Tüketicinin Cayma Hakkı yazımızda bahsetmiştik. TBK m. 208 gereği satıcı malı kargo şirketine verdi mi artık malın başına gelen bir şeyden sorumlu değildir, ancak bu hüküm tüketici işlemlerinde uygulanmaz. Nerede uygulanır? En başta, uluslararası ticarette.

EXW vardır. Ex Work, yani fabrikada teslim. Satıcı der ki, ben sadece malı üretirim, gelir alırsın benim dükkanımdan, gerisine karışmam. Çok uygulanmaz.

En popüler olanı FOB’dur. Free on Board. Limanda teslim. Yani ben getiririm limana kadar, yüklemesi filan sana aittir.

CFR vardır. Cost and Freight. Bedel ile navlun. İşi bilen satıcı buradan teklif verir. Neden? Alıcı buna bakıyor. Çin malı en ucuz olabilir ama nakliyeyi ekledin mi dünya parası çıkar.

CIF vardır. Cost, Insurance ve Freight. Mal bedeli, navlun ve sigorta. İşin içine gümrük vergileri girince önemlidir budur.

DDU var, DDP var. Delivery Duty Unpaid, Delirvery Duty Paid. Gümrük vergileri ödenmiş, ödenmemiş. Burada bazı değişiklikler olmuştu da, bizim konumuz bu değil.

İcra Memuru İcra Emrini Göndermezse yazımızda bahsetmiştik, sosyal medyada a porte’ta bekleyen avukatlarımız var diye. Peşinen söyleyeyim, 2017’den beri uluslararası ticaret yapmadım, Incoterms değişmiş olsa bile mantık aynıdır.

Incoterms değişmesi demişken…Sene 1996. Yeni bilgisayar almam lazım. O esnada da teknolojiden çok geri kalmışım. En son GW Basic biliyorum, işlemci olarak da 86 (Hani 486 var ya, anlayın artık bu ne kadar öncesi). Arkadaşım Windows 95 filan diyor. Ya sene 96, niye Windows 96 almıyoruz demişim. Anlayın artık. Velhasıl, Incoterms değişse bile o kadar değişmez.

Dönelim biz mevzumuza. Ortada bir CFR varsa, ben malımı teslim etmişsem gemiye, artık benim işim bitmiştir. Veririm konişmentoyu alıcıya, gerisine karışmam.

Hani biz her hukuki sorunda var mı ortada bir Yargıtay kararı diye bakıyoruz ya, Yargıtay da gerekçe yazacağı zaman ya uluslararası andlaşmalara ya da ders kitaplarına atıf yapıyor.  İşte bizim bir Prof. Dr. Fikret EREN’imiz var, bu tür özel borç ilişkilerimizde duayenimiz. Onun 2011 Borçlar Hukuku Özel Hükümler kitabı da aynı şeyi söylüyor. Yargıtay da oraya atıf yapıyor. Az biraz daha detaylı araştırma yapan Aslıhan Sevinç KUYUCU Incoterms (Uluslararası Ticari Terimler) 2011 kitabına atıf yapar. Bu, bu kadar tartışmasız bir husustur yani.

Daha doğrusu öyleydi. Ta ki Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 13.12.2023 Tarihinde 7320 Kararını verene kadar 2022/5361 Esas’ına karşın. Bu arada, flaş, flaş, Incoterms 2020 yılında güncellenmiş ama mantık aynı, önemli olan Yargıtay’ın içtihatı.

Özetle diyor ki yüksek mahkeme, sen yazdın mı konişmentoya varış yeri Umman diye, bitmiştir, sorumlusun artık. Yahu konişmentoya varış yeri yazmamak diye bir imkan var mı? Ben teslimden de sorumluysam, o zaman FOB’un ne anlamı var?

Bana ne, bana ne, ben anlamam diyor yüksek mahkeme. Şaşırdık mı? Hayır. Bu yüzden Avk m. 164 karşı tarafa yüklenen yasal vekalet ücreti avukatındır dese de biz sözleşmeye özellikle yazıyoruz. Niye? İyi yönetişim ilkesi. (bkz. Kanuni Vekalet Ücreti Vekilin mi)

İşimizi tam yapalım. Alıcı FOB fiyat istese bile bilelim ki TBK m. 208 gerçek hayatta bizi korumaz, namuslu ticaret olsun, alıcı malını eksiksiz alsın ki yeni sipariş versin, sürümden kazanalım.

Efendim biliyorum, söz verdiğimiz bir sürü yazımız vardı ama bir sonraki yazımız aslında 2022 tarihli bir yazımızın güncellenmiş versiyonu olacak; UYAP Tebligatı. Neden? Vekilsiz Bireysel Başvuru yazımızın girizgahı olsun diye.