Somut bir varlık olmadığından insanların algılamakta ve açıklamakta zorlandığı NFT’ler bitcoin ya da her gün alışverişlerimizde kullandığımız paradan oldukça farklıdır. En önemli fark ise para ve bitcoin takas edilebilir, birbirinin yerine geçebilirken NFT’ler dünya üzerinde tek ve eşsiz üretildiklerinden birbirleri yerine ikame edilemezler. Bir müzik, beste, fotoğraf, resim, ses ve hatta attığımız tweetler bile NFT olarak satılabilir. Örneğin yakın zamanda bir Twitter kullanıcısının İstanbul’da kar manzarası çekip yayınladığı fotoğraf NFT olarak yaklaşık 860 dolara satılmıştı. Bu halde satılan ürün dijital dünyada türünün tek örneği olarak varlığını sürdürür.
Peki NFT’nin satılması halinde telif hakkı gündeme gelir mi? NFT’ler dijital ortamda satıldığında alıcısı satın aldığı NFT ile birlikte telif hakkını da satın almış sayılmayacaktır. Eserin yaratıcısı FSEK’e göre uygun şekilde mali veya manevi haklarını ayrıca bir lisans sözleşmesine konu etmedikçe eserin mali ve manevi hakları kendinde kalacaktır. Her ne kadar telif hakkı ihlalleri dijital ortamda kolaylıkla yapılabilse de blockchain teknolojisi ile eserin yaratıcısının kim olduğu kolayca belirlenip takip edilebilir. NFT eserler daha sonra tekrar satıldığında da aynı kural geçerli olacaktır.
Akıllı sözleşmeler ise bildiğimiz sözleşmelerden daha farklı. Elimize kağıt kalem alıp yazdığımız ve ıslak imzayla imzaladığımız sözleşmelere alışkınız. Kendimizi yazılı, elle tutulur bir ispat aracıyla daha rahat hissediyoruz. Ancak akıllı sözleşmeler Ethereum gibi blockchain teknolojisini kullanarak kodlar halinde düzenlenir. Arada bir 3. Kişi veya kurum olmaksızın tarafların para aktarımı yapmasını sağlar. Bu sözleşmeler ve dijital defterler yüksek güvenlik ve koruma altındadır. Akıllı sözleşmeler yalnızca para transferinde değil; sigortacılık, kredi sözleşmeleri gibi birçok işlemde kullanılabilir. Burada sözleşmenin kurulmasında tarafların iradeleri en başta talimat şeklinde alınmış olur, daha sonra iradelere uygun olarak otomatik biçimde algoritma vasıtasıyla edimin ifası gerçekleştirilir.
Hem NFT’ler ve telif hakları konusunda hem de akıllı sözleşmelerin hukuki niteliği veya Türk Borçlar Kanunu’na göre ortaya çıkabilecek diğer sözleşmesel sorumluluk hallerinde, ifa engelleri, temerrüt, cayma hakkı, sözleşmeden dönme veya fesih gibi birçok hukuki konuda tartışmalar hala devam etmektedir. Henüz yeni tanınan ve hala gelişen bir alan olduğundan bu husustaki eksiklikler bazında yeni kanuni düzenlemelerin yapılacağını düşünüyoruz.
Av. Ece YALÇIN
