TMK'nın 688. maddesinin ana başlığında "Birlikte Mülkiyet" ifade sine yer verilmiştir. Birlikte mülkiyet, birden fazla kimselerin bir şeye bir arada malik olmalarını ifade eder.

Birlikte mülkiyet TMK'da iki şekilde düzenlenmiştir :

1- Paylı Mülkiyet (Müşterek Mülkiyet)

2- Elbirliği Mülkiyeti (İştirak Halinde Mülkiyet)

Ortaklığın giderilmesi davalarını ve makalemizin konusunu teşkil eden elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete mülkiyete dönüştürülmesi davasını birlikte mülkiyete konu mallar teşkil ettiğinden her iki mülkiyet türünü tanımlayarak makalemize başlamakta fayda görmekteyiz.

Elbirliği Mülkiyeti (İştirak Halinde Mülkiyet) : Kanun veya kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan topluluk dolayısıyla mallarla birlikte malik olanların mülkiyeti, elbirliği mülkiyetidir (TMK m. 701/1). Buna göre elbirliği mülkiyeti, aralarında ortaklık bağı bulunan kimselerin, bu ortaklıkları sebebiyle bir mala birlikte malik olmaları durumudur.[1]

TMK'nun 701. maddesine göre, "Kanun veya kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan topluluk dolayısıyla mallarla birlikte malik olanların mülkiyeti, elbirliği mülkiyetidir.

Elbirliği mülkiyetinde ortakların belirlenmiş payları olmayıp her birinin hakkı ortaklığa giren malların tamamına yaygındır" Bu hüküm uyarınca, elbirliği mülkiyeti (iştirak halinde mülkiyet) birden fazla kimselerin payları belli olmaksızın bir malın her bir parçasına birlikte, elbirliği halinde malik olmalarını ifade eder. Bu mülkiyet çeşidinde ortaklık, mülkiyetten önce mevcut olup, mülkiyete elbirliği mülkiyeti vasfını bu ortaklık vermektedir.

Elbirliği mülkiyetini oluşturan ortaklığın tüzel kişiliği bulunmamaktadır[2]

Elbirliği mülkiyeti ya kanundan, ya da sözleşmeden doğar.

Kanun hükmüyle meydana gelen elbirliği mülkiyeti miras hukukunda kendisini gösterir. Bu bağlamda TMK.nın 640. maddesi "miras ortaklığı’’ başlığı altında miras bırakanın terekesine mirasçıların elbirliği mülkiyet hükümlerine göre malik olmaları hükme bağlanmıştır.

Örneğin ölen kimsenin mirasçılarının birden çok olması halinde, tereke üzerinde meydana gelen elbirliği ortaklığı hukuki bir olay ile vücut bulur ve yasa gereği elbirliği ortaklığı kurulur.

Sözleşme ile kurulan elbirliği mülkiyetine, mal rejimlerinden genel mal ortaklığı (TMK m. 257), aile malları ortaklığı (TMK m. 373) ve adi ortaklık (TBK m. 638) hükümlerine tabidirler.[3]

Paylı (Müşterek) Mülkiyet : Paylı (müşterek) mülkiyet, birden çok kimselerin maddi olarak bölünmüş olmayan bir mal üzerinde belli oranlarda malik olmalarını ifade eder. Paylı mülkiyette paydaşlardan her birinin pay oranları bellidir[4]

TMK'nun 688. Maddesine göre, "Paylı mülkiyette birden çok kimse maddi olarak bölünmüş olmayan bir şeyin tamamına belli paylarla maliktir.

Başka türlü belirlenmedikçe, paylar eşit sayılır.

Paydaşlardan her biri kendi payı bakımından malik hak ve yükümlülüklerine sahip olur. Pay devredilebilir, rehnedilebilir ve alacaklılar tarafından haczettirilebilir." hükmünü taşımaktadır.

Buna göre paylı mülkiyet bir eşya üzerindeki mülkiyet hakkının paylı olarak birden çok kişiye ait olması durumu şeklinde tanımlanmaktadır. [5] Paylı mülkiyette paydaşların pay oranları örneğin 1/3, 2/3, 3/6, 8/100 gibi oranlarda bellidir. Ancak paydaşların pay oranlarının belli olmasına karşın paylı malın bölünmesi söz konusu olmayıp, eşya bütünlüğünü korur.

