Karşılıksız çekler ne anlatıyor?

Gürses, "2012 Şubatından sonra, kesilen çekler karşılıksız çıktığında artık hürriyeti bağlayıcı hapis cezasının uygulanmadığını" hatırlatarak, “Karşılıksız çeklerin, il bazında da belirgin biçimde alarm verdiğini” söyledi. Gaziantep, Kahramanmaraş, Kayseri gibi ekonomik potansiyeli yüksek illerin karşılıksız çek oranlarında yaşanan artışın nedeni için şu ifadeleri kullandı: “Bunun nedeni belli; IŞİD tehdidi nedeniyle 2014 Haziran sonrası Suriye ve Irak sınırımızdan mal sevkiyatının azalması, Rusya'daki kriz ve de iç pazarın yavaşlaması etkili olmuş.” Uğur Gürses’in Hürriyet’te “Karşılıksız çekler ne anlatıyor?” başlığıyla yayımlanan (21 Eylül 2015) yazısı şöyle: Ekonomik faaliyetlerdeki işleyişin kalbinde olan kredi ve ödemelere dair gelişmeler, gidişatın yönünü anlamamız için bizlere ışık tutar. Banka kredilerde batıkların artması reel kesimin zorlandığının işaretidir. Ancak bu 3 ay geriden gelir; geri ödenmeyen kredinin banka bilançolarına yansıması en az 3 ay alır. Dolayısıyla bunu 'dikiz aynasından' görürüz. Oysa karşılıksız çek gelişmeleri, izleyen ayın ikinci haftasında yayınlanır. Bu şu açıdan önemli; ticari yaşamda ödemeler zincirleme yürür, durumu iyi olan bir firmanın iş yaptığı taraflardan birinin ödeme zorluğuna girmesi, durumu iyi olan firmaların da nakit akışını bozar, temkinliliğe yol açar. İşte buradaki gelişmeler alarm verici. 2012 Şubatından sonra, kesilen çekler karşılıksız çıktığında artık hürriyeti bağlayıcı hapis cezası uygulanmıyor. Ekonomik suça ekonomik ceza ilkesi geçerli. Bu yüzden, ticari muhatabı tarafından kesilen çekleri kabul eden tacirlerin, onların ticari itibarını ve riskini de baştan ölçmüş olmaları gerekiyor. Artık sadece ticari risk ve itibar terazisi geçerli olduğundan, bankalara ibraz edilen çekler ve karşılıksız çıkan çekler, ekonomik faaliyetin ve bunun yönünün iyi bir göstergesi. 2014 yılında bankalara ibraz edilen 23.2 milyon çek yaprağının üzerinde yazan tutarların toplamı tam 601 milyar TL idi. Bunun 673 bin adedi karşılıksız çıktı; üzerindeki tutarların toplamı ise yaklaşık 20 milyar TL idi. Bu kabaca, ibraz edilen çeklerin yüzde 3'ü karşılıksız çıkmış demek. Türkiye Bankalar Birliği'nin derlediği bilgilere göre; bu yılın ilk 8 ayında bankalara ibraz edilen çek miktarı yüzde 4 gibi düşük oranda artarken, bu çeklerin üzerinde yazan tutarların toplamı yüzde 15.7 arttı. Oysa bu çeklerden karşılıksız çıkanlarının sayısı yüzde 20.8 arttı. Daha fazlası, karşılıksız olanların üzerinde yazan tutarlar yüzde 48.5 arttı. Bu tablo; ticarette alacak tahsillerinde sorunların büyüdüğünü söylüyor. Çeklerin sadece ödeme aracı olarak değil, aynı zamanda 'vadeli çek' uygulaması ile taksitlendirme-kredilendirme aracı ve hatta teminat işlevli kullanımı olduğu hesaba katılırsa; birincisi, çekmecelerden yüksek meblağlı çekler bankalara ibraz edilmeye başlanmış, ikincisi de önceki yıla göre fazla sayıda ve yüksek meblağlı çekler karşılıksız çıkmaya başlamış demektir. 8 aylık birikimli veriler, karşılıksız çıkanların ibraz edilenlere oranının çek sayısında yarım puan, çek tutarında ise 1 puana yakın arttığını gösteriyor. Bir başka dikkat çeken unsur; ibraz edilip karşılıksız işlemi yapılan ama daha sonra ödenen çeklerdeki gelişme ilginç. Karşılıksız çeklerde; karşılıksız işlemi yapıldıktan sonra ödenenlerin oranı, yüzde 30'lardan yüzde 20-25'lere gerilerken, ağustos ayında daha sert biçimde gerileyerek yüzde 8.5'e düştü. Geçen yıl ağustosta, her üç karşılıksız çekin biri, 'arkası yazıldıktan' sonra ödenirken, şimdi bu 12'de bire düşmüş. Ödemelerde sorunun iyi bir göstergesi. Tüccar iller karşılıksız listesinde Üçüncüsü de toplam tutarda yüzde 78 artan karşılıksız çekler, il bazında da belirgin biçimde alarm veriyor. Yıllık açıdan ilk karşılaştırılabilir veri olan Ağustos ayında çok dikkat çeken unsur; ibraz edilenler içindeki karşılıksız çek oranında alt sıralarda yer alan ve ticarette ağırlığı olan illerin hızla basamak yükselmesi. Örneğin Gaziantep, 2014 ağustosunda 40. sırada yer alırken, bu yıl ağustosta 6. sıraya yükseldi. Karşılıksız çek oranı neredeyse ikiye katlanmış. Kahramanmaraş, 37. sıradan 9. sıraya yükselmiş; Kayseri, 50. sıradan 14. sıraya çıkmış. Bunun nedeni belli; IŞİD tehdidi nedeniyle 2014 Haziran sonrası Suriye ve Irak sınırımızdan mal sevkiyatının azalması, Rusya'daki kriz ve de iç pazarın yavaşlaması etkili olmuş. Karşılıksız çek oranında ilk 20'de yer alan iller içinde, üst sıralarda Güneydoğu illerini görenler, "Terör karşılıksız çeki patlattı" diye yorumlayabilir. Bu pek doğru değil. İlk 5'te yer alan bu iller; Hakkâri, Bitlis, Bingöl, Mardin ve Van. Oysa 2014 ağustos ilk 5 sırada da; Hakkâri, Batman, Bitlis, Siirt ve Adıyaman vardı. Bu illerin görece yoksul olması ve hane halkı tüketiminin zayıf olması, ticaret ve risk değerlemesi, iş yapma alışkanlıkları bakımından da görece fazla rekabetçi olmadıkları dikkate alınırsa sıralama şaşırtıcı değil. 2014 ağustosunda ilk 20'de 12 Güneydoğu ili yer alırken, 2015 ağustosunda 10 Güneydoğu ilinin yer alması da bu tezi desteklemiyor zaten.

