SINAİ MÜLKİYET KANUNU KAPSAMINDA MARKA HAKKI

11.01.2022 - 13:29 Yayınlanma

MARKA

Teşebbüsler ürün ve hizmetlerini diğer teşebbüslerin ürün ve hizmetlerinden ayırt etmek için belirli ayırt edici isim ve işaretler kullanırlar. Bu işaretler -en önemlisine ‘’Marka’’ dediğimiz- farklı şekillerde ortaya çıkar.

Marka, Sınai Mülkiyet Kanununda “Bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mallarından veya hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlaması ve marka sahibine sağlanan korumanın konusunun açık ve kesin olarak anlaşılmasını sağlayabilecek şekilde sicilde gösterilebilir olması şartıyla kişi adları dâhil sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar, sesler ve malların veya ambalajlarının biçimi olmak üzere her tür işaretten oluşabilir.” şeklinde ifade edilmiştir.

Kanun metninden de anlaşılacağı üzere markanın unsurlarını işaret, ayırt edicilik, açıklık ve kesinlik olarak nitelendirebiliriz.

MARKANIN TESCİLİ

Tescil, Başvurusu eksiksiz yapılmış veya eksiklikleri giderilmiş, incelenmiş, yayımlanmış, hakkında itiraz yapılmamış veya yapılan itirazların tümü nihai olarak reddedilmiş ve tescil ücretinin ödendiğine ilişkin bilgi de dâhil olmak üzere eksik evrakı, süresi içinde Türk Patent ve Marka Kurumu sunularak bütün aşamaları tamamlanmış bir başvuru tescil edilerek sicile kaydedilir ve Bültende yayımlanır. Markanın tescil edilmesine ilişkin ücretin ödenmemesi ve ödendiğine ilişkin bilginin süresi içinde Kuruma sunulmaması hâlinde başvuru işlemden kaldırılır. 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik ile süreç detaylı bir şekilde açıklanmıştır.

MARKA TESCİLİNDE MUTLAK RET NEDENLERİ

Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında aşağıdaki işaretler marka tescilinde kabul edilemez.

- Yukarıda bahsedilen tanıma uygun düşmeyecek her türlü işaret

- Herhangi bir ayırt edici niteliğe sahip olmayan işaretler

- Ticaret alanında cins, çeşit, vasıf, kalite, miktar, amaç, değer, coğrafi kaynak belirten veya malların üretildiği, hizmetlerin sunulduğu zamanı gösteren veya malların ya da hizmetlerin diğer özelliklerini belirten işaret veya adlandırmaları münhasıran ya da esas unsur olarak içeren işaretler.

- Aynı veya aynı türdeki mal veya hizmetlerle ilgili olarak tescil edilmiş ya da daha önceki tarihte tescil başvurusu yapılmış marka ile aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzer işaretler.

- Ticaret alanında herkes tarafından kullanılan veya belirli bir meslek, sanat veya ticaret grubuna mensup olanları ayırt etmeye yarayan işaret veya adlandırmaları münhasıran ya da esas unsur olarak içeren işaretler.

- Malın doğası gereği ortaya çıkan şeklini ya da başka bir özelliğini veya teknik bir sonucu elde etmek için zorunlu olan veya mala asli değerini veren şeklî ya da başka bir özelliğini münhasıran içeren işaretler.

- Mal veya hizmetin niteliği, kalitesi veya coğrafi kaynağı gibi konularda halkı yanıltacak işaretler.

- Paris Sözleşmesinin 2. mükerrer 6. maddesine göre reddedilecek işaretler. (İlgili sözleşme: https://pem.org.tr/wp-content/uploads/2020/05/30-Paris-So%CC%88zles%CC%A7mesi.pdf )

- Paris Sözleşmesinin 2. mükerrer 6. maddesi kapsamı dışında kalan ancak kamuyu ilgilendiren, tarihi ve kültürel değerler bakımından halka mal olmuş diğer işaretler ile yetkili mercilerce tescil izni verilmemiş olan armaları, nişanları veya adlandırmaları içeren işaretler.

- Dinî değerleri veya sembolleri içeren işaretler.

- Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı işaretler.

- Tescilli coğrafi işaretten oluşan ya da tescilli coğrafi işaret içeren işaretler.

MARKA TESCİLİNDEN DOĞAN HAKLARIN KAPSAMI

Tescil yolu ile elde edilen marka hakkı sahibine münhasıran belli haklar tanır. Marka sahibinin, izinsiz olarak yapılması hâlinde, aşağıda belirtilen fiillerin önlenmesini talep etme hakkı vardır:

- Tescilli marka ile aynı olan herhangi bir işaretin, tescil kapsamına giren mal veya hizmetlerde kullanılması.