Bunun sonucu olarak paylı mülkiyetin söz konusu olabilmesi için;

-Birden fazla kişi bir mala paylı malik olmalı,

-Bu malın malikler arasında maddi olarak paylaşılmamış olması gerekir.[6]

Paylı mülkiyet ilişkisi ya hukuki bir işlemle, ya bir idari işlemle veya bir kanun hükmü gereğince kurulabilir. Malikin tek başına sahip olduğu bir taşınmazın bazı paylarını başkasına temlik etmesi halinde, hukuki bir işlem ile paylı mülkiyetin kurulmasından sözedilir.[7]

Elbirliği Mülkiyetinin Paylı Mülkiyete Dönüştürülmesi Davası

GENEL OLARAK

Bilindiği üzere murisin ölümü ile mirasçılar, terekedeki mallar üzerinde elbirliği ile malik olurlar. Burada meydana gelen elbirliği mülkiyeti, yasa gereği kendiliğinden oluşur. Elbirliği mülkiyetine konu terekeye dahil mallar üzerindeki elbirliği halinin paylı mülkiyete dönüştürülmesini sağlamak amacıyla TMK'nun 644. maddesinde düzenleme yapılmıştır. Bu düzenlemeyle, ortaklığın giderilmesi davası açmaksızın elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi suretiyle elbirliği mülkiyetindeki "birlikte hareket etme" zorunluluğu bertaraf edilerek paydaşlardan her birine elde edeceği pay üzerinde kısa yoldan tasarrufta bulunma olanağı sağlanmıştır.

Konuya ilişkin TMK m. 644 hükmüne göre, "Bir mirasçı terekeye dahil malların tamamı veya bir kısmı üzerindeki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi isteminde bulunduğu taktirde sulh hakimi, diğer mirasçılara çağrıda bulunarak belirleyeceği süre içinde varsa itirazlarını bildirmeye davet eder.

Elbirliği mülkiyetinin devamını haklı kılacak bir itiraz ileri sürülmediği veya mirasçılardan biri belirlenen süre içinde paylaşma davası açmadığı takdirde, istem konusu mal üzerindeki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesine karar verilir.

Terekeye dahil diğer hakların ve alacakların paylar oranında bölünmesi hususunda da yukarıdaki hükümler uygulanır."

Her ne kadar madde metninde "istem" sözcüğü kullanılmış ise de, burada esas itibariyle bir "dava" söz konusudur.

Not: 3402 sayılı Kadastro Kanunu ek madde 3 ile tapu müdürlerine de elbirliği mülkiyetini paylı mülkiyete dönüştürme yetkisi verilmiş ise de makalemizin konusu bu husus olmadığından incelenmeyecektir.

DAVANIN TARAFLARI

A) DAVACI

Yargıtay 14.HD, 26.09.2018 T., 2016/589 Ε., 2018/6015 Κ. Sayılı ilamına göre ‘’ Elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi davalarını mirasçılar açabilir. Mirasçılar dışında alacaklılar da İcra İflas Kanununun 121. maddesi uyarınca icra hakiminden "yetki belgesi" almak kaydıyla bu davayı açabilirler."

Ancak İİK m. 121 hükmü dışında yetki verilmesi, ilgilisine elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesi hak ve yetkisini vermez. Nitekim Yargıtay 14.HD, 16.01.2014 T., 2013/13623 Ε., 2014/738 Κ. Sayılı ilamına göre ‘’Davacı elbirliği halindeki maliklerden birisi olmadığı gibi İİK'nın 121. maddesi uyarınca kendisine bu konuda yetki verilebilecek kişilerden de değildir. Bu konuda dava açmak üzere mahkemece kendisine yetki belgesi verilmesi de sonuç doğurmayacağından davanın reddi gerekirken, yazılı şekilde davanın kabulü doğru görülmemiş, bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir."

Miras payını devralan üçüncü kişinin dava yetkisi yoktur. Nitekim Yargıtay 2.HD, 16.05.2011 T., 2010/19715 E., 2011/8468 Κ. Sayılı ilamına göre  "Elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesini, yasada öngörülen ayrık hükümler dışında ancak mirasçılar talep edebilir (TMK m. 644). Açılmış bir mirasta mirasçının payını devralan üçüncü kişinin ya da onun halefinin elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesini istemesi mümkün olmadığı gibi, bu iş için kayyım atanmasını isteme hakkı da bulunmamaktadır.’’

