Milli Eğitim Bakanlığına bağlı örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerden yüksek lisans ve doktora yapmış olanlara, fiilen girdikleri dersler için ödenecek ek ders ücretlerinin yüksek lisans bitirenler için %7 ve doktora bitirenler için %20 artırımlı ödenmektedir. Ancak, yüksek lisans ya da doktora yapmış olan okul yöneticilerine fiilen derse girmedikleri gerekçesiyle ek ders ücretleri artırımlı olarak ödenmemektedir. Uygulamada ek ders ücretleri artırımlı ödenmese de, Mahkemeye başvuran idarecilerin ek ders ücreti almasına karar verilmektedir. Bu yazımızda idarecilerin yüksek lisans öğrenimi bitirmesi nedeniyle artırımlı ek ders ücreti alabilmeleri için fiilen derse girmesinin gerekip gerekmediği yasal mevzuat ve yargı kararları ışığında ele alınacaktır.
Öncelikle konuya ilişkin yasal mevzuata bakmamız gerekmektedir.
Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 Yıllarını Kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşme, 25 Ağustos 2021 tarihli ve 31579 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak 1 Ocak 2022 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir. Toplu Sözleşmenin "Lisansüstü öğrenim gören öğretmenlere ilave ek ders ücreti" başlıklı 8'inci maddesinde; "(1) Milli Eğitim Bakanlığına bağlı örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerden yüksek lisans ve doktora yapmış olanlara, fiilen girdikleri dersler için ödenecek ek ders ücretleri sırasıyla %7 ve %20 artırımlı ödenir." hükmüne yer verilmiştir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Ders görevi" başlıklı 89. maddesinde, her derecedeki eğitim ve öğretim kurumları ile Üniversite ve Akademi (Askeri Akademiler dahil), okul, kurs veya yaygın eğitim yapan kurumlarda ve benzeri kuruluşlarda öğretmen veya öğretim üyesi bulunmaması halinde öğretmenlere, öğretim üyelerine veya diğer memurlara veyahut açıktan atanacaklara ücret ile ek ders görevi verilebileceği, ücretle okutulacak ders saatlerinin sayısı, ders görevi alacakların nitelikleri ve diğer hususlar Cumhurbaşkanı kararı ile tespit olunacağı kuralı yer almaktadır.
Milli Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, "(1) Bu Kararın amacı, Millî Eğitim Bakanlığının yönetici, öğretmen, uzman ve usta öğreticileri ile diğer görevlilerinin aylık ve ek ders ücreti karşılığında okutacakları ve okutmuş sayılacakları haftalık ders saatlerinin sayısını, ders görevi alacakların niteliklerini ve diğer hususları düzenlemektir." kuralına yer verilmiştir. "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde, ders niteliğinde yönetim görevi; Bakanlığa bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında görevli personelin inceleme, araştırma, planlama, programlama, yönetim, denetim, eğitim ve öğretim hizmetlerinden ek ders görevi olarak kabul edilen etkinlikleri olarak, ek ders görevi ise; aylık karşılığı ders görevi dışında ek ders ücreti karşılığında okutulan dersler olarak tanımlanmıştır.
Yine aynı Kararın "Ders niteliğinde yönetim görevi" başlıklı 10. maddesinde; "İlgili mevzuat hükümleri ile tespit edilen inceleme, araştırma, planlama, programlama, yönetim, denetim, eğitim ve öğretim gibi görevlerinden; (...) c) Azınlık okullarında görevli olanlar dâhil her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarından; (...) 6) Diğer örgün ve yaygın eğitim kurumları ile azınlık okulları müdür yardımcılarının haftada 18 saati, (...) ders niteliğinde yönetim görevi sayılır ve fiilen görev yapma karşılığında ek ders ücreti ödenir. ..." kuralı ile "Görevin Fiilen Yapılması" başlıklı 25. maddesinde de; "(1) Bu Karar kapsamında ek ders ücreti ödenebilmesi için, ek ders görevinin fiilen yapılmış olması, ek ders görevinden sayılan veya ek ders görevinin yapılmış sayılacağı hâller bakımından ise bu Kararda belirlenen koşulların oluşması şarttır. Ek ders ödemelerinden harcama yetkilisi, ödeme emri belgesini düzenleyen gerçekleştirme görevlisi ve bu Kararda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde ek ders görevinin gerçekleştiğine ilişkin belgeyi düzenleyen ve onaylayan diğer gerçekleştirme görevlileri müteselsilen sorumludur." kuralına yer verilmiştir.
Konuya ilişkin yargı kararlarını incelediğimizde, okul müdürlerinin yaptığı işin doğası gereği ders görevi olmadığından, fiilen derse girme imkanı bulunmadığı ve fiilen derse girme gibi bir koşulun aranamayacağı, okul müdürlüğü görevinin fiilen yapılmasının yeterli olacağı, dolayısıyla lisans sonrası kendilerini geliştirmeleri, mesleki hayatlarına katkı sağlayabilmeleri adına yüksek lisans/doktora yapmış olan okul müdürlerine de ayrım gözetilmeksizin artırımlı ek ders ücreti ödemesi gerektiği gerekçelerine yer verilmektedir.
