MİRASTAN MAL KAÇIRMA (MURİS MUVAZAASI)

MUVAZAA

Muris Muvazaasının ne olduğu tam olarak anlayabilmek için muvazaa kavramı hakkında bilgi sahibi olmak gerekmektedir. Muvazaa, tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacıyla aralarında gerçek iradelerine uymayan, görünüşte geçerli olmasına rağmen, kendi aralarında hüküm ifade etmeyen bir sözleşme yapma konusunda anlaşmalarıdır.

Muvazaa şartlarının gerçekleşmesi için aşağıdaki üç koşulun bir arada bulunması gerekir:

- Tarafların gerçek amaçları ile yaptıkları işlemler arasında bilerek ve isteyerek yapılan bir uyumsuzluk olmalı,

- Üçüncü kişileri aldatma amacı olmalı,

- Tarafların muvazaalı işlem yapma konusunda aralarında anlaşmaları gerekmektedir.

Muvazaa kendi içinde ikiye ayrılır;

Mutlak Muvazaa:

Tarafların iradelerinde herhangi bir işlem yapma kastı yokken, beyanlarında sırf üçüncü kişileri aldatmak yahut zarara sokmak kastı ile işlem yapmış gibi görünmeleridir. İrade ile beyan arasında uyuşmazlığın söz konusu olması sebebiyle bu işlem geçersizdir .

Mutlak Muvazaa: Görünürdeki İşlem + Muvazaa Anlaşması

Nisbi Muvazaa:

Mutlak muvazaadan farklı olarak nisbi muvazaada tarafların hem iradelerinde hem de beyanlarında bir işlem mevcuttur. Buna karşın irade ve beyanda bulunan bu işlemler, sırf üçüncü kişileri aldatmak yahut zarara sokmak amacıyla uyuşmazlar. Beyan edilen görünürdeki işlem geçersiz olmakla birlikte, yapılan gizli işlem (irade) şekil şartlarına uygun olması halinde, tarafların iradesini yansıtması sebebiyle geçerli olacaktır.

Nisbi Muvazaa: Görünürdeki İşlem + Gizli İşlem + Muvazaa Anlaşması

MURİS MUVAZAASI

Muris muvazaası yani mirastan mal kaçırma, bir kimsenin mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak amacıyla yaptığı aslında bağışlanmış olan taşınmazın tapuda satış olarak gösterilmesi ya da tapuda gösterilen satış bedeli ile gerçek satış bedeli arasında ciddi bir fark olması halinde gerçekleşir. Muris muvazaası, ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile taşınmazların devredilmesi şeklinde de gerçekleşebilir. Bu işlemin tarafları mal kaçıran kimse ile mirasçı olmayan farklı bir kimse ya da herhangi bir mirasçı olabilir.

Muris muvazaası karşısında mağdur olan mirasçı hangi hukuki yollara başvurabilir?

Miras hakkı tamamen ya da gerektiği gibi verilmeyen mirasçıların her biri tapu iptali ve tenkis davası yollarına başvurma hakkı mevcuttur.

Hukuki yollara başvurmada süre sınırı nedir?

Bu davalar miras bırakan öldükten sonra her zaman açılabilir. Herhangi bir süre sınırlaması yoktur.

Hangi mahkemeler görevlidir?

Hukuk Muhakemeleri Kanunu ilgili maddelerine göre muris muvazaası davalarında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleri’dir.

TAPU İPTAL/TESCİL VE TENKİS DAVASI HAKKINDA

Mirastan mal kaçırma, her türlü delil (banka kayıtları, tanık vb.) ile kanıtlanabilecek olup, ispat konusunda davacıları sınırlayan bir hüküm yoktur. Mal kaçırmaya ilişkin tapu iptal ve tescil davası sonucunda, aslında bağışlanmış olan taşınmazın tapu kaydı iptal edilerek, o işlem hiç yapılmamış gibi yasal mirasçılar adına tapu kaydı yapılacaktır. Bu hususta değinilmesi gereken bir diğer miras davası ise, tenkis davasıdır. Tapu iptal tescil davalarını miras hakkından yoksun kalan her mirasçı açabilirken tenkis davalarını sadece saklı paylı mirasçılar açabilmektedir. Saklı pay, miras bırakanın belli oranlardaki mirasçı paylarına ne olursa olsun dokunamaması bu oranlara dair gerek yaşarken gerek vasiyetname vb. ölüme bağlı tasarruflar ile başka mirasçı/üçüncü kişilere kazandırmalar da bulunamamasıdır. Çocuklar için miras payının ½ 'si, anne baba için ¼' ü, sağ kalan eş için ise anne baba veya çocuklar ile mirasçı olması durumunda payının tamamı ve diğer hallerde ¾' üdür. Yani saklı paylı mirasçılar sadece, miras bırakanın çocukları, sağ kalan eşi ve anne-babasıdır. Geri kalan mirasçıların ise saklı payları yoktur. Tenkis davalarını tapu iptal tescil davalarından ayıran bir diğer özellik, işlemin hukuki olarak geçerli olmasıdır. Yani miras bırakan bu işlemde mal kaçırma amacında olmayabilir. Örneğin miras bırakan evini gerçekten bağışlamak istemiş ve tapuda da bağış olarak göstermiştir. Fakat işlem geçerli olsa da, saklı paylar ihlal edildiyse, ihlal edilen oran üzerinden saklı paylı mirasçı yine hak kazanacaktır.

Mirasçının bu işlemi öğrenmesinin ardından 1 yıl ve her halde 10 yıllık bir zaman içerisinde bu dava açılabilir. Ayrıca her iki davada ilişkili olduğundan birlikte açılabilir. Uygulamada öncelikle muris muvazaasına dayalı tapu iptal tescil, mirastan mal kaçırma hususu gerçekleşmemiş veya kanıtlanamamış ise, tenkis davası şeklinde kademeli olarak açılabilmektedir.

Yazıma verdiği katkılardan dolayı kıymetli meslektaşım Avukat Çağlar SAK’a teşekkürü borç bilirim.

Günün Sözü: “Yasaların bittiği yerde zulüm başlar.”

Av. Mehmet Batıkan BAYKOCA

MİRASTAN MAL KAÇIRMA (MURİS MUVAZAASI)

İMAR BARIŞI 2024 - YAPI KAYIT BELGESİ HAKKINDAKİ TEKLİFİN HUKUKİ DEĞERLENDİRİLMESİ

İŞ SÖZLEŞMESİNİ FESHEDEN TARAFIN BİLDİRİM SÜRELERİNE UYMAKSIZIN İŞ SÖZLEŞMESİNİ SONA ERDİRMESİ AKABİNDE MEYDANA GELEN HUKUKİ NETİCELER

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı İtirazında Tebliğname ile Bağlı mıdır?

Kamu İhale Sözleşmesinin İdare Tarafından İmzalanmaması Halinde Uğranılan Zararın Tazmini İstenebilir mi?

BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİNİ SONA ERDİREN HALLER VE SONA ERMENİN HUKUKİ SONUÇLARI

Fiziki Takibin Hukuka Uygunluk Şartları

Hukuk Devleti Sosyal Teorisi (Social Theory of The Rule of Law)

Kolluk Elkoyulan Araçları Kullanabilir mi?

Yargı Kararlarıyla Muris Muvazaasının İspatı Ve Unsurları

EV SAHİPLERİ İÇİN TAHLİYE TAAHHÜTNAMESİ NEDİR? NEDEN ÖNEMLİDİR?