B) DAVALI

Davanın davalısı, diğer mirasçılardır. Dolayısıyla hakim, diğer mirasçıları duruşmaya davet ederek taraf teşkilini eksiksiz sağlamalı, tarafların mirasçı oldukları hususunda bir tereddüt bulunmamalıdır Mirasçı oldukları yönünde tereddüt bulunuyorsa, bu tereddütün giderilmesi için gerekli işlemler yapılmalıdır. Örneğin veraset ilamları arasında çelişki varsa giderilmesi için taraflara süre verilmeli ve bekletici mesele yapılmalıdır.

Bu davada Yargıtay 2.HD, 09.10.2007 T., 2006/18526 Ε., 2007/13670 Κ. Sayılı ilamına göre Tapu sicil müdürlüğünün hasım gösterilmesini gerektirir bir neden bulunmamaktadır. Bu davalı yönünden davanın husumet (davalı sıfatının bulunmaması) nedeniyle reddi gerekir.

GÖREVLİ MAHKEME

TMK'nun 644. maddesinde bu davalara sulh hukuk mahkemesinde bakılması gerektiği açıkça belirtilmiştir. Görev kamu düzeninden olduğu için mahkemece kendiliğinden dikkate alınacaktır.

İİK m. 121 yetkisine istinaden açılacak dava da sulh hukuk mahkemesi görevlidir.

YETKİLİ MAHKEME

Burada, paylaşma konusu mal taşınmaz ise, HMK m. 12 hükmü uyarınca taşınmazın bulunduğu yerdeki sulh hukuk mahkemesi yetkilidir Bu durumda kesin yetki söz konusudur.

Paylaşma konusu malın taşınmaz olmaması halinde genel yetki kuralları uygulanır.

MAHKEMECE YAPILACAK İŞLEMLER

Bu davada, hakim diğer mirasçılara belirleyeceği süre içerisinde "varsa itirazlarını bildirmek üzere" davetiye çıkaracaktır. Mirasçılara gönderilecek davetiyede "belirlenen süre içinde elbirliği mülkiyetinin devamını haklı kılacak bir itiraz ileri sürülmediği veya paylaşma davası açılmadığı takdirde istem konusu mal üzerindeki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesine karar verileceğinin" bildirilmesi zorunludur.

İhtaratın eksik yapılması veya tebligatın ihtaratsız yapılması bozma sebebi yapılmaktadır. Uygulamada bu yönde çokça hata yapılmaktadır.

Nitekim Yargıtay 14.HD, 02.07.2018 T., 2016/2530 E., 2018/4938 Κ. Sayılı ilamına göre "Mirasçılara gönderilecek davetiyede "belirlenen süre içinde elbirliği mülkiyetinin devamını haklı kılacak bir itiraz ileri sürülmediği veya paylaşma davası açılmadığı takdirde istem konusu mal üzerindeki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesine karar verileceğinin" bildirilmesi zorunludur.

Dolayısıyla hakimin paylı mülkiyete dönüştürme kararı verebilmesi için aşağıdaki iki koşulun birlikte oluşması gerekir;

• Elbirliği mülkiyetinin devamını haklı kılacak bir itiraz ileri sürülmemiş olmalı,

• Mirasçılardan biri tarafından belirlenen süre içinde ortaklığın giderilmesi davası açılmamış olmalıdır.

Yukarıdaki iki koşuldan birisi yoksa, dava reddedilmelidir.