21/01/2025 tarih ve E:2024/4889, K:2025/211 sayılı Ankara Bölge İdare Mahkemesi 7. İdari Dava Dairesi kararında; ilkokulda müdür olarak görev yapan davacının yaptığı işin doğası gereği ders görevi olmayan, bir başka deyişle fiilen derse girme imkanı bulunmayan davacı yönünden; fiilen derse girme gibi bir koşulun aranamayacağı, okul müdürlüğü görevinin fiilen yapılmasının yeterli olacağı, dolayısıyla lisans sonrası kendilerini geliştirmeleri, mesleki hayatlarına katkı sağlayabilmeleri adına yüksek lisans/doktora yapmış olan okul müdürlerine de ayrım gözetilmeksizin artırımlı ek ders ücreti ödemesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmakla, yüksek lisans eğitimini tamamladığından bahisle ek ders ücretlerinin arttırımlı olarak ödenmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine dair dava konusu işlemde hukuka ve mevzuat hükümlerine uyarlık bulunmadığı, ek ders ücretinin işleyecek yasal faiziyle birlikte okul müdürüne ödenmesine karar verilmiştir.
Müdür yardımcısı olarak görev yapanlara ek ders ücreti ödenirken ders yılı süresince haftada 18 saatin ek ders niteliğinde yönetim görevi sayılacağı ve fiilen görev yapma karşılığında ek ders ücreti ödeneceği, müdür yardımcısı olarak görev yapan davacının işin doğası gereği fiilen ders görevinin olmadığı, dolayısıyla davacıdan fiilen derse girme gibi bir koşulun aranamayacağı, müdür yardımcılığı görevinin fiilen yapılmasının yeterli olduğu, dolayısıyla artırımlı yapılacak ücret ödemesi hususunda da aynı şartların aranacağı, yüksek lisans mezuniyeti sonrası kendilerini geliştirmeleri, mesleki hayatlarına katkı sağlayabilmeleri adına yüksek lisans mezunu olan müdür yardımcılarına da ayrım gözetilmeksizin artırımlı ek ders ücreti ödenmesi gerektiği, müdür yardımcısının ek ders ücretinin %7 artırımlı olarak hesaplanması ve %7 artırımlı olarak hesaplanacak ek ders ücreti farklarının müdür yardımcısı olarak görev yapan davacıya ödenmesi gerektiği yönünde kararlar verildiği görülmektedir.
08/10/2024 tarih ve E:2024/3497, K:2024/3006 sayılı Ankara Bölge İdare Mahkemesi 7. İdari Dava Dairesi kararına konu olayda Rehberlik ve Araştırma Merkezi Müdürlüğünde özel eğitim öğretmeni olarak görev yapan davacı tarafından açılan davada, yaptığı işin doğası gereği ders görevi olmayan, fiilen derse girme imkanı bulunmayan özel eğitim öğretmeni yönünden fiilen derse girme gibi bir koşulun aranamayacağı, özel eğitim görevinin fiilen yapılmasının yeterli olacağı, dolayısıyla lisans sonrası kendilerini geliştirmeleri, mesleki hayatlarına katkı sağlayabilmeleri adına yüksek lisans / doktora yapmış olan özel eğitim öğretmenlerine de ayrım gözetilmeksizin artırımlı ek ders ücreti ödemesi gerektiği gerekçelerine yer verilmiştir.
21/11/2024 tarih ve E:2024/3494, K:2024/3760 sayılı Ankara Bölge İdare Mahkemesi 7. İdari Dava Dairesi kararında, ortaokulda rehberlik öğretmeni olarak görev yapan davacıya yüksek lisans bitirmesi nedeniyle artırımlı ek ders ücretlerinin yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmiştir.
Sonuç olarak, yaptığı işin doğası gereği ders görevi olmayan, fiilen derse girme imkanı bulunmayan okul müdürleri, müdür yardımcıları, rehberlik ve özel eğitim öğretmenleri yönünden fiilen derse girme gibi bir koşulun aranamayacağı, görevinin fiilen yapılmasının yeterli olacağı, lisans sonrası kendilerini geliştirmeleri, mesleki hayatlarına katkı sağlayabilmeleri adına yüksek lisans / doktora yapmış olan okul müdürlerine, müdür yardımcılarına, özel eğitim ile rehber öğretmenlerine artırımlı ek ders ücreti ödemesine karar verilmektedir. Yargı kararları uyarınca okul müdürleri, müdür yardımcıları, rehberlik ve özel eğitim öğretmenleri fiilen derse katılamasa bile yüksek lisans nedeniyle %7 artırımlı ek ders ücreti alabilmektedirler.
Av. Enver DOK
