İSTANBUL (AA) - ERCAN ÇAKAR - Eski adıyla Türkiye 1. Futbol Ligi, son yıllardaki adıyla Süper Lig'de geride kalan 60 sezonda şampiyonlukları 5 takım paylaştı.
1959'da başlayan ligde şimdiye dek Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş, Trabzonspor ve Bursaspor dışında şampiyonluk sevincini yaşayan takım çıkmadı.
Lig tarihinde Galatasaray 21, Fenerbahçe 19, Beşiktaş 13, Trabzonspor 6, Bursaspor da 1 kez şampiyon oldu. TFF Tahkim Kurulu kararıyla Beşiktaş'ın, 1959'dan önceki 2 şampiyonluğunun da ilave edilmesiyle siyah-beyazlıların toplam şampiyonluğu 15'e ulaşıyor.
- İlk şampiyon Fenerbahçe, son şampiyon Galatasaray
1959 yılında ilk kez düzenlenen Türkiye 1. Futbol Ligi'nde ilk şampiyonluğu Fenerbahçe kazandı.
İki ayrı grupta birinciliği elde eden Fenerbahçe ile Galatasaray, o zamanki statü gereği final maçlarında karşı karşıya geldi. İlk maçta rakibine 1-0 yenilen sarı-lacivertliler, rövanş maçını 4-0 kazanarak, 61 yaşına girmeye hazırlanan ligde ilk şampiyonluğu kazanan takım oldu.
Lig tarihinde son şampiyonluğu ise 2017-2018 sezonunda Galatasaray elde etti.
- "Dört büyükler"in hasret yılları
Ligin genelinde şampiyonluklara ambargo koyan "Dört büyükler", zaman zaman mutlu sona ulaşmak için uzun süreler beklemek zorunda kaldı.
Beşiktaş, 1966-1967'de elde ettiği şampiyonluğun ardından 14 sezon mutlu sona hasret kaldı. 1981-1982 sezonunda Dorde Milic yönetiminde şampiyon olan siyah-beyazlılar, taraftarlarının uzun süren hasretine de son verdi.
Galatasaray ise 1972-1973'te ligi önde tamamladıktan sonra 13 sezon boyunca şampiyonluk sevinci yaşayamadı. Sarı-kırmızılı takım, 1986-1987 sezonunda Jupp Derwall yönetiminde şampiyon olarak, bu özlemi dindirdi.
"Üç büyükler" arasında şampiyonluk için en az süre bekleyen takım ise Fenerbahçe oldu. Sarı-lacivertli ekibin şimdiye kadarki en uzun süreli şampiyonluk hasreti 6 sezon sürdü. 1988-1989'da şampiyon olan Fenerbahçe, 6 sezon bekledikten sonra, 1995-1996'da Carlos Alberto Parreira yönetiminde ipi göğüsledi.
- Trabzonspor'un büyük özlemi
Lig şampiyonluğunu İstanbul dışına taşıyan ilk Anadolu takımı olan Trabzonspor, son yıllarda şampiyon olamamanın sıkıntısını yaşıyor.
Son lig şampiyonluğunu 1983-1984'te Ahmet Suat Özyazıcı döneminde yaşayan bordo-mavililer, o tarihten bu yana geçen 34 sezondur şampiyonluğa hasret.
- Galatasaray'ın rekoru
Ligde 21 kezle en çok mutlu son ulaşan takım olan Galatasaray, aynı zamanda üst üste en çok şampiyonluk yaşayan ekip unvanının sahibi.
Lig tarihinde şimdiye dek bir takım en fazla 4 sezon üst üste şampiyon oldu. Fatih Terim yönetimindeki Galatasaray 1996-1997, 1997-1998, 1998-1999 ve 1999-2000 sezonlarında ipi en önde göğüsleyerek, Türk futbol tarihine geçti.
- Üst üste üçer kez şampiyon olan takımlar
Bunun yanı sıra, Galatasaray 1970-1971, 1971-1972 ve 1972-1973 sezonlarında, Trabzonspor 1978-1979, 1979-1980 ve 1980-1981'de, Beşiktaş da 1989-1990, 1990-1991 ve 1991-1992 sezonlarında üst üste üçer kez şampiyonluğa ulaşma başarısını gösterdi.
Fenerbahçe'nin ise şimdiye dek üst üste 3 lig şampiyonluğu bulunmuyor.
