getirilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Temyiz:
Kararı davalı temyiz etmiştir.

Gerekçe:
1- )Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışındaki tüm temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2- )Fazla çalışma ücretlerinin hesabı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
4857 Sayılı İş Kanunu'nun 63. maddesinde çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saat olarak belirtilmiştir. Ancak tarafların anlaşması ile bu normal çalışma süresinin, haftanın çalışılan günlerine günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabileceği ilkesi benimsenmiştir. Kanun'un 41. maddesine göre fazla çalışma, kanunda yazılı şartlar çerçevesinde haftalık kırk beş saati aşan çalışmalar olup, 63. madde hükmüne göre denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak şartı ile bazı haftalarda toplam kırk beş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz.

Somut olayda, davalı işveren işyerinde güvenlik görevlisi olarak çalışmış olan davacının fazla çalışma alacağı, kamp olan dönemlerde haftada otuz beş, kamp olmayan dönemlerde ise üç saatten hesaplanmıştır. Ancak gerek davacı beyanı, gerek tanık anlatımları ve gerekse İş Teftiş Kurulu Başkanlığı raporundaki tespitlerden davacının hangi dönem hangi esasa göre çalıştığının tespiti dosya kapsamı ile olanaklı değildir. Öncelikle davacının kamp olan dönemlerde ve olmayan dönemlerde hangi esasa göre çalıştığı, ( yirmi dört saat çalışma yirmi dört saat dinlenme – on iki saat çalışma otuz altı saat dinlenme – yirmi dört saat çalışma kırk sekiz saat dinlenme ) davacıdan ve gerekirse tanıklardan sorularak ve varsa tutulan işyeri kayıtları celp edilerek açıklığa kavuşturulmalıdır.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nca da benimsenen Dairemizin yerleşik uygulamasına göre, bir işçinin günde en fazla fiilen on dört saat çalışabileceğinin kabulü gerekir. Bu durumda yirmi dört saat çalışıp yirmi dört saat dinlenme usulüyle yapılan çalışmalarda bir hafta üç gün, diğer hafta ise dört gün çalışma yapılacağından, yukarda bahsedilen 63. madde hükmü gereğince, haftalık normal çalışma süresi dolmamış olsa dahi günlük on bir saati aşan çalışmalar fazla çalışma sayılması nedeniyle, bu çalışma sisteminde işçi ilk bir hafta ( 3x3= ) dokuz saat, takip eden hafta ise ( 4x3= ) on iki saat fazla çalışma yapmış sayılmalıdır. Yine yirmi dört saat çalışma ve kırk sekiz saat dinlenme esasına göre yapılan çalışmalarda, sadece yirmi dört saat çalışılan günler için günde üç saatten fazla çalışma hesaplanmalıdır.

On iki saat çalışma ve otuz altı saat dinlenme esasına göre yapılan çalışmalarda ise haftalık çalışma süresi belirlenerek kırk beş saati aşan kısmı fazla çalışma kabul edilmeli ve hesaplamalar haftalık olarak yapılmalıdır. Mahkemece bozmaya uyulmasına rağmen fazla çalışma hesabına yönelik bozma gerekleri yerine getirilmeden ve davacının çalışma şekli belirlenmeden sonuca gidilmesi hatalı olup yeniden bozmayı gerektirmiştir.

3- )Davacı işçinin hafta tatili ücretine hak kazanıp kazanmadığı hususu taraflar arasında uyuşmazlık konusudur.
4857 Sayılı Kanun'un 46. maddesinde işçinin, tatil gününden önce aynı Kanun'un 63. maddesine göre belirlenmiş olan iş günlerinde çalışmış olması şartıyla yedi günlük zaman dilimi içinde yirmi dört saat dinlenme hakkının bulunduğu açıklanmıştır. İşçinin hafta tatili gününde çalışma karşılığı olmaksızın bir günlük ücrete hak kazanacağı da 46. maddenin 2. fıkrasında ifade edilmiştir.
Hafta tatili izni kesintisiz en az yirmi dört saattir. Bunun altında bir süre haftalık izin verilmesi durumunda, usulüne uygun şekilde hafta tatili izni kullandığından söz edilemez.

Somut olayda; davacının dönemler itibari ile çalışma şekli bozma ilamının iki numaralı bendi gereğince tespit edildikten sonra; on iki saat çalışma otuz altı saat dinlenme, yirmi dört saat çalışma yirmi dört saat dinlenme ve yirmi dört saat çalışma kırk sekiz saat dinlenme esasına göre çalıştığı tespit edilen dönemler yönünden davacının kesintisiz yirmi dört saat dinlendirildiği anlaşılmakla, bu dönemlere rastlayan hafta tatili alacağı isteğinin reddi gerekir. Mahkemece bozmaya uyulmasına rağmen hafta tatili hesabına yönelik bozma gerekleri yerine getirilmeden sonuca gidilmesi hatalı olup yeniden bozmayı gerektirmiştir.

SONUÇ : Temyiz olunan kararın, yukarda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istenmesi halinde ilgiliye iadesine, 22.09.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.


kazancı.com.tr