İNTERNET ÜZERİNDE FİKRİ MÜLKİYET
I. İNTERNET KAVRAMI
RYAN interneti,“birbirinden bağımsız bilgisayarların birbirine bağlandığı serbest bir iletişim ağıdır.” şeklinde tanımlamıştır.[1] İnternet, 1969 yılında Amerika Birleşik Devletleri tarafından, savunma ve diğer birtakım askeri saiklerle kurulmuş bir teknolojidir.[2] İnternetin geliştirilmesi ve faydasının anlaşılması üzerine kullanım alanının kapsamı genişlemiş ve internet sivil kullanıma da sunulmuştur.[3]
İnternet, yalnızca sunuculara yüklenmiş web sitelerinden müteşekkil sabit bir veri havuzu olmayıp, aynı zamanda çok boyutlu ve çok yönlü bir iletişim aletidir.[4] En gelişmiş bilgisayar ağı olan internet, “ağların ağı”, “birbiriyle tüm dünyaya yayılmış bilgisayar ağlarının birlikteliğinden oluşan devasa bilgisayar ağı”, “dünyayı saran ağ” yahut “birden fazla bilgisayar sistemini TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) protokolüyle birbirine bağlayan, küresel çapta yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağı” şeklinde tanımlanmaktadır.[5]
ABD Yüksek Mahkemesinin bir kararında tanımlandığı üzere internet, “birbirleri ile bağlı bulunan bilgisayarlardan oluşan uluslararası ağdır. İnternet, bireylerin dünya çapında haberleşmesi için tamamen yeni ve benzeri olmayan” bir ortamdır.[6] İnternet üzerindeki veri iletim hızının ciddi şekilde artmasıyla birlikte bu ağa “bilgi otobanı” (information highway) ismi verilmiştir.[7] Günümüzde internet, bilgiye ulaşmak için en basit, en düşük maliyetli ve en hızlı aracı niteliği kazanmıştır.[8]
İnternetin Türkiye’ye girişi, 1993 senesinde Ortadoğu Teknik Üniversitesi’nin (ODTÜ) öncülüğünde ve bu üniversite bünyesinde sarf edilen gayretlerle gerçekleşmiştir. Ayrıca, internetin gelişiminde katkı sahibi olmak maksadıyla Türkiye’de İnternet Üst Kurulu kurulmuştur.[9]
Başrolünü internetin oynadığı teknolojik gelişim ve değişimlerin tesiriyle yeni iletişim araçları ortaya çıkmış ve böylece ülkelerin coğrafi ve fiziki sınırları ve farklı milletlerin fertleri arasındaki uzaklık anlamını yitirmiştir. Bu şekilde, dünya yeni bir hayat sistemine tanık olmuş ve “küresel bir köy” kavramı doğmuştur.[10]
İnternetin meydana getirdiği sanal dünya, fikri ürünlerin toplumla buluşmasına, çoğaltılmasına ve işlenmesine ev sahipliği yapmak hususunda tercih albenisi artan, yayılan ve tüm bunların etkisiyle birtakım hukuki sorunlara sebep olabilen mühim bir teknolojik gelişimdir.[11] Fikri mülkiyet hukukunun bu gelişimden kendisini soyutlaması mümkün olmadığından, konu üzerinde detaylı ve teknik hassasiyetlere sahip olmak gerekmektedir. Zira dünya tarihinin uzunluğu göz önüne alındığında ciddi şekilde kısa bir zaman içerisinde fikri eserlere ev sahipliği yapmaya başlayan ve hatta bu sahada öncülüğe soyunmak seviyesine kadar ilerleyen internetin hukuki zeminde tahlil edilmesi elzem hâle gelmiştir.
II. FİKRİ MÜLKİYET – İNTERNET İLİŞKİSİ
Günümüzde internet kullanımı oldukça yaygınlaşmış hatta birçok faaliyet internet üzerinden gerçekleştirilmeye başlamıştır. Doğal olarak, bu yaygınlaşma neticesinde fikri mülkiyet ile internet arasındaki ilişki kuvvetlenmiştir. Fikri haklara tâbi nitelikteki gayri maddi malların internet ortamında yer bulması, yayınlanması, yapılması veya sunulması durumlarında artış söz konusu olmuştur. Kitap, dergi, gazete gibi yazılı telif eserleri internet sistemine dahil olmuş ve “e-kitap”, “e-dergi”, “e-gazete” gibi isimlerle yeni bir niteliğe bürünmüştür. Bunun dışında bilgisayar yazılımları, dijital veri tabanları, görsel yayın platformları, yapay zekâ[12], internet siteleri, sosyal medya vs. birtakım oluşumların sayısı ve kullanımı yoğunlaşmış; böylelikle bu yeni alanlarda hukuki düzenleme ve anlayış ihtiyacı gittikçe ciddi bir hâl almıştır.
İnternet, fikri ürünlerin sunulması ve pazarlanmasına ortam oluşturmak hususunda en güçlü namzet hâline gelmiştir. Zira günümüz şartlarında, internet ortamında yer alabilecek nitelik ve özelliklere sahip olan ürünlerin birinci başvuru yeri internet mecraları olmaktadır. Bu sebeple, fikri mülkiyet hukukunun getirdiği kuralların internet teknolojisi ile birlikte irdelenmesi gerekmektedir. Hukuki değerlendirmelerin tam ve tatmin edici bir mahiyeti haiz olması için bu birlikteliğin idrak edilmesi ve bu hususta görüş ve düşüncelerin ortaya konulması önem arz etmektedir.
III. FİKRİ HAKLAR
Fikri haklar, geleneksel sanat eserleri olarak ifade edebileceğimiz edebiyat, fotoğraf, müzik gibi eserleri kapsamakla birlikte, çağımızda ortaya çıkan teknolojik yenilikler olan internet siteleri, bilgisayar yazılımları, internet tasarımı gibi eserleri de kapsamaktadır. Fikri ürün niteliği taşıyan bu eserler, sanal ortamda sayısal değerlerle inşa edilebilmesi ve sayısal verilere dönüştürülebilmesi niteliklerinden dolayı kolaylıkla yayılabilen, bu sebeple de sanal ortamda hak ihlaline maruz kalma hususunda önde giden eserlerdir.[13]
İnternet metabolizmasının damarlarında dolaşan kanı oluşturan, internet ortamına dünyanın farklı yerlerinden yüklenen yazılı metinler, resimler, ses dosyaları, videolar, grafikler ve bilgisayar programlarının oldukça fazla sayıda insana hitap ettiği ve kolaylıkla kopyalanıp yayılabildiği aşikârdır.[14] Bu canlı ve hareketli yapılanma içerisinde gerçekleşen veri hareketliliğinden doğan hukuki istemlerin tabi olacağı yasaların saptanması bir hayli zorlaşmıştır. Bu karmaşa hâlinin en sarsıcı şekilde yaşandığı sahalardan biri de fikri mülkiyet hukukudur.[15]
İnternetin kullanımıyla birlikte fikri mülkiyet hukuku kapsamında birtakım soru işaretleri belirmiştir. Bunları şu şekilde sıralamak mümkündür:[16]
- İnternet üzerinde eser kopyalamanın ve yaymanın kolaylığı,
- İnternet sitelerinin yahut içeriklerinin korunmasının ve bunların kapsamının belirsizliği,
- İnternet ortamı açısından “eser” kavramının tanımlanamaması,
- İnternetin denetimi konusundaki güçlükler,
- İnternet üzerinde kısıtlama niteliği taşıyan hukuki düzenlemeler yapmanın zorluğu,
- İnternet ortamında gerçekleştirilen hukuka aykırı davranışların faillerinin tespit edilememesi,
- İnterneti kapsayacak ve bağlayacak hukuk kurallarının düzenlenememesi.[17]
İNTERNET ÜZERİNDE FİKRİ HAKLAR
