Bilindiği gibi, 6183 sayılı Kanunun 86. Mad. hükmü müşterinin mal almaktan cayması ile ilgili hükümler içermektedir. Buna göre, önce ihaleye katılıp, daha sonra ihale üzerinde kesinleşen kişinin malı almaktan vazgeçmesi halinde veya müddeti içerisinde satış bedeli KDV, tellaliye, takip giderleri vb. masrafların toplamını ödemediği takdirde iştirakçi 86. Mad. hükmüne göre takibata tabi tutulacaktır.
Alıcının malı almaktan cayması üzerine satış tutanağında yer alan toplam bedelin 7 gün içerisinde ödenmesi zorunludur. Belli bazı durumlarda idare bu süreyi 15 güne kadar artırabilir. Alıcının söz konusu malı almaktan cayması üzerine aşağıdaki noktalara dikkat edilmesi gerekmektedir.
1. Alıcı mal almaktan cayması veya verilen müddet içerisinde ödemesi gereken tutarları yatıramadığı takdirde mal ikinci kez artırmaya çıkartılır. Buna göre, en çok artıran kişiye mal ihale edilir. Yani bedeli peşin alınmak suretiyle mal ikinci artırımda en çok artıran kişiye teslim edilir. Durum satış tutanağına aktarılır.
2. İkinci artırımda malın;
Birinci ihaleye göre daha düşük bedelle ihale edilmesi halinde birinci ve ikinci ihale arasındaki fark ile diğer zararlar ve %5 faiz,İhale edilmemesi halinde ise birinci ihale bedeli ile diğer zararlar ve %5 faiz;
Ayrıca bir hüküm alınmasına gerek kalmaksızın Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun hükümlerine göre birinci ihalenin yapıldığı kişiden tahsil edilir ve o mal için vergi dairesince yapılan her türlü masraflar alınarak mal kendisine bırakılır.
Faizin hesabında birinci ihaledeki satış bedeli esas alınır. Tahsil olunan ihale bedelleri ile ihale bedelleri arasındaki fark borçlusunun borcuna mahsup edilir. %5 faiz ile zarar karşılıkları ise çeşitli gelir olarak tahsil edilir.
3. Satılan mal bedeli, ihale edilen kişiden tahsil edilemediği takdirde asıl borçlunun borçluluk sıfatı devam edecektir.
4. Alıcının mal almaktan cayması üzerine veya verilen süre içerisinde ödeme yapmaması takibat 6183 sayılı kanuna göre devam edecektir. Öte yandan, 6183 sayılı Yasaya göre cayan iştirakçi hakkında ödeme emri tebliğ edilerek, takibat sürdürülecektir. Buna rağmen yine ödemede bulunulmaması durumunda düzenlenen haciz varakalarına istinaden amme alacağının tahsili sağlanır. (Bkz: 6183 sayılı Kanun mad. 37,54 ve izleyen maddeler)
Diğer taraftan, mal bedeli ,ihale yapılan şahıstan tahsil oluncaya kadar asıl amme borçlusunun “Borçluluk sıfatı” süreceğinden dolayı ihale yapılan şahıs hakkındaki takip sonuç vermediği takdirde, asıl borçlu iş bu kamu alacağından dolayı borç bitinceye kadar takip devam edecektir. Madde hükmü amme alacağının bu şekilde de koruma altına alınmasını hedeflemektedir. Burada özellikle belirtilen mal bedelinden amaç birinci ihaledeki ihale bedelidir. [1]
--------------------------------
[1] Bkz: Özbalcı Yılmaz, Oluş Mali Hukuk Bürosu, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun Yorum ve Açıklamaları, Şubat 2012, S: 795,796
