TİCARETİ TERK SUÇU YÖNÜNDEN 3 AYLIK ŞİKAYET SÜRESİ

Daire:IBK Tarih:2014 Esas No:2012/16. HD-527 Karar No:2013/14 Kaynak:Uyap. İlgili Maddeler:2004 sayılı İ.İ.K.'nun 44. maddesi. İlgili Kavramlar:TİCARETİ TERK SUÇU YÖNÜNDEN 3 AYLIK ŞİKAYET SÜRESİ T.C. YARGITAY CEZA GENEL KURULU ESAS NO. :2012/16.HD-527 KARAR NO. :2013/14 Sanıklar hakkında 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 337/a maddesinde düzenlenen ticareti terk suçunu işledikleri iddiasıyla açılan davada yapılan yargılama sonucunda, şikayetin süresinde yapılmadığından bahisle müştekinin şikayet hakkının düşürülmesine ilişkin, Ankara 11. İcra Ceza Mahkemesince verilen 10.11.2009 gün ve 1184-291 sayılı hükmün, müşteki vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 16. Hukuk Dairesince 27.09.2010 gün ve 4581-5576 sayı ile; “Borçlu şirketin ticaret sicilinde kayıtlı adresinde 16.01.2008 tarihinde yapılan haciz işlemi nedeniyle suçun işlendiğinden haberdar olan müştekinin 28.01.2008 tarihinde şikayetçi olduğu dikkate alındığında, şikayetinin İİK'nun 347. maddesinde öngörülen süreler içerisinde olduğu gözetilmeden, 16.01.2008 tarihinde yapılan haciz işleminin, hatalı olarak 16.01.2007 tarihinde yapıldığının kabul edilmesi nedeniyle 28.01.2008 tarihindeki şikayetin bir yıllık süre geçtikten sonra yapıldığı gerekçesiyle müştekinin şikayet hakkının düşürülmesine karar verilmesi" isabetsizliğinden bozulmasına karar verilmiştir. Yerel mahkeme ise 21.06.2011 gün ve 218-114 sayı ile; "İcra takip dosyasının incelenmesinde borçlu şirket aleyhinde çeke ve ihtiyati haciz kararına dayanılarak kambiyo senetlerine mahsus takibin yapıldığı, borçlu vekilinin 16.01.2007 tarihli mal beyanı dilekçesi verdiği, adresi bildirmese de ibraz ettiği vekaletnamede borçlunun adresinin 'Celal Atik Sok. 3/C Ulus Ankara' olduğu, 16.01.2007 tarihinde 'Yüzyıl Bulvarı No: 137-1 Kosova İş Merkezi Ostim' adresine hacze gidildiğinde borçlunun bulunamadığı, şirketin taşındığı ancak nereye taşındığının bilinmediğinin adreste bulunan 3. şahıs olan şirket yetkililerince söylendiği, 3. şahsın 4 aydan beri adreste oturduğunun haciz zabtında belirtildiği, adresin ihtiyati haciz kararında da belirtilen adres olduğu, 16.01.2008 tarihinde borçlu şirketin ticareti sicilinde kayıtlı adresi olan 'Rüzgarlı Celal Atik Sok. No: 3-C adresinde haciz işlemi yapılmak için gidildiğinde mahallinde bulunan Özlem '… bizden önce burada borçlu firma faaliyet göstermekte imiş, 01.01.2007 tarihinden itibaren Mehmet burada faaliyet göstermektedir' demesi karşısında borçlu şirketin adresi en iyimser ihtimalle 31.12.2006 tarihinde terk ettiği bu durumda öğrenme tarihi ne olursa olsun suçun 31.12.2006 tarihinde işlenmesi karşısında 28.01.2008 tarihinde şikayet edildiği gözönüne alındığında İİK 347. maddesindeki şikayet için her halükarda gerekli olan bir yıllık süre geçirildiğinden" gerekçesiyle direnerek, ilk hükümdeki gibi karar vermiştir. Bu hükmün de müşteki vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının “onama” istekli 13.03.2012 gün ve 268831 sayılı tebliğnamesi ile Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilen dosya, Ceza Genel Kurulunca değerlendirilmiş ve açıklanan gerekçelerle karara bağlanmıştır. TÜRK MİLLETİ ADINA CEZA GENEL KURULU KARARI Yargıtay Ceza Genel Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; müşteki vekilince yapılan şikayetin 2004 sayılı İİK'nun 347. maddesinde öngörülen sürede yapılıp yapılmadığının belirlenmesine ilişkindir. İncelenen dosya içeriğinden; Müşteki Ahmet K…. İnş. Ltd. Şirketinin sanıkların yasal temsilcisi olduğu, Levent T….. Maddeleri Tic. ve San. Ltd. şirketinden olan alacağı için Ankara 9. İcra Müdürlüğünün 2007/171 esas sayılı dosyasında kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluna başvurduğu ve icra müdürlüğünce borçlu şirkete ödeme emri gönderildiği, Sanıkların yasal temsilcisi olduğu şirketin Yüzüncü Yıl Bulvarı Kosova İş merkezi No:137/1 Ostim/Ankara adresine 16.01.2007 tarihinde ilk hacze gidildiği, düzenlenen menkul haciz tutanağında “Adreste çalıştığını beyan eden Ertan hazır. Karar anlatıldı, anladığını beyan etti, söz aldı. Ben 4 aydan beri bu işyerinde çalışmaktayım. Şirket yetkilileri bu adrese uğramaz, şirket taşındı, nereye taşındığını bilmiyorum dedi” açıklamasına yer verildiği, Daha sonra şirketin Ticaret Sicilinde kayıtlı olan Rüzgarlı Celal Atik Sk. No 3/C Ulus-Altındağ/Ankara adresine 16.01.2008 tarihinde hacze gidildiği ve borçlu şirketin 01.01.2007 tarihinde belirtilen adresten taşındığı hususunun tespit edildiği, Müşteki vekilinin 28.01.2008 tarihinde şikayetçi olduğu, Anlaşılmaktadır. 