- Bursaspor tarih yazdı
Süper Lig'de 2009-2010 sezonunda şampiyon olan Bursaspor, Türk futbol tarihinde "Dört büyükler" dışında bu başarıya ulaşan 5. takım unvanını aldı.
Ertuğrul Sağlam yönetiminde tarih yazan yeşil-beyazlı ekip, aynı zamanda Trabzonspor'un dışında şampiyonluğu İstanbul dışına taşıyan ikinci ekip oldu.
- En erken şampiyon Fenerbahçe
Türkiye'nin en üst kademe liginde şampiyonluğu en erken ilan eden takım unvanı Fenerbahçe'ye ait.
Sarı-lacivertli ekip, 1967-1968, 1969-1970 ve 2013-2014 sezonlarında bitime 3 hafta kala mutlu sona ulaştı.
- En çok puan farkıyla şampiyon Galatasaray
Lig tarihinde en fazla puan farkıyla şampiyonluğa ulaşan takım Galatasaray oldu.
Sarı-kırmızılı ekip 1987-1988 sezonunda 90 puanla mutlu sona ulaşırken, ikinci sıradaki Beşiktaş 78 puanda kaldı. Aradaki 12 puanlık fark, şimdiye dek şampiyonla ikinci arasındaki en fazla puan farkı olarak tarihe geçti.
- En çok puanla şampiyon Fenerbahçe
Ligde en çok puan toplayarak şampiyon olan takım Fenerbahçe.
Sarı-lacivertli ekip, 3 puanlı sistemde 1988-1989 sezonunda 36 maçta 93 puan toplayarak rekor kırdı.
- Namağlup tek şampiyon Beşiktaş
Lig tarihinde yenilgisiz tek şampiyon Beşiktaş oldu.
Siyah-beyazlılar, 1991-1992 sezonunda 30 maçta 23 galibiyet, 7 beraberlik alırken sahadan hiç yenilgiyle ayrılmayarak tarihi bir şampiyonluğa imza attı.
- Şampiyonlardan ilginç notlar
Ligin 60 yıllık geçmişinde şampiyonların diğer ilginç rekorlarından bazıları şöyle:
- En çok yenilen şampiyon: Yedişer yenilgiyle 1980-1981 sezonunda Trabzonspor, 2017-2018 sezonunda Galatasaray.
- En çok gol yiyen şampiyon: 1997-1998 sezonunda 43 golle Galatasaray.
- En az gol yiyen şampiyon: 1969-1970 sezonunda Fenerbahçe (6)
- En az puanla şampiyon olan takım: 1979-1980 ve 1980-1981 sezonlarında 39'ar puanla (2 puanlı sistemde) Trabzonspor.
- Averajla şampiyon olan takımlar
Ligin geride kalan 60 sezonunda şampiyonlar 4 kez gol averajıyla belli oldu.
1984-1985 sezonunda Fenerbahçe ile Beşiktaş ligi 50'şer puanla tamamlarken, gol averajı daha iyi olan sarı-lacivertli ekip şampiyonluğa ulaştı. 1985-1986'da ise Beşiktaş, 56 puanla Galatasaray'ın gol averajıyla önünde ligi en önde tamamladı. 1992-1993 sezonunda da Galatasaray, bu kez Beşiktaş'ı 66 puan ve averajla geçmeyi başardı ve şampiyonluğu kucakladı. 2010-2011 sezonunda ise Fenerbahçe ile Trabzonspor ligi 82'şer puanla tamamladı. Uygulamada olan ikili averaja göre, rakibine üstünlük kuran sarı-lacivertli takım şampiyonluğa ulaştı.
- Beşiktaş'ın 2 şampiyonluğu
Beşiktaş Kulübünün, 1959'da başlayan ligden önceki 2 şampiyonluğunun, Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Tahkim Kurulu kararıyla lig şampiyonluğuna eklenmesiyle siyah-beyazlıların şampiyonluk sayısı 15 olarak tescillendi.
TFF Tahkim Kurulunun konuyla ilgili almış olduğu karara ilişkin Beşiktaş Kulübünün açıklaması şöyle:
''Türkiye Futbol Federasyonu Tahkim Kurulu; 09.05.2002 tarihinde yaptığı toplantısında 1956-1957 ve 1957-1958 sezonlarına ilişkin şampiyonluklarımızın onaylanması talebimizi yerinde ve haklı görerek Beşiktaş Jimnastik Kulübünün var olan 2 şampiyonluğunun Türkiye şampiyonluğu olarak Türkiye Futbol Federasyonu kayıtlarına tescil edilmesini karara bağlamıştır.''
