ESTONYA, YAPAY ZEKANIN (AI) HALKA HİZMET EDECEĞİ BİR GELECEK İNŞA EDİYOR
Estonya Cumhurbaşkanı Kersti Kaljulaid , Tallinn'deki son Kuzey Yıldız AI konferansında. “Sıcak, şefkatli bir insan olmak konusunda uzmanlaşmak istiyorum. AI'nın (Yapay Zeka) gözle görülür şekilde güvenli olmasına ihtiyacımız var." diyor.
Kersti Kaljulaid, 48 yaşında, Estonya'nın en genç cumhurbaşkanı ve ilk kadın başkanı. Genetik alanında MBA derecesi olan bir maraton koşucusu ve 2016'da Estonya'nın yasama organı tarafından seçilmeden önce, çoğu Avrupa hükümeti denetçisi olarak sahnelerin arkasında bir kariyer geçiren Estonya Cumhurbaşkanı Kaljulaid; dijital hükümeti, vergi ve sağlık sistemleriyle tanınan Estonya için Yapay Zekanın halka hizmet edeceği bir geleceği planlıyor. Şimdi hükümet, bazı hakların verilmesi için bir öneride bulunuyor. Yapay olarak akıllı sistemler. Kanun, özerk sistemler, robotlar veya sürücüsüz otomobillerle karar vermeyi düzenlemeyi kolaylaştırabilir.
Son on yılda çeşitli çabalarla Estonya, geleneksel bir devletten dijital bir topluma doğru ilerlemek.
Estonya Cumhurbaşkanı, “Halkınız kağıt kullanmayı reddettiği zaman dijital toplum doğar. Ülkemizde de halkımızın kağıt kullanmayı reddettiğini biliyoruz. Gelişiminizde böyle bir noktaya gelirseniz, dijital durumunuzu daima güvende tutmalısınız. Bir şeyler ters giderse birkaç alternatife ihtiyacınız var. Güvenlik konusunda endişelenmeniz gereken her zaman; kağıt arşivlerinizden pek de farklı değil.”
“İnsanların teknoloji ve iş hakkındaki düşüncelerini ve internetin yeni kariyer türleri için hangi olanakları sunabileceğini değiştirdiğini de görüyoruz. Örneğin, insanların çalışmak için işletmelere ihtiyacı yoktur; becerilerini bağımsız olarak çevrimiçi satabilirler.
Bizim durumumuzda, hükümet dijital alanda da bulunuyor. İnsanlar aynı anda beş farklı ülkede beş farklı şirkette çalışıyorsa, vergi sistemleri hakkında düşünmenin gerekli olduğunu kabul ediyoruz. Bunun çözülmesi gerekiyor. Tek başına sıralayamayız, küresel olarak sıralamamız gerekir.
Uluslararası alanda uluslararası kuralların internet alanında nasıl uygulandığını küresel olarak anlamamız gerekiyor. Şu anda, bu büyük ölçüde eksik.
Tartışma, özerk sistemler için özel bir tüzel kişilik yaratmamız gerekip gerekmediğine odaklanır. AI için düzenleme yaparsanız, makine öğrenmesi, kendi kendine hareket eden ve özerk sistemler için de düzenleme yaparsınız. Devletimizin insanlara hizmet sunmak için proaktif olmasını istiyoruz. Bu teklifi çalışanlarımıza ve onların kişisel verilerine nasıl güvenli hale getireceğini dikkatlice düşünmeniz gerekir. AI’nın Estonya’da güvenle büyütülmesini istiyoruz.
Estonya halkının daha proaktif devlet hizmetleri alma talebi var. Örneğin, bir çiftin bir çocuğu varsa, evrensel nafaka alma hakkına sahiptir. Estonya halkının kafasında, bunun için başvuru yapmak gereksizdir. “Bebeği aldım, sadece bana öde” diyorlar. Bunun için, bu proaktif. İnsanlar karar veren otomatik bir sistemden verimlilik talep ediyorlar. Bunu düzenlemek zorundayız. Dijitalleşince, sürekli halkın tarafından zorlanıyorsun daha iyi hizmet vermek için.” diyor.
YAPAY ZEKA ADİL BİR HAKİM OLABİLİR Mİ?
Ott Velsberg, Estonya'nın baş veri sorumlusu, 28 yaşında, yüksek lisans öğrencisi, küçük Baltık ülkesinin 1.3 milyon vatandaşına sunulan hizmetlere yapay zeka ve makine öğrenmesi ekleme yönündeki çalışmaları yürütüyor ve denetliyor.
Doktora tezini İsveç'in Umeå Üniversitesi'nde devlet hizmetlerinde Yapay Zeka’nın (AI) nasıl kullanılacağı konusunda yazan Estonyalı Velsberg , "Hükümetin mümkün olduğunca yalın olmasını istiyoruz" diyor. Estonya hükümeti, Velsberg’i, AI’yı sakinlere sunulan hizmetleri kolaylaştırmak amacıyla çeşitli bakanlıklara tanıtmak için yeni bir proje yürütmek üzere işe aldı.
Estonya'nın baş bilgi yöneticisi Siim Sikkut , geçtiğimiz yıl Velsberg'i işe almadan önce 2017 yılında ajanslarda AI bazlı projeler yürüttüklerini açıklamıştı.
Velsberg, Estonya'nın bir algoritmanın hükümet çalışanlarının yerini aldığı 13 yerde AI veya makine öğrenimi kullandığını söyledi. Bu çalışmalar AI’nin yargı alanında da kullanılmasına kapı araladı.
7.000 € 'DAN DÜŞÜK İHTİLAFLARI ÇÖZEBİLECEK
Bugüne kadarki en iddialı projede ise, Estonya Adalet Bakanlığı, Velsberg ve ekibinden 7.000 € 'dan (yaklaşık 8.000 $) daha düşük olan küçük ihtilafları çözebilecek bir “robot yargıç” tasarlamalarını istedi.
Yetkililer, sistemin hayata geçirilmesi halinde, davaların birikmesinin önüne geçileceğini, hâkimler ve mahkeme memurları için daha önemli davalar için daha nitelikli zaman ayırabileceklerini, yargı süreçlerinin hızlanacağını söylüyor.
Proje şu an daha erken aşamalarında. Büyük olasılıkla sözleşme anlaşmazlıklarına odaklanan bir pilot uygulama ile bu yıl ilk Robot Yargıç (AI) göreve başlayacak.
Konsept olarak, iki taraf belge ve diğer ilgili bilgileri sisteme yükleyecek ve “Robot Yargıç” (AI) insan hakime itiraz edilebilecek bir karar verecek.
Birçok ayrıntı üzerinde halen çalışılmakta olan projede, Velsberg; pilot uygulama ile birlikte avukatlardan ve hakimlerden gelen geri bildirimlerden sonra sistemin ayarlanması gerekebileceğini söyledi. (hukukihaber.net)