Ortaklığın giderilmesi davalarında olduğu gibi bu davada da, hüküm verilirken mirasçıların payları bakımından mirasçılık belgesine atıf yapmakla yetinilmemeli, her mirasçının pay oranları ayrı ayrı gösterilmelidir. Aksi durum infazda tereddüte sebebiyet verir. Nitekim Yargıtay 14.HD, 23/09/2014 T., 2014/5936 E., 2014/10287 Κ. Sayılı ilamına göre  "Diğer yandan, mahkemece .. ada .. parsel sayılı taşınmaz üzerinde ki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesine karar verilmiş ancak hüküm sonucunda mirasçıların payları ayrı ayrı gösterilmeyip mirasçılık belgesine atıf yapılmak ile yetinilmiştir. Elbirliği mülkiyeti paylı mülkiyete dönüştürülürken dayanak mirasçılık belgesine göre her paydaşın payının hüküm sonucunda ayrı ayrı gösterilmesi zorunlu olup bu husus dikkate alınmadan yazılı şekilde karar verilmesi de doğru görülmemiş, bu sebeplerle hükmün bozulması gerekmiştir. "

YARGILAMA USULÜ

Dava her ne kadar basit yargılama usulüne tabi ise de, kural olarak duruşma yapılması zorunlu olan çekişmeli yargıda hakim, kanunun gösterdiği istisnalar dışında tarafları dinlemeden veya iddia ve savunmalarını bildirmeleri için kanuna uygun biçimde davet etmeden hükmünü veremeyeceğinden evrak üzerinden inceleme ile hüküm kurulamaz.

Çekişmeli taşınmazın tapu kaydında malik olarak görünen kişilerin ve mirasçılarının tamamının davada taraf olarak yer alması gerekir. Davanın açıklanan niteliği gereği HMK'nın 103. maddesinde yer alan adli tatilde görülebilecek dava ve işlerden olmayıp dava dilekçesinin davalılara tebliğ tarihi adli tatil zamanına rastladığında, cevap verme süresi adli tatilin bittiği günden itibaren bir hafta uzar.

Elbirliği Mülkiyetinin Paylı Mülkiyete Dönüştürülmesi Davasına  İlişkin Sair Yargıtay Kararları

Genel tanım ve bilgilere yer verdikten sonra elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi konusunu çeşitli yargıtay kararları ışığında incelemeye çalışalım.

Yargıtay 14.HD, 25.10.2018 T., 2016/2909 Ε., 2018/7152 K. Sayılı ilamına göre ‘’Müşterek hesaptaki paylar aksi iddia edilip kanıtlanmadıkça birbirine eşittir. Zira para müşterek hesaba yatırıldığına ve pay bakımdan bir anlaşma bulunmadığına göre mülkiyetin yarı yarıya olmak üzere hak sahiplerine ait olması gerekir.’’

Yargıtay 14.HD, 08.06.2018 Τ., 2018/866 Ε., 2018/4478 Κ. Sayılı ilamına göre ‘’ Hükme esas olunan bilirkişi raporunda "dava konusu taşınmazın müşterek mülkiyete çevrilmesi durumunda davalı ... adına 144/864 payın tescili gerektiği belirtilmiş olmasına rağmen, mahkemece adı geçen davalının payının hüküm kapsamına alınmaması ve böylece pay payda eşitliği sağlanmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması doğru değildir.’’

Yargıtay 14.HD, 02.04.2018 T., 2016/2493 Ε., 2018/2558 Κ. Sayılı ilamına göre ‘’Davetiyelerde usulüne göre ihtarat bulunmadığı ve tapuda intikal yapıldığı ve bir kısım payların temlik edildiği gözetilmeksizin mirasçılık belgesine göre payların hesaplanarak hükümde gösterildiği anlaşılmakla bu husus bozma sebebi oluşturmuştur.

Yargıtay 14.HD, 12.03.2018 T., 2017/6011 E., 2018/1841 Κ. Sayılı ilamına göre ‘’ Davalılardan ...'ın mirası reddetmesi nedeniyle miras payının alt soyuna kalacağı gözetilerek pay ve paydaşlar belirlenmek suretiyle elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesi gerekir.’’

Yargıtay 14.HD, 12.03.2018 Τ., 2015/9752 Ε., 2018/1794 Κ. Sayılı ilamına göre ‘’Elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesi davalarına İlişkin kurulacak hükümde tüm paydaşların paylarının ve paydasının gösterilmesi, paydaşlara verilen payların toplamı ile paydanın birbirine eşit olması gerekir.’’

Yargıtay 14.HD, 22.01.2018 Τ., 2016/1244 Ε., 2018/490 Κ. Sayılı ilamına göre ‘’ Tapudaki malik isminin idari açıdan veya yargı yolu ile düzeltilerek aradaki bu çelişkinin giderilmesi için davacı vekiline süre ve yetki verilmesi gerekirken, çelişki giderilmeden karar verilmiş olması doğru değildir.’’

Yargıtay 14.HD, 11.01.2018 T., 2017/3068 Ε., 2018/165 Κ. Sayılı ilamına göre ‘’ İmar ile oluşan yeni tapu kayıtları yönünden karar verilmesi gerekirken işlerliğini yitiren parsel numaraları üzerinden infazı mümkün olmayacak şekilde hüküm kurulması doğru değildir.’’

Yargıtay 14.HD, 11.12.2017 T., 2017/4930 E., 2017/9222 Κ. Sayılı ilamına göre ‘’Mirasçılık belgesinin iptali için açılan dava sonucu beklenmelidir.’’

Yargıtay 14.HD, 20.09.2017 T., 2015/16038 Ε., 2017/6684 Κ. Sayılı ilamına göre ‘’Mazereti kabul edildiği halde, masrafı gider avansından karşılanmak suretiyle duruşma gününün davacılar vekiline tebliği gerektiği düşünülmeksizin yazılı şekilde davanın açılmamış sayılma sına karar verilmesi doğru değildir.’’

Yargıtay 14.HD, 13.09.2017 T., 2015/15904 E., 2017/6258 Κ. Sayılı ilamına göre

 ‘’HMK'nın 27. maddesi uyarınca davada bütün paydaşların yer alması zorunludur.’’

Yargıtay 14.HD, 23.03.2017 Τ., 2015/9891 Ε., 2017/2281 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’ Miras payını veya kişisel hakkı Borçlar Kanununun 162. ilа 181. (TBK'nın 183. ila 204.) maddeleri gereğince temlik alan kişiler tapu iptali ve tescil davası sırasında verilen yetki belgesine dayanarak elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesini isteyemez.’’

Yargıtay 14.HD, 02.03.2017 Τ., 2015/7926 Ε., 2017/1582 Κ. Sayılı ilamına göre

 ‘’ Mirasçılık belgesindeki paydanın tapu kaydındaki pay ve paydaya eşitlenmeden doğrudan mirasçılık belgesine göre kurulan hükmün infaz kabiliyeti bulunmamaktadır.’’

Yargıtay 14.HD, 08/02/2017 T., 2015/7813 Ε., 2017/851 Κ. Sayılı ilamına göre

 ‘’ Ortaklığın giderilmesi davalarında elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesinin dava şartı olduğu gerekçesi ile davanın dava şartı yokluğu nedeni ile usulden reddine karar verilmesi doğru değildir.’’

Yargıtay 14.HD, 09.01.2017 T., 2015/6771 Ε., 2017/16 Κ. Sayılı ilamına göre ‘’ Paraların eşit olarak ödenmesine şeklinde hüküm kurulması doğru olmayıp, veraset ilamındaki paylara göre ödenmesine hükmedilmelidir.’’

Yargıtay 14.HD, 03.10.2016 T., 2015/4486 Ε., 2016/7724 Κ. Sayılı ilamına göre ‘’ Mirasçılık belgeleri arasındaki çelişkinin giderilmesi için hatalı olanın iptali amacıyla süre verilmelidir.’’

Yargıtay 14.HD, 22.09.2016 T., 2015/4001 Ε., 2016/7422 Κ. Sayılı ilamına göre ‘’ Karar kesinleşmeden ortaklığın giderilmesi davası da açılmışsa, ortaklığın giderilmesi davasına ait dosya getirtilmeli ve eldeki dosyada dava konusu edilen taşınmazlar ile aynı ise davanın reddine karar verilmelidir.’’

Yargıtay 14.HD, 25.04.2016 T., 2015/1588 E., 2016/4989 Κ. Sayılı ilamına göre ‘’ Dava konusu taşınmazın yüzölçümü payda kabul edilerek maliklere düşecek her bir hisse de pay kabul edilerek (pay ve paydayı birlikte gösterir şekilde) karar verilmesi gerekirken belirtilen husus gözetilmeden infazda tereddüte neden olacak şekilde hüküm sonucunun birinci bendinde her bir malike düşecek metrekare üzerinden, ikinci bendinde ise veraset ilamındaki paylara göre oranlama yapılması doğru görülmemiştir.’’

Yargıtay 14.HD, 07.04.2016 T., 2015/1376 E., 2016/4209 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’ Muristen intikal eden banka hesaplarındaki paranın elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi isteği hakkında bir karar verilmelidir.’’

Yargıtay 14.HD, 14.03.2016 T., 2014/16718 Ε., 2016/3228 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’ Tarafların kendi aralarında gerçekleştirdikleri ancak tapu kaydına yansımayan harici pay temliklerine itibar edilerek müşterek payların belirlenmesi de mümkün değildir.’’

Yargıtay 14.HD, 25.01.2016 T., 2014/15935 Ε., 2016/819 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’ Bu tür davalar, İİK m. 121 yetkisine istinaden açılan ortaklığın giderilmesi davaları açısından bekletici mesele teşkil eder. Zira paylı mülkiyete geçilirse ortaklığın giderilmesi davası reddedilir. Dava konusu taşınmazın paylı maliklerinden davalı...'ın Konya ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 2013/1003 Esas sayılı dosyasında, iştirak halindeki mülkiyetin müşterek mülkiyete çevrilmesi için açmış olduğu davanın sonucunda dava konusu taşınmazdaki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesi halinde alacaklı tarafından borçlu ....'ın payının doğrudan haczettirilerek icra yoluyla satışı istenebileceğinden bu davanın dinlenme olanağı kalmayacaktır.’’

Yargıtay 3.HD, 23.12.2015 T., 2015/1587 Ε., 2015/20903 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’ Vasiyetnamenin tenfizi davasında davanın kabulüne karar verilebilmesi için vasiyetname konusunun terekeye dahil olduğunun belirlenmesi gerekir ve dava sonucunda verilecek hüküm infazda karışıklık yaratmayacak açıklıkta olmalıdır. Elbirliği mülkiyeti paylı mülkiyete dönüştürülmeden verilecek tenfiz kararının infazı mümkün bulunmamaktadır. Bu halde, davacıya elbirliği mülkiyeti paylı mülkiyete dönüştürmesi için yetki ve süre verilmeli ve oluşacak sonuç dairesinde karar verilmelidir.’’

Yargıtay 14.HD, 23.12.2015 T., 2015/11799 E., 2015/11981 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’ Murisin hesabındaki para ile ilgili olarak istihkak davası ile elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi davalarının konuları farklıdır, birbirine kesin hüküm teşkil etmezler.’’

Yargıtay 8.HD, 14.12.2015 T., 2014/14907 E., 2015/22508 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’ Miras payının devri için elbirliği mülkiyetini paylı mülkiyete dönüştürülmüş olması gerekli olmadığı gibi, dönüşmüş olması durumunda daha önce yapılmış miras payının devri sözleşmesini de hükümsüz hale getirir.’’

Yargıtay 14.HD, 22.06.2015 Τ., 2014/13414 Ε., 2015/6950 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’ Tarafların murisinden kalan ve terekeye dahil olduğu iddia olunan para veya alacakta ayni hak söz konusu olmadığından ve para misli eşyadan sayıldığından ortaklığın giderilmesine karar verilmesi doğru değildir. Davacıların talebinin aynen bölüşme isteğine ilişkin olduğu, dava dilekçesin elbirliği halinde mülkiyetin, paylı mülkiyete dönüştürülmesi yönünde bir talep bulunmadığı gözetilmeksizin yanlış vasıflandırmayla davanın elbirliği halinde mülkiyetin, paylı mülkiyete çevrilmesi davası olduğunun kabulü isabetli değildir.’’

Yargıtay 14.HD, 26.02.2015 T., 2014/11464 E., 2015/1996 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’ Veraset ilamına göre açıkça pay ve pay sahibinin isminin gösterilerek paylı mülkiyete çevrilmesine karar verilmesi gerekir.’’

Yargıtay 14.HD, 12.12.2014 T., 2014/12589 Ε., 2014/14207 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’ Tarafların ortak murisi M.. Ö.. 21.06.2013 tarihinde ölmüş olup davalılar mirasın reddi için dava açmış olduklarından ve davanın sonucuna göre miras payında hak sahibi olacak kişiler değişebileceğinden sonucu beklenmelidir.’’