Konuyla ilgili TFF resmi internet sitesinde yer alan açıklama da şöyle:
''Türkiye 1. Ligi'nin başladığı tarih TFF tarafından 1959 yılı olarak kabul edilmesine karşın, TFF Tahkim Kurulunun 09.05.2002 tarih, 2002/52 E ve 2002/68 K sayılı kararı tahtında Beşiktaş Kulübü'nün 1956-1957 ve 1957-1958 sezonlarında Türkiye Ligi şampiyonu olduğuna ve bu şampiyonlukların TFF yıldız kriterine dahil edileceğine karar verilmesi sebebi ile toplam şampiyonluk sayısı, toplam lig sezonu sayısından 2 fazladır.''
- Lig şampiyonları
Türkiye'nin en üst seviye lig tarihinde geride kalan 60 sezonda şampiyonluğa ulaşan takımların performansları şöyle:
Sezon ŞampiyonOGBM A YP1959Fenerbahçe-------1959-60Beşiktaş3829 726815651960-61Fenerbahçe3826 938129611961-62Galatasaray38231145218571962-63Galatasaray2214 715414351963-64Fenerbahçe34211125514531964-65Fenerbahçe30181115213471965-66Beşiktaş3020 825216481966-67Beşiktaş32161334415451967-68Fenerbahçe32191123812491968-69Galatasaray3019 834914461969-70Fenerbahçe301710331 6441970-71Galatasaray3017 855118421971-72Galatasaray3017 853414421972-73Galatasaray3019 924712471973-74Fenerbahçe30151323915431974-75Fenerbahçe30151324318431975-76Trabzonspor3017 943614431976-77Trabzonspor3018 754112431977-78Fenerbahçe3017 854824421978-79Trabzonspor301316134 7421979-80Trabzonspor30121532511391980-81Trabzonspor3016 774121391981-82Beşiktaş30141623817441982-83Fenerbahçe34181334320491983-84Trabzonspor34181424314501984-85Fenerbahçe34181426525501985-86Beşiktaş36221226521561986-87Galatasaray3623 855524541987-88Galatasaray3827 928635901988-89Fenerbahçe3629 6110327931989-90Beşiktaş3423 657720751990-91Beşiktaş3020 916324691991-92Beşiktaş3023 705820761992-93Galatasaray3020 647421661993-94Galatasaray3022 446728701994-95Beşiktaş3424 738026791995-96Fenerbahçe3426 626819841996-97Galatasaray3425 729030821997-98Galatasaray3423 658643751998-99Galatasaray3423 928530781999-00Galatasaray3424 737723792000-01Fenerbahçe3424 468239762001-02Galatasaray3424 647531782002-03Beşiktaş3426 716321852003-04Fenerbahçe3423 748241762004-05Fenerbahçe3426 267724802005-06Galatasaray3426 538234832006-07Fenerbahçe34201046531702007-08Galatasaray3424 736423792008-09Beşiktaş3421 856030712009-10Bursaspor3423 656526752010-11Fenerbahçe3426 448434822011-12Galatasaray40251147830862012-13Galatasaray3421 856635712013-14Fenerbahçe3423 567433742014-15Galatasaray3424 556035772015-16 Beşiktaş 34 25 4 575 35 79 2016-17 Beşiktaş 3423 837330 77
2017-18Galatasaray 34 24 3 7 75 3375
Notlar: 1959 yılında düzenlenen lig tarihindeki ilk sezon, 2 ayrı grupta oynandı. O zamanki statü gereği grup maçlarını lider tamamlayan Fenerbahçe ve Galatasaray finalde karşılaştı. Fenerbahçe, ilk maçta 1-0 yenildiği Galatasaray'ı rövanşta 4-0 yenerek şampiyonluğa ulaştı.
Beşiktaş Kulübünün, TFF Tahkim Kurulu kararıyla 1959 yılından önceki 2 sezonda elde ettiği şampiyonlukları lig şampiyonluğuna eklettirmesi, haberde değerlendirmeye alınmamıştır.
2011-2012 sezonu şampiyonu 34 haftalık Lig Grubu maçlarının ardından, 6 haftalık Süper Final karşılaşmaları sonunda belli oldu. Haberde, Lig Grubu ve Süper Final maçlarının toplamı, 40 maç üzerinden değerlendirmeye alınmıştır.
