I. GENEL OLARAK
4721 Sayılı Türk Medeni Kanununun 163. Maddesinde; “Eşlerden biri küçük düşürücü bir suç işler veya haysiyetsiz bir hayat sürer ve bu sebeplerden ötürü onunla birlikte yaşaması diğer eşten beklenemezse, bu eş her zaman boşanma davası açabilir.” hükmü ile özel boşanma sebebi olarak küçük düşürücü suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürmenin boşanma sebebi olarak ileri sürülebileceği düzenlenmiştir.
II. KÜÇÜK DÜŞÜRÜCÜ SUÇ İŞLEME
Kanun metninde yer alan küçük düşürücü suç ifadesi; yüz kızartıcı niteliği taşıyan suçları kastetmektedir. Bu tip suçlar doktrinde, toplumun şiddetle tepki gösterdiği, ahlaki açıdan kabul edilemez bulduğu, utanç verici suçlar için kullanılmaktadır. Eşin işlemiş olduğu suçun, küçük düşürücü suçlardan olup olmadığını davaya bakan hakim somut dosya durumuna göre belirleyecektir.
İşbu özel boşanma sebebine dayanmak için suç işleyen eşin bu suçtan ceza almış olması gerekmez. Eşin kasten küçük düşürücü bir suç işlemesi ve bu durumun da diğer eş için birlikte yaşamayı çekilmez hale getirmesi yeterlidir. Yine söz konusu suçun eşe karşı işlenmesi aranmamaktadır.
III. HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME
Haysiyetsiz hayat sürme ise; namus, şeref ve haysiyet kavramlarıyla bağdaşmayacak bir şekilde bir yaşam sürmek, toplumun ahlaki nitelemelerine aykırı yaşamak olarak açıklanabilir. Türk Medeni Kanunumuzda, bu fiil için yukarıdaki tanıma uygun bir hayat tarzının süregelmesi, yani devamlı olması aranmaktadır. Örneğin; eşin, kumarbaz olması, alkol bağımlılığının olması, jigololuk yapması gibi durumlar haysiyetsiz yaşam sürmek olarak kabul edilmektedir ve bunlar devamlı olmaktadır. En azından evlilik birliği içerisinde bu eylemlerin bir süre de olsa devam etmesi gerekir. Elbette bu eylemler, eş tarafından bile isteye yapılmalıdır. Sözgelimi zorla uyuşturucu ya da alkol kullandırılan bir eş, haysiyetsiz yaşam sürmüş sayılmayacaktır.
Kanunun aynı maddesinde yazılı olan her iki sebep için de dava açma süresi belirtilmemiştir. Yani bu halde diğer eş, evlilik kendisi için çekilmez hale geldiğinde, süreye bağlı olmaksızın bu özel sebebe dayalı boşanma davasını her zaman açabilecektir.
Av. Esma İBA ÇAPLIK