- Tescilli marka ile aynı veya benzer olan ve tescilli markanın kapsadığı mal veya hizmetlerle aynı veya benzer mal veya hizmetleri kapsayan ve bu nedenle halk tarafından tescilli marka ile ilişkilendirilme ihtimali de dâhil karıştırılma ihtimali bulunan herhangi bir işaretin kullanılması.

- Aynı, benzer veya farklı mal veya hizmetlerde olmasına bakılmaksızın, tescilli marka ile aynı veya benzer olan ve Türkiye’de ulaştığı tanınmışlık düzeyi nedeniyle markanın itibarından haksız bir yarar elde edecek veya itibarına zarar verecek veya ayırt edici karakterini zedeleyecek nitelikteki herhangi bir işaretin haklı bir sebep olmaksızın kullanılması.

Aşağıda belirtilen durumlar, işaretin ticaret alanında kullanılması hâlinde yasaklanabilir:

- İşaretin, mal veya ambalajı üzerine konulması.

- İşareti taşıyan malların piyasaya sürülmesi, teslim edilebileceğinin teklif edilmesi, bu amaçlarla stoklanması veya işaret altında hizmetlerin sunulması ya da sunulabileceğinin teklif edilmesi.

- İşareti taşıyan malın ithal ya da ihraç edilmesi.

- İşaretin, teşebbüsün iş evrakı ve reklamlarında kullanılması.

- İşareti kullanan kişinin, işaretin kullanımına ilişkin hakkı veya meşru bağlantısı olmaması şartıyla işaretin aynı veya benzerinin internet ortamında ticari etki yaratacak biçimde alan adı, yönlendirici kod, anahtar sözcük ya da benzeri biçimlerde kullanılması.

- İşaretin ticaret unvanı ya da işletme adı olarak kullanılması.

- İşaretin hukuka uygun olmayan şekilde karşılaştırmalı reklamlarda kullanılması.

MARKANIN KORUMA SÜRESİ

Tescilli markanın koruma süresi Sınai Mülkiyet Kanununa göre başvuru tarihinden itibaren on yıldır. Bu süre, onar yıllık dönemler hâlinde yenilenir. Kanuna göre:

Yenileme talebinin marka sahibi tarafından koruma süresinin sona erdiği tarihten önceki altı ay içinde yapılması ve aynı süre içinde yenileme ücretinin ödendiğine ilişkin bilginin Türk Patent ve Marka Kurumuna sunulması gerekir. Bu süre içinde talebin yapılmaması veya yenileme ücretinin ödendiğine ilişkin bilginin Kuruma sunulmaması hâlinde, yenileme talebi, koruma süresinin sona erdiği tarihten itibaren altı aylık süre içinde ek ücretin ödenmesi şartıyla da yapılabilir.

Marka, tescil kapsamında bulunan mal veya hizmetlerin bir kısmı için de yenilenebilir. Ortak markanın yenilenmesi için gruba dâhil işletmelerden birinin talebi yeterlidir. Yenileme, önceki koruma süresinin sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren hüküm ifade eder. Yenileme, sicile kaydedilir ve Bültende yayımlanır.

MARKA HAKKINA TECAVÜZ VE TECAVÜZE İLİŞKİN CEZAİ HÜKÜMLER

Kanun kapsamında aşağıdaki fiiller marka hakkına tecavüz sayılır:

- Marka sahibinin izni olmaksızın, önlenmesini talep edebildiği fiilleri gerçekleştirecek şekilde kullanmak.

- Marka sahibinin izni olmaksızın, markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanmak suretiyle markayı taklit etmek.

- Markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanmak suretiyle markanın taklit edildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği hâlde tecavüz yoluyla kullanılan markayı taşıyan ürünleri satmak, dağıtmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak, ihraç etmek, ticari amaçla elde bulundurmak veya bu ürüne dair sözleşme yapmak için öneride bulunmak.

- Marka sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek.

Başkasına ait marka hakkına iktibas veya iltibas suretiyle tecavüz ederek mal üreten veya hizmet sunan, satışa arz eden veya satan, ithal ya da ihraç eden, ticari amaçla satın alan, bulunduran, nakleden veya depolayan kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

Marka koruması olduğunu belirten işareti mal veya ambalaj üzerinden yetkisi olmadan kaldıran kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

Yetkisi olmadığı hâlde başkasına ait marka hakkı üzerinde devretmek, lisans veya rehin vermek suretiyle tasarrufta bulunan kişi iki yıldan dört yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.

Bu suçların bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde ayrıca bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.

Bu suçlardan dolayı cezaya hükmedebilmek için markanın Türkiye’de tescilli olması şarttır. Bu suçların soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır.