1. GİRİŞ:
Ülkemizde sürekli gündemde olan bir alandır kamu ihaleleri. Mevzuatın sürekli değiştirilmesi ile siyasilerin ve isteklilerin; gerek kurumlara gerekse de özel sektöre yapılan operasyonlarla bürokratların ve önemli derecede ki kazançlar nedeniyle de istekli firmaların her an olarak takip ettiği bir alandır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu özel nitelikli olarak bu alanı düzenleyen Kanunlar olarak; 4734 sayılı Kanun kamu idarelerinin gider gerçekleştiren alımlarını, 2886 sayılı Kanun ise kamu idarelerine gelir getirici taşınmaz ve taşınır satım ve kiralamalarının usul ve esaslarını düzenlemektedir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki ihaleler için kritik belgelerden birisi olan iş deneyim belgelerinin elektronik ortama taşınmasına ilişkin açıklamalarımız makalemizin konusunu teşkil edecektir.
2. KAMU İHALELERİNDE İŞ DENEYİM BELGELERİ
Kamu kaynakları ile sağlanan devlet ihtiyaçlarının sağlanması sürecinde kamu bir taraftan en uygun fiyata alım yapmaya çalışırken bir taraftan da en tecrübeli gerçek veya tüzel kişiden alım yapmayı amaçlamaktadır.
Kanun koyucu,4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun da daha nitelikli ve deneyimli firmalardan alım yapılabilmesi amacıyla “İhaleye katılımda yeterlilik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde mesleki ve teknik yeterlilik belgelerini düzenlemiştir. Bu maddedeki yer alan düzenlemeler doğrultusunda ihaleye çıkan idareler bu maddede ana hatları çizilen belgeleri daha nitelikli isteklilerin ihaleye katılabilmesi amacıyla ihale şartnamelerinde ihale teklif zarfları içersinde sunulmasına yönelik düzenleme yapabilmektedirler.
Hizmet, mal ve yapım işlerinde ihale uygulama yönetmeliklerinde iş deneyim belgelerinin içerdiği bilgiler aşağıdaki şekilde toplanabilir;
- İş deneyim belgesini düzenleyen idarenin adı,
- İş deneyim belgesi düzenlenen işin adı ve ihale kayıt numarası
- Yüklenici firmanın adı ve soyadı veya ticaret ünvanı, TC kimlik numarası, vergi kimlik numarası,
- İş deneyim belgesi verilen işe ilişkin sözleşme tarihi, sözleşme tarihi, sözleşme bedeli ve gerçekleştirilen iş tutarı, işin kabul tarihi ve belge tutarı
Özet olarak denilebilir ki ihalelere katılmak için istenebilen iş deneyim belgeleri istekli firmaların daha önce gerçekleştirmiş oldukları işlere ilişkin referans belgeleridir denilebilir.
3. İŞ DENEYİM BELGELERİNİN ELEKTRONİK ORTAMA TAŞINMASI
İş deneyim belgelerinde kamu ihalelerine katılımda referans belge olması sebebiyle istekli firmalar açısından kritik öneme haizdirler. Bu nedenle de süreç içersinde sahte iş deneyim belgeleri ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu nedenle de Kamu İhale Kurumu tarafından iş deneyim belgelerinin elektronik ortama taşınmasına karar verilmiştir.
4734 sayılı Kanunun EK-1’nci maddesinde yapılan değişiklik sonucunda iş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından 31/8/2014 tarihinden itibaren iş deneyim belgeleri EKAP (Elektronik Kamu Alımları Platformu) üzerinden düzenlenmektedir. İlanı veya duyurusu 31/8/2010 tarihinden sonra yapılan Kanun kapsamındaki ihalelere ilişkin olup EKAP’a kayıt edilmeden 1/9/2014 tarihine kadar düzenlenmiş bulunan iş deneyim belgelerinin asıllarının ise 1/7/2016 tarihine kadar belgeyi düzenleyen idareye teslim edilmesi ve EKAP üzerinden yeniden düzenlenerek kayıt edilmesi zorunludur. Kanun maddesindeki düzenlemeler uyarınca aşağıdaki sorular zaman içinde oluşmuştur.
3.1. 31.08.2010 Tarihinden Önce İlanı Yapılan İşlerin İş Deneyim Belgeleri Ekap’a Kayıt Edilmeli Midir?
Yapım işi ihalelerinde eski iş deneyim belgeleri 15 yıl süresinde kullanılabilmektedir. Bu doğrultuda 31.08.2010 Tarihinden Önce İlanı Yapılan İşlerin İş Deneyim Belgelerinin EKAP’a kaydının zorunluluğunun mevzuatta bulunmadığını belirtmek gerekir. Yani, bu tarihten önce yapılan işlerden elde edilen iş deneyim belgeleri EKAP kaydı olmasa da kullanılmaya devam edecektir.
3.2. EKAP Kaydı Olmayan İş Deneyim Belgeleri Geçersiz Midir?
Yönetmeliklerde yer alan düzenleme gereği, EKAP kaydı olması gerekirken, bu kaydı bulunmayan iş deneyim belgeleri geçersiz kabul edilmektedir. Nitekim 4734 sayılı Kanun’un EK-1’nci maddesindeki “… iş deneyimini tevsik için kullanılamaz” ifadeleri de bunu desteklemektedir.
3.3.. İş Deneyim Belgelerinin EKAP Kaydı İçin İhale Mi Olmak Zorunda?
Hayır. Doğrudan temin yöntemine veya istisna hükümlerine göre yapılan alımlar kapsamında düzenlenen iş deneyim belgeleri de EKAP üzerinden düzenlenecektir.
3.4. İş Deneyim Belgelerinin EKAP Üzerinden Düzenlenmesinde Temel Ölçü Nedir?
EKAP üzerinden iş deneyim belgelerinin düzenlenmesinde dikkat edilecek temel husus, bu belgeyi düzenleyecek kurum ve kuruluşun İhale Kanunu kapsamında olup olmadığıdır. Alım yöntemi önemli olmadığı gibi, alımın ihale usulü ile olup olmadığı da önemli değildir.
3.5. Özel Sektöre Gerçekleştirilen Yapım İşlerine İlişkin Düzenlenen İş Deneyim Belgelerinin EKAP’a Kayıt Kayıt Zorunluluğu
Özel sektöre gerçekleştirilen yapım işlerinde, iş deneyim belgesi belediyeler, bayındırlık iskan il müdürlükleri ve yetkilendirilmiş kurumlar tarafından düzenlenecektir.
Bu çerçevede özel sektörde gerçekleştirilen bir yapım işi için iş deneyim belgesi;
-Belediye sınırları veya mücavir alan içinde ilgili belediye,
-Belediye sınırları veya mücavir alan dışında ise ilgili çevre ve şehircilik il müdürlüğü (bayındırlık ve iskan il müdürlüğü),
-İlgili mevzuatı uyarınca yapı denetimi veya kabulü bunların (belediye veya çevre ve şehircilik il müdürlüğü) dışındaki kuruluşlar tarafından yapılan işlerde ise bu mevzuat uyarınca yetkilendirilmiş kurumlar,
tarafından düzenlenecektir.
Ayrıca, ilgili belediye tarafından düzenlenen iş deneyim belgeleri belediye başkanı veya yetkili birim amiri tarafından; Çevre ve şehircilik il müdürlüğünce düzenlenen iş deneyim belgeleri ise, valilik tarafından, onaylanacaktır.
Bu noktada özel sektöre gerçekleştirilen yapım işlerinde iş deneyim belgesi -hizmet alımları ve mal alımlarından farklı olarak- iş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından düzenlenmektedir. Bu itibarla anılan belgelerin de EKAP’a kaydı gereklidir.
3.7. .EKAP’A Kaydedilen İş Deneyim Belgelerinin İhalelerde Teklif Zarfı İçinde Sunulmasına Gerek Var Mı?
EKAP’a kaydedilen iş deneyim belgelerinin de ihalelerde teklif zarfı içinde sunulması gerekmektedir. Bu noktada iş deneyim belgelerinin EKAP üzerinden sorgulanmasında iş deneyim belgesinin, EKAP kaydı ile uyumlu olup olmadığı kontrol edilecek olup, yapılan sorgulamada, bir uyumsuzluk olduğunun belirlenmesi durumunda, sunulan belgenin geçerliğine ilişkin olarak ihale komisyonu tarafından gerekli incelemenin ve değerlendirmenin yapılması gerekmektedir.
3.8. Islak İmzalı İş Deneyim Belgelerinin Teklif Zarfı İçersinde Sunulması Durumunda Teklif Kabul Edilecek Midir?
Yeni mevzuat değişikliği sonrasında EKAP’a kaydedilen iş deneyim belgelerinin de ihalelerde teklif zarfı içinde sunulması gerekmektedir. Özetle ıslak imzalı ve EKAP no’su bulunmayan iş deneyim belgelerinin teklif zarfı içersinde sunulması durumunda ilgili teklif değerlendirme dışı bırakılması gerekmektedir.
3.9. EKAP'a kayıtlı İş Deneyim Belgesi Üzerinde İmza Mühür Bulunmasına Gerek Var Mıdır?
Bu sorumuzun cevabı Kamu İhale Kurumu tarafından Kamu İhale Kurulu'nun 12.04.2017 tarih ve 2017/UY.II-1042 sayılı kararı ile açıklanmıştır. İlgili kararda;
“Elektronik Kamu Alımları (EKAP) üzerinden düzenlenmiş iş deneyim belgelerinin ihalelerde iş deneyimini tevsiken kullanılabileceği, başvuru sahibi tarafından sunulan iş deneyim belgesi, EKAP vasıtasıyla üzerindeki belge numarası esas alınarak sorgulandığında, sunulan belgede yer alan bilgilerin EKAP üzerinde kayıtlı belgede yer alan bilgiler ile birebir uyumlu olduğu, ek olarak söz konusu belgenin üzerinde belgenin e-imza ile imzalandığına ilişkin bir kayıt ve belge teyidi bilgilerinin bulunduğu, internet üzerinden temin edilebilen ve teyidi yapılabilen ilgili iş deneyim belgesinin idarece EKAP üzerinden sorgulaması yapılmadan belge üzerinde belgeyi düzenleyen idarenin imza ve mührünün yer almaması gerekçe gösterilerek başvuru sahibine ait teklifin değerlendirme dışı bırakılması yönünde tesis edilen işlemin mevzuata uygun olmadığı”
Denilerek EKAP’a kayıtlı iş deneyim belgelerinde EKAP üzerinden sorgulama yapılabildiği bu nedenle de imza ve mühür bulunmasına gerek bulunmadığı belirtilmektedir.
4. SONUÇ
Kamu ihaleleri kamu kaynaklarını doğrudan ilgilendiren bir husus olduğundan ötürü kamuoyunun üzerinde durduğu çok hassas bir alandır.
Kamu kaynağını kullananlar ihtiyaçlarını tedarik ederken ihtiyaçlarını en uygun fiyattan en yüksek kalitede almayı amaçlarlar. Bu ilkeye kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimlik kullanılması ilkesi denilmektedir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’nci maddesinde de; “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” bu ilke ilgili Kanunda yer bulmuştur.
Daha nitelikli firmaların kamu ihalelerine katılabilmeleri amacıyla gerek 4734 sayılı Kanunda gerekse de ihale uygulama yönetmeliklerinde mesleki ve teknk kriterleri getirilmiştir. İş deneyim belgelerinin kritik belge olması ve süreç içersinde bu belgelerde sahtecilik veya hataların yer alması nedeniyle ilgili belgelerin Elektronik Kamu Alımları Platformuna taşınmasına karar verilmiştir. Ancak makalemizde de yer verdiğimiz açıklamalar doğrultusunda tüm iş deneyim belgelerinin hepsinin EKAP’a kayıtlı olma zorunluluğu bulunmamaktadır.
KAYNAKÇA
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, www.kik.gov.tr