Karşılıksız çekler ne anlatıyor?

Kolluk Elkoyulan Araçları Kullanabilir mi?

Yargı Kararlarıyla Muris Muvazaasının İspatı Ve Unsurları

EV SAHİPLERİ İÇİN TAHLİYE TAAHHÜTNAMESİ NEDİR? NEDEN ÖNEMLİDİR?

ANONİM ORTAKLIĞIN HAKLI SEBEPLE FESHİ DAVASINDA (TTK M.531) USULİ BAKIMDAN ÖZELLİK ARZ EDEN BAZI HUSUSLAR

EVLİLİK BİRLİĞİNİN KORUNMASI AMACIYLA EŞLER ARASINDA ALINABİLECEK HUKUKİ TEDBİRLER

EK TASFİYE VE TTK md.547 UYARINCA ŞİRKETİN GEÇİCİ OLARAK İHYASI

KİRACI HANGİ DURUMLARDA EVDEN ÇIKARILABİLİR?

TAHLİYE TAAHHÜTNAMESİNE DAYALI OLARAK KİRACININ TAŞINMAZDAN TAHLİYESİ

9. YARGI PAKETİ İÇİN ÖNERİLER

FARKLI SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARINA TABİ HİZMET SÜRESİ BİRLEŞTİRİLEN KAMU GÖREVLİSİNİN EMEKLİ İKRAMİYESİNE HAK KAZANMASI