AYM'nin 2019/9126 başvuru numaralı kararı

I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, kamulaştırmasız el atma tazminatının değer kaybına uğratılarak ödenmesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Başvurucu tarafından Kartal Belediyesi (İdare) aleyhine açılan kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davasında, 183.050 TL'nin 5/11/2001 tarihinden itibaren yasal faiziyle ödenmesine hükmedilmiştir. Ardından başvurucu tarafından başlatılan icra takibi dosyasında İdare ile başvurucu arasında 5/7/2002 tarihinde sulhname imzalanarak borcun 240.000 TL olarak ödenmesi ve ödemenin dört eşit taksitte yapılması kararlaştırılmıştır. Ancak başvurucu tarafından bu sulhnamenin feshi talebiyle açılan davada 26/1/2005 tarihinde sulhnamenin feshine karar verilmiştir. Sulhnamenin feshinden sonra yenilenen icra takibi dosyasında başvurucuya 14/5/2010 tarihi itibarıyla asıl alacak ve yasal faiziyle birlikte toplam 639.588,75 TL ödenmiş ve icra dosyası infazen kapanmıştır.

3. İcra sürecinden sonra başvurucu bu kez 11/6/2010 tarihinde İstanbul Anadolu 1. Asliye Hukuk Mahkemesinde (Mahkeme) İdare aleyhine açtığı munzam zararın tazmini davasında kamulaştırmasız el atma tazminatının geç ödenmesi nedeniyle uğradığı zararların ödenmesini talep etmiştir. Davanın kabulü kararının Yargıtayca bozulması üzerine Mahkemece bozma kararına uyularak verilen davanın reddine dair karar 22/1/2019 tarihinde onanmıştır.

4. Başvurucu nihai hükmü 25/2/2019 tarihinde öğrendikten sonra 25/3/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

5. Komisyonca, başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

6. Başvurucu, kamulaştırmasız el atma tazminatının değer kaybına uğratılarak ödenmesinden yakınmaktadır. Bakanlık görüşünde, alacağın tamamının ödenmesi nedeniyle başvurucunun mağdur sıfatının devam edip etmediğinin kabul edilebilirlik incelemesinde değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca Anayasa Mahkemesinin içtihatları ile somut olayın kendine özgü koşullarının gözönünde bulundurulması gerektiği vurgulanmıştır. Başvurucu, Bakanlık görüşüne karşı beyanında başvuru formunda belirttiği iddialarını yinelemiştir.

7. Başvuru, mülkiyet hakkı kapsamında incelenecektir.

8. Anayasa Mahkemesi, Ali Şimşek ve diğerleri (B. No: 2014/2073, 6/7/2017), Mehmet Akdoğan ve diğerleri (B. No: 2013/817, 19/12/2013), Kadir Çakar (B. No: 2015/18908, 21/3/2018) ve Türkan Poyraz (B. No: 2015/15388, 13/9/2018) kararlarında uygulanacak anayasal ilkeleri belirlemiştir. Bu çerçevede davanın açıldığı tarih ile ödendiği tarih arasında geçen dönemde gerçekleşen enflasyon oranları karşısında kamulaştırma bedelinin hissedilir/önemli derecede değer kaybetmesi nedeniyle başvuruculara şahsi olarak aşırı bir külfet yüklendiği belirtilerek mülkiyet hakkının ihlal edildiği sonucuna ulaşılmıştır. Buna mukabil Hanım Çeyiz ve Mehmet Gündüz (B. No: 2015/19289, 17/7/2018) kararında, davanın açıldığı tarih ile kamulaştırma bedelinin ödendiği tarih arasında geçen dönemde gerçekleşen enflasyon oranları karşısında ödenen faizin aradan geçen sürede kamulaştırma bedelinin uğradığı değer kaybını çok büyük ölçüde karşıladığı değerlendirilmiş ve tespit edilen düzeyde küçük bir farklılığın ise (%5'ten daha az) hesaplama yöntemi sebebiyle oluşabilecek yanılma farklılığı (hata marjı) kapsamında kaldığı kabul edilmiştir.

9. Bu ilkeler ışığında somut olay değerlendirildiğinde başvurucunun da kabul ettiği üzere 183.050 TL kamulaştırmasız el atma tazminatı, 5/11/2001 tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte 14/5/2010 tarihinde ödenmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre başvurucuya ödenmesi gereken 183.050 TL tutarındaki kamulaştırmasız el atma tazminatının 2010 yılı Mayıs ayı itibarıyla değer kaybını telafi edecek fark ile birlikte ödenmesi gerekecek bedel 631.203,25 TL'dir. Mahkemece kamulaştırmasız el atma bedeline 5/11/2001 tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesine karar verilmiş ve başvurucuya icra dosyasında toplam 639.588,75 TL ödeme yapılmıştır. Netice itibarıyla taksitle ödeme yapılmış olsa da değer kaybının üzerinde ödeme yapılarak başvurucunun alacağının değer kaybına uğratılmadığı anlaşılmaktadır.

10. Açıklanan gerekçelerle başvurunun açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 8/12/2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.