Yargıtay 14.HD, 27.11.2014 T., 2014/8239 E., 2014/13483 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’ Mahkemece tarafların taşınmazın tamamında elbirligt ile malik olmadıkları gözetilerek, elbirliği halinde malik oldukları payın paylı mülkiyete çevrilmesi gerekirken, hükme yalnızca muris Mamo U.'un veraset ilamındaki pay oranları esas alınarak karar verilmesi doğru görülmemiştir.’’

Yargıtay 14.HD, 13.11.2014 T., 2014/7632 Ε., 2014/12785 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’ Bu davalarda davalı da davacı gibi aynı haklara sahiptir. Davacı davasından feragat etse bile davalının davaya devam etmek istemesi halinde mahkemece davaya devam edilerek işin esası hakkında karar verilmelidir.’’

Yargıtay 14.HD, 30.09.2014 T., 2014/6292 Ε., 2014/10724 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’Dava her ne kadar basit yargılama usulüne tabi ise de, kural olarak duruşma yapılması zorunlu olan çekişmeli yargıda hakim, kanunun gösterdiği istisnalar dışında tarafları dinlemeden veya iddia ve savunmalarını bildirmeleri için kanuna uygun biçimde davet etmeden hükmünü veremeyeceğinden evrak üzerinden inceleme ile hüküm kurulamaz.’’

Yargıtay 14.HD, 26.05.2014 T., 2014/2922 Ε., 2014/6890 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’ Dava dilekçesinde zikredilen tüm taşınmazlar ile ilgili olum lu veya olumsuz bir karar verilmelidir.’’

Yargıtay 14.HD, 28.04.2014 T., 2014/1841 Ε., 2014/5446 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’ Elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi davasını mirasçı tek başına açabilir.’’

Yargıtay 14.HD, 20.03.2014 T., 2013/15321 E., 2014/3755 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’ Ölen kişilere ait şirket paylarının mirasçılarına intikali ve şirketlerin tasfiyesi usulü Türk Ticaret Kanununda düzenlendiğinden davanın ticaret mahkemesinde görülmesi gerekir. Bu sebeple mahkemece şirketlere ilişkin davanın bu davadan tefrik edilerek ticaret mahkemesinde görülmesi gerekir.’’

Yargıtay 14.HD, 03.02.2014 T., 2013/15675 Ε., 2014/1299 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’ Mirasçılardan biri tarafından ortaklığın giderilmesi davası açılması halinde elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesi davası açılamaz.’’

Yargıtay 6.HD, 18.03.2013 T., 2013/3163 E., 2013/4642 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’ Bir davada taraf olarak yer alan kişinin fiil ehliyetinin bulunması zorunludur. Bu durumda mahkemenin vesayet davasının kesinleşmesini bekletici mesele yapması gerekir.’’

Yargıtay 2.HD, 16.05.2011 T., 2010/19715 E., 2011/8468 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’Açılmış bir mirasta mirasçının payını devralan üçüncü kişinin ya da onun halefinin elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesini istemesi mümkün olmadığı gibi, bu iş için kayyım atanmasını isteme hakkı da bulunmamaktadır.’’

Yargıtay 2.HD, 25.12.2006 T, 2006/10217 E., 2006/18301 Κ. Sayılı ilamına göre

‘’ Bu davanın açılabilmesi için İcra Hakimliğince yetki verilmesi gerekirken, İcra Müdürlüğünden alınan yetki belgesine dayanılarak dava açılması ve karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.’’

Av. Samet KONAN

KAYNAKÇA

Mehmet Fatih İçer, Uygulamada İzale-i Şüyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davaları, Adalet Yayınevi Ankara 2020 kitabından derlenerek hazırlanmıştır.

[1] Oğuzman/Seliçi, s.263

[2] Remzi/Aydın/Ispartalı, s. 480

[3] Remzi/Aydın/Ispartalı, s. 481

[4] Ferit H. Saymen/Halid Kemal Elbir, Türk Eşya Hukuku (Ayni Haklar), İstanbul 1954, s. 474, Ertaş, s. 222.

[5] Saymen/Elbir, s. 474 ; Ertaş, s. 222

[6] Ertaş, s. 222

[7] Ertaş, s. 223