2004 sayılı İİK’nun “Ticareti Terk Edenler” başlıklı 44. maddesinde; “Ticareti terk eden bir tacir 15 gün içinde keyfiyeti kayıtlı bulunduğu ticaret siciline bildirmeye ve bütün aktif ve pasifi ile alacaklılarının isim ve adreslerini gösteren bir mal beyanında bulunmaya mecburdur. Keyfiyet ticaret sicili memurluğunca ticaret sicili ilanlarının yayınlandığı gazete'de ve alacaklıların bulunduğu yerlerde de mutat ve münasip vasıtalarla ilan olunur. İlan masraflarını ödemeyen tacir beyanda bulunmamış sayılır. Bu ilan tarihinden itibaren bir sene içinde, ticareti terk eden tacir hakkında iflas yolu ile takip yapılabilir. Ticareti terk eden tacir, mal beyanının tevdii tarihinden itibaren iki ay müddetle haczi kabil malları üzerinde tasarruf edemez. Üçüncü şahısların zilyedlik ve tapu sicili hükümlerine dayanarak iyi niyetle elde ettiği haklar saklıdır. Ancak karı ve koca ile usul ve füru, neseben veya sıhren ikinci dereceye kadar (Bu derece dahil) hısımlar, evlat edinenle evlatlık arasındaki iktisaplarda iyi niyet iddiasında bulunulamaz. Mal beyanını alan merci, keyfiyeti tapu veya gemi sicil daireleri ile Türk Patent Enstitüsüne bildirir. Bu bildiri üzerine sicile, temlik hakkının iki ay süre ile tahdit edilmiş bulunduğu şerhi verilir. Keyfiyet ayrıca Türkiye Bankalar Birliğine de bildirilir. Bozulmaya maruz veya muhafazası külfetli olan veya tayin edilen kanuni müddet içinde değerinin düşmesi kuvvetle muhtemel bulunan mallar hakkında, tacirin talebi üzerine, mahkemece icra memuru marifetiyle ve bu kanun hükümleri dairesinde bu malların satılmasına ve bedelinin 9 uncu maddede yazılı bir bankaya depo edilmesine karar verilebilir”, “Ticareti terk edenlerin cezası” başlıklı 337/a maddesinde; “44 üncü maddeye göre mal beyanında bulunmayan veya beyanında mevcudunu eksik gösteren veya aktifinde yer almış malı veya yerine kaim olan değerini haciz veya iflas sırasında göstermeyen veya beyanından sonra bu malları üzerinde tasarruf eden borçlu, bundan zarar gören alacaklının şikâyeti üzerine, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Birinci fıkradaki fiillerin işlenmesinden alacaklının zarar görmediğini ispat eden borçluya ceza verilmez. Borçlunun iflası halinde, birinci fıkradaki durum ayrıca taksiratlı iflas hali sayılır”, “Şikayet Süresi” başlıklı 347. maddesinde ise; “Bu Bapta yer alan fiillerden dolayı şikâyet hakkı, fiilin öğrenildiği tarihten itibaren üç ay ve her halde fiilin işlendiği tarihten itibaren bir yıl geçmekle düşer” şeklinde düzenlemeler yer almaktadır. İcra İflas Kanununun 44. maddesinde, ticareti terk eden tacir açısından, muhataplarının haklarını korumaya yönelik olarak bir takım yükümlülükler öngörülmüş, bu yükümlülüklere aykırı davranmanın yaptırımı anılan Kanunun 337/a maddesinde gösterilmiştir. Anılan Kanunun 44. maddesinin gerekçesinde de; "Ticareti terk etmek suretiyle alacaklıların takibinden kurtulmak isteyen kimselerle mücadele etmek kaçınılması imkânsız bir zaruret halini almıştır. Bilhassa son senelerde ticareti terk eden kötü niyetli borçluların işyerlerini terk ettikleri ve ellerinde malları başkalarına devrederek alacaklılarını zarara uğrattıkları sık sık görülen hakikatlerdendir. Ticareti terk ederek alacaklıların takibinden kurtulmak isteyen kimselerle tesirli bir şekilde mücadeleyi temin için İcra ve İflas Kanunu sistemi içinde madde tadil edilmiş ve ayrıca bu maddeye muhalefet 337/a maddesiyle cezalandırılmıştır" açıklamasına yer verilmiştir. Ticareti terk etme suçunun işlendiği tarih ile buna bağlı olarak şikayet süresinin başlangıcının doğru olarak belirlenebilmesi için ticareti terk etme kavramı üzerinde durulmasında yarar bulunmaktadır. Öğretide, “ticari işletmeyi kendi adına işletmekten vazgeçmek veya ticari işletmeyi kapatmak veya dağıtmak” olarak tanımlanan ticareti terk eylemi, mevzuatta belirlenen hukuksal yönteme uygun olarak ticari faaliyetin sonlandırılması şeklinde ortaya çıkabileceği gibi, ticari işletmenin hukuksal olarak varlığını sürdürmekle birlikte fiili olarak varlığının sonlandırılması şeklinde de gerçekleşmesi mümkündür. Ancak, adresin değiştirilmesi, bir başka adrese taşınılması olgusu tek başına ticaretin terk edildiği anlamına gelmemektedir. Bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde; Sanıkların yasal temsilcisi olduğu şirketin, müşteki tarafından haricen öğrenilen Yüzüncü Yıl Bulvarı Kosova İş merkezi No: 137/1 Ostim/Ankara adresinde 16.01.2007 tarihinde yapılmış olan hacizde, şirketin belirtilen adresten taşındığının belirlendiği, bunun üzerine şirketin Ticaret Sicilinde kayıtlı olan Rüzgarlı Celal Atik Sk. No 3/C Ulus-Altındağ/Ankara adresinde 16.01.2008 tarihinde hacze gidildiği ve borçlu şirketin belirtilen adresten de herhangi bir adres bırakmaksızın ayrıldığı anlaşılmaktadır. Borçlu şirketin adres değiştirip bir başka adrese taşınmış olması tek başına ticareti terk olarak değerlendirilemeyeceğinden, 3 aylık şikayet süresinin başlangıcının 16.01.2007 olarak kabulü mümkün değildir. Borçlu şirketin yeni taşındığı adresinin tespit edilememesi nedeniyle Ticaret Sicilinde kayıtlı olan adresinde 16.01.2008 tarihinde yapılan ikinci hacizde, borçlu şirketin herhangi bir adres bırakmaksızın adresi terk etmiş olması ve başkaca tespit edilebilecek bir adresinin de olmaması nedeniyle ticareti terk suçu yönünden 3 aylık şikayet süresinin 16.01.2008 günü itibariyle başladığının, dolayısıyla müşteki vekili tarafından 28.01.2008 tarihinde yapılan şikayetin süresinde olduğunun kabulü gerekmektedir. Bu itibarla, şikayetin süresinde yapılmadığından bahisle müştekinin şikayet hakkının düşürülmesine karar veren yerel mahkemenin direnme hükmü isabetsiz olup, bozulmasına karar verilmelidir. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle; 1- Ankara 11. İcra Ceza Mahkemesinin 21.06.2011 gün ve 218-114 sayılı direnme hükmünün müşteki vekilinin şikayetinin süresinde olduğunun gözetilmemesi isabetsizliğinden BOZULMASINA, 2- Dosyanın mahalline gönderilmek üzere, Yargıtay C. Başsavcılığına TEVDİİNE, 22.01.2013 günü yapılan müzakerede tebliğnamedeki düşünceye aykırı olarak oybirliğiyle karar verildi.

TİCARETİ TERK SUÇU YÖNÜNDEN 3 AYLIK ŞİKAYET SÜRESİ

İstinaf İncelemesinde Tutuklama veya Adli Kontrol Kararı

BANKA VEYA KREDİ KARTLARININ KÖTÜYE KULLANILMASI SUÇUNUN YARGITAY KARARLARI VE DOKTRİNDEKİ GÖRÜŞLER DOĞRULTUSUNDA MAĞDUR AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2019/99 E. ve 2023/604 K. sayılı kararı

Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2016/3052 E. ve 2016/5378 K. sayılı kararı

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 2021/47 E. ve 2023/612 K. sayılı kararı

İHYA DAVASI - TEBLİGATLARIN USULÜNE UYGUN YAPILMASI - TASFİYE MEMURU

İLAMA MÜSTENİT ALACAĞIN ÖDENMEMESİ NEDENİYLE DOĞRUDAN İFLAS İSTEMİ - İLAM NİTELİĞİNDEKİ BELGE - ARABULUCULUK ANLAŞMA TUTANAĞININ İFLAS KARARINA DAYANAK EDİLMESİ

CEZA DAVASINDA HAKSIZ TAHRİK İNDİRİMİ UYGULANMIŞSA TAZMİNAT DAVASINDA DA MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT BELİRLENİRKEN İNDİRİM YAPILMALIDIR

ÇOCUĞUN NİTELİKLİ CİNSEL İSTİSMARI SUÇU - REŞİT OLMAYANLA CİNSEL İLİŞKİ SUÇU - ZİNCİRLEME SUÇ

AYM'nin 2021/6844 başvuru numaralı kararı