İnternet üzerinde fikri hakların korunmasında telif kanunlarının kesin bir şekilde kapsayıcı olması beklenemez. Ancak milli ve milletlerarası bazda bir telif hakları sisteminin mevcudiyeti, telif hukukuna tabi fikri ürünlerin artmasını sağlayacak ortamın oluşturulmasına katkı sağlar. Telif haklarının ve ortamın gelişmesi hâlinde, fikir, sanat ve bilim hayatı da gelişim gösterir ve bu hususlarda küreselleşmeye yol açar. İletişim teknolojilerinin gelişim göstermesi eserin yayılma kapasitesine müspet etkide bulunur eserlerin uluslararası nitelik kazanmasına yol açar. Böylece eserlerin evrensel kabul görme gücü artar.[18]
İnternet, bir taraftan fertlerin birbirleri ve dünya ile aralarında mevcut olan mesafeleri anlamsız hâle getirip iletişimin daha kolay, daha hızlı ve daha düşük maliyetli olmasına yol açarken, diğer taraftan, bunun doğal bir neticesi olarak milletlerarası niteliği haiz telif hakları uyuşmazlıklarının artışına sebep olur. Çünkü internet üzerinde telif haklarının baş aktörleri olan metin ve resimler, internet ortamında saniyelerle ölçülebilecek kadar kısa süre içerisinde bütün dünyanın erişimine açılabilir.[19]
İnternet ortamında fikri hakları incelerken iki kategori üzerinden değerlendirme yapmak faydalı olacaktır. Bunlar “web sayfasının eser olarak korunması” ve “web sayfasının içeriğinde bulunan eserlerin korunması” şeklinde ifade edilebilir.[20]
Resim, ses, şekil ve yazılardan müteşekkil web sayfaları, içeriklerinden ari olarak, eser niteliğini haiz oldukları takdirde, fikri haklara yönelik korumadan faydalanırlar. Farklı çeşitlerdeki eserlerin birlikteliğiyle meydana gelen web sayfaları, multimedya niteliğine sahip veritabanı olarak benimsenmiştir.[21] Web sayfaları, birer veritabanı olarak, derleme eser niteliğindedir ve bu nedenle derleme eser olarak fikri haklara dair hukuki koruma imkânlarından yararlanabilir.[22]
Web sayfaları, veritabanı niteliğine sahip, içerikleri farklı çeşitlerden oluşan fikri ürünlerden meydana gelir. Bu içerikler kapsamında e-mail, kitap, makale, film, müzik eserleri mevcut olabilir. Bu sanal varlığa “web sayfalarının içeriği (content)” ismi verilir. “Content” kapsamında bulunan her eser, çeşidine göre farklı koruma yöntemlerinden faydalanır. Bu koruma yöntemleri, nitelik yönünden içerik üzerinde gerçekleştirilen korumayı teşkil eder. Fikri haklar üzerindeki hak ihlalleri genellikle içerikler kapsamında gerçekleşir. Erişim izninin ücrete tabi ya da üyelik açma şartına bağlı olduğu içeriklerde, sistemin izinsiz usullerle aşılarak içeriğe hukuka aykırı bir erişim sağlamak ve bu durumdan karşılıksız fayda sağlamak şeklinde olabilir. Bunun dışında, içeriği hak sahibinin rızası dışında internet ortamında başkalarıyla paylaşmak, bilgisayara kaydetmek, yazıcıdan marifetiyle fiziki materyal hâline getirmek ve flash disk, CD, DVD, disket ve kaset gibi aletlere işlemek eylemleriyle de yapılabilir. İlâve olarak, hak sahibinin rızası olmadan, eseri internet ortamında erişme olanağı oluşturacak şekilde ağlara sunarak hak ihlâli gerçekleştirilebilir. Böyle bir durumda, fikri haklar alenen ihlâl edilmekte, internetin ulus üstü erişim kapasitesi ve bilgilerin saliseler bazında yayılabilmesi hâlleri de dikkate alındığında, ortaya çıkan hak ihlalinin mahiyeti ve potansiyeli hakkında tespit yapmanın ne derece zor olduğu anlaşılmaktadır.[23] Bu duruma, internetin teknolojik olarak son derece süratli bir şekilde ilerlemesi ve gelişmesi ile birlikte internet sahası üzerinde gerçekleştirilen faaliyetlerin denetim ve kontrolünün aynı sürati yakalayamamasının sebep olduğu da söylenebilir.
FİKRİ HAKLARIN İNTERNET ÜZERİNDE İHLÂL EDİLMESİ
İnternet üzerinde gerçekleştirilen milyonlarca işlem içerisinde fikri hakları doğrudan ya da dolaylı şekilde ilgilendiren mevcudiyetin genişliğini tahmin etmek zor değildir. Hızla gelişen ve değişen interneti hukuki düzenlemelerle takip etmenin ve yakalamanın zorluğu aşikârdır. Online çoğaltma, kullanıcılar arası veri paylaşımı, İSS’lerin aracılık faaliyetleri, internet arama motorlarının bazı işlemleri, linkler, çerçeve içine alma, e-kitap, müzik değişim programları vs. internet üzerinde gerçekleştirilen faaliyetlerin, fikri hakların ihlâline sebep olabilmektedir.[24]
5846 sayılı Kanunda, telif haklarının ihlâl edilmesi hâlinde, işbu hakların korunması maksadıyla açılabilecek hukuk ve ceza davalarının düzenlendiği görülmektedir.[25] 66’ncı maddede, manevi ve mali hakları tecavüze uğrayan kişi tarafından mütecavize karşı “tecavüzün ref’i davası”; 69’uncu maddede, mali veya manevi hakları tecavüz tehlikesinde olan eser sahibi tarafından, muhtemel tecavüzü önlemek için “tecavüzün men’i davası” açılabileceği belirtilmiştir. Ayrıca, 15/3 maddesi uyarınca “eser sahibinin tespiti davası”[26], 70’inci maddede “tazminat davası”[27], 70/3 gereği “vekaletsiz iş görme kaynaklı dava”[28] açılabileceği ifade edilmiştir. Kanunun 71 vd. hükümlerinde ise ceza davaları düzenlenmiştir.
SONUÇ
Fikri mülkiyet hukuku gerek ülkemiz hukuku gerek de uluslararası hukuk açısından oldukça kıymetli ve önemsenmesi icap eden bir alandır. Zira insanı diğer canlılardan ayıran en dikkat çekici niteliklerden olan düşünme, üretme ve bu iki kabiliyeti sistematik bir şekilde harmanlayabilme yetilerinin en aşikâr ürünleri, fikri mülkiyet hukukunun sahasına girmektedir.
Bilişim teknolojilerinin ve internetin ilerlemesiyle birlikte, dünya üzerinde asırlardır yaşanan ve çeşitli değişimlere rağmen temel taşları sabit kalan hayat düzeninin sarsıldığı ve bocaladığı, bu yeni teknolojilerin ilerlemesi ve kapsam genişliği karşısında değişkenlik gösterdiği bir gerçektir. Özellikle bu teknolojilerin oldukça hızlı bir değişim ve dönüşüm ritmine sahip oluşu, hayat düzeninin ve insanların bu hıza yetişmesini ve bu teknolojileri kavrayabilmesi güçleştirmektedir. Bu şaşkınlık ve bocalama hâli, şüphesiz ki fikri mülkiyet hukuku alanı içerisinde de kendisini hissettirmektedir.
Bilgisayar sunucularında ve internet ortamında yer alan fikri eserlerin herhangi bir fiziki hacme sahip olmayışının dahi tam olarak sindirilemediği günümüz dünyasında, sanal birtakım yazı dizileri ve kodlardan ibaret olarak görülen soyut ve sanal eserler üzerinde sahip olunan fikri hakların ihlal edilmesi, ihlalin önlenmesi, ihlal neticesinde başvurulması gereken yollar hususunda fikri mülkiyet hukukunun kavrayış ve algılayış bakımından bir karmaşa içerisinde bulunduğu söylenebilir. Alınan önlemler, getirilen düzenlemeler, verilen cezalar varılması gereken ve beklenen müspet neticeden oldukça uzak olduğu gibi, internetin, günümüze kadar gelen ve görüş birliğiyle kabul edilen sınır kavramını müdahale edilmesi son derece zor bir şekilde sarsan sanal ortamının kendine özgü niteliklerini ve kurallarını anlamaya çalışmak hususunda yavaş ve yetersiz kalmaktadır.
Hukukumuzda, internetin henüz yaygın olarak kullanılmadığı ve hatta bu yönde bir imkânın hayal edilmesinin dahi şaşırtıcı olduğu bir zaman ve zihniyet içerisinde hazırlanmış bir Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu bulunmaktadır. Bu Kanunun temel kural ve ilkeleri, günümüz şartlarına ve özellikle internet ortamına uygulanmaya çalışılmakta, bu gayret üzere neticeye varabilmek umuduyla Kanun maddeleri üzerinde çeşitli değişiklikler veya tamamlayıcı nitelikte yeni kanuni düzenlemeler yapılmaktadır.
Kanaatimizce; öncelikli olarak aşılması gereken mesele, fikri hakların günümüzdeki varlık durumuna ve şartlarına uyum sağlamaktan uzak hâldeki kanuni düzenlemeleri yeterli ve verimli bir hukuki zemin meydana getirme fikrinden vazgeçmek ve kapsamlı bir çalışma ile günümüz şartlarına uygun şekilde hazırlanan bir fikri mülkiyet mevzuatı tesis etmektir. Bunun için de fikri hakların korunması ve düzenlenmesi bakımından büyük önem taşıyan internetin ve diğer teknolojik gelişmelerin değerlendirilmesi gerekmektedir.
KAYNAKÇA
ACUN, R., Internet ve Telif Hakları, Bilgi Dünyası, 1 Nisan 2000.
AKİPEK, Ş & DARDAĞAN, E., “Sanal Ortamda Telif Hakları”, BATİDER, Haziran, 2001, C. XXI, S. 1.
AKİPEK, Şebnem & DARDAĞAN, Esra, “Sanal Ortamda Gerçekleşen Telif Hakkı İhlallerine Uygulanacak Hukuk”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 50, S. 3.
ATEŞ, Mustafa, “Eser Sahibinin Umuma İletim Hakkı ya da ‘E-Haklar’: FSEK’ in 25. Maddesine Dair Genel Bir Değerlendirme”, Fikri Mülkiyet Hukuku Yıllığı, (Editör: Memiş TEKİN), Yetkin Yayınları, Ankara, 2013.
AYHAN İZMİRLİ, Lâle, Avrupa Birliği ve Türk Hukuklarına Göre İnternet Ortamında Fikri Mülkiyet Haklarının İhlali ve Korunması, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2012.
BAŞPINAR, Veysel & KOCABEY, Doğan, İnternette Fikri Hakların Korunması, Yetkin Yayınları, Ankara, 2007.
BAYAMLIOĞLU, İbrahim Emre, Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda Teknolojik Koruma, XII Levha Yayıncılık, İstanbul, 2008.
BEŞİROĞLU, Akın, Fikir Hukuku Dersleri, Arıkan Yayıncılık, Ankara, 2006.
DÜLGER, Murat Volkan, Bilişim Suçları ve İnternet İletişim Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2013.
GÖÇMEN, Sevgi, “İnternet Aracılığı ile Eser Sahibinin Haklarının İhlali”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Haziran 2015.
GÜLTEKİNER, Esra, “Bilişim Hukuku ve Alan Adları”, İstanbul Barosu Dergisi, Mart-Nisan 2013 C. 87, S. 2013/2.
GÜNEŞ, İlhami, Uygulamada Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2008.
İNANICI, Haluk, “Web (HTML) Dokümanının (Sayfasının) Fikri Haklar ve Basın Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, Erişim Adresi: http://www.inanici-tekcan.av.tr/makaleler/detay/Web-Html-Dokumaninin-Fikri-Haklar-Ve-Basin-Hukuku-Acisindan-Degerlendirilmesi/5/68/0 .
KAYA, Canan, “Fikri Hakların İnternet Ortamında Korunması”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2006.
KAYNAK BALTA, Büşra, “Yapay Zekâ Ürünlerinin Hukuki Niteliği ve Fikri Eser Kavramı”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXIV, Y. 2020, S. 3.
KOCABEY, Doğan, “İnternette Fikrî Hakların Korunması”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2004.
KÖSEOĞLU, Emine Nergiz, “İnternet Ortamındaki Yayınlarda Telif Hakları”, Legal Fikri ve Sınai Haklar Dergisi, S. 8, 2006, C. 2.
KÜÇÜKALİ, Canan, “Bilgisayar Programlarının Fikri Mülkiyet Kapsamında Korunması”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Covid-19 Özel Sayısı, Y. 19, S. 37, Bahar (Özel Ek).
MEMİŞ, Tekin, Fikrî Hukuk Bakımından Internet Ortamında Müzik Sunumu, Ankara, 2002.
OĞUZ, Habip, İnternet Ortamında Kişilik Haklarının İhlali ve Korunması, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010.
ÖZKAYA, Pelin & SAMET, Refik, “Yazılım Ürünlerinin Telif Hukuku Kapsamında Korunması”, Uluslararası Bilgi Güvenliği Mühendisliği Dergisi, C. 6, N. 1.
PİROĞLU, Ünsal, “İletişim Çağında Sanatın ve Telif Haklarının Yeni Konumu”, Ankara Barosu Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi, S. 2001/2, C. 1.
RYAN, Johnny, İnternetin Geçmişi ve Dijital Gelecek, (Çeviri: Birsen KELEŞ), Tübitak Yayınları, Tübitak Popüler Bilim Kitapları, 1. Basım, Mayıs 2019, Ankara.
ŞENER, Yavuz Selim, “Fikri Mülkiyet Hukukunda Dijital Veri Tabanlarının Korunması”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2013.
TÖRE, Nazlı, “Sanal Ortamda Telif Haklarına Uygulanacak Hukuk”, TBB Dergisi, S. 2007/72.
TÜRKEKUL, Erdem, “İnternet Ortamında Fikir ve Sanat Eserlerinin Korunmasına İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, (Derleyen: Yeşim ATAMER), İnternet ve Hukuk, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2004.
YAVUZ, Levent, ALICA, Türkay & MERDİVAN, Fethi, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Yorumu, Cilt: II, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2014.
----------------
[1] RYAN, Johnny, İnternetin Geçmişi ve Dijital Gelecek, (Çeviri: Birsen KELEŞ), Tübitak Yayınları, Tübitak Popüler Bilim Kitapları, 1. Basım, Mayıs 2019, Ankara, s. 26.
[2] KOCABEY, s. 14; AKİPEK, Ş & DARDAĞAN, E., “Sanal Ortamda Telif Hakları”, BATİDER, Haziran, 2001, C. XXI, S. 1, s. 49.
[3] MEMİŞ, Tekin, Fikrî Hukuk Bakımından Internet Ortamında Müzik Sunumu, Ankara, 2002, s. 21.
[4] BAYAMLIOĞLU, İbrahim Emre, Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda Teknolojik Koruma, XII Levha Yayıncılık, İstanbul, 2008, s. 76.
[5] GÖÇMEN, “İnternet Aracılığı ile Eser Sahibinin Haklarının İhlali”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Haziran 2015, s. 12-13; GÜNEŞ, İlhami, Uygulamada Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2008, s. 205; OĞUZ, Habip, İnternet Ortamında Kişilik Haklarının İhlali ve Korunması, Adalet Yayınevi, Ankara, 2010, s. 26.
[6] GÖÇMEN, s. 13.
[7] YAVUZ, Levent, ALICA, Türkay & MERDİVAN, Fethi, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Yorumu, Cilt: II, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2014, s. 1943.
[8] DÜLGER, Murat Volkan, Bilişim Suçları ve İnternet İletişim Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2013, s.73-74.
[9] ACUN, R., Internet ve Telif Hakları, Bilgi Dünyası, 1 Nisan 2000, s. 3.
[10] ATEŞ, Mustafa, “Eser Sahibinin Umuma İletim Hakkı ya da ‘E-Haklar’: FSEK’ in 25. Maddesine Dair Genel Bir Değerlendirme”, Fikri Mülkiyet Hukuku Yıllığı, (Editör: Memiş TEKİN), Yetkin Yayınları, Ankara, 2013, s. 18.
[11] BEŞİROĞLU, Akın, Fikir Hukuku Dersleri, Arıkan Yayıncılık, Ankara, 2006, s. 154.
[12] KAYNAK BALTA, Büşra, “Yapay Zekâ Ürünlerinin Hukuki Niteliği ve Fikri Eser Kavramı”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXIV, Y. 2020, S. 3, s. 227.
[13] AYHAN İZMİRLİ, Lâle, Avrupa Birliği ve Türk Hukuklarına Göre İnternet Ortamında Fikri Mülkiyet Haklarının İhlali ve Korunması, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2012, s. 105.
[14] GÜLTEKİNER, Esra, “Bilişim Hukuku ve Alan Adları”, İstanbul Barosu Dergisi, Mart-Nisan 2013 C. 87, S. 2013/2, s. 447.
[15] AKİPEK, Şebnem & DARDAĞAN, Esra, “Sanal Ortamda Gerçekleşen Telif Hakkı İhlallerine Uygulanacak Hukuk”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 50, S. 3.
[16] TÜRKEKUL, Erdem, “İnternet Ortamında Fikir ve Sanat Eserlerinin Korunmasına İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, (Derleyen: Yeşim ATAMER), İnternet ve Hukuk, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2004, s. 564; KÖSEOĞLU, Emine Nergiz, “İnternet Ortamındaki Yayınlarda Telif Hakları”, Legal Fikri ve Sınai Haklar Dergisi, S. 8, 2006, C. 2, s. 909.
[17] GÖÇMEN, s. 31-32.
[18] PİROĞLU, Ünsal, “İletişim Çağında Sanatın ve Telif Haklarının Yeni Konumu”, Ankara Barosu Fikri Mülkiyet ve Rekabet Hukuku Dergisi, S. 2001/2, C. 1, s. 126.
[19] TÖRE, Nazlı, “Sanal Ortamda Telif Haklarına Uygulanacak Hukuk”, TBB Dergisi, S. 2007/72, s. 299.
[20] GÖÇMEN, s. 33.
[21] TÜRKEKUL, s. 582.
[22] İNANICI, Haluk, “Web (HTML) Dokümanının (Sayfasının) Fikri Haklar ve Basın Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, Erişim Adresi: http://www.inanici-tekcan.av.tr/makaleler/detay/Web-Html-Dokumaninin-Fikri-Haklar-Ve-Basin-Hukuku-Acisindan-Degerlendirilmesi/5/68/0 .
[23] BAŞPINAR, Veysel, KOCABEY, Doğan, İnternette Fikri Hakların Korunması, Yetkin Yayınları, Ankara, 2007, s. 99.
[24] KAYA, Canan, “Fikri Hakların İnternet Ortamında Korunması”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2006, s. 68 vd.; GÖÇMEN, s. 93 vd.
[25] ŞENER, Yavuz Selim, “Fikri Mülkiyet Hukukunda Dijital Veri Tabanlarının Korunması”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2013, s. 132.
[26] KÜÇÜKALİ, Canan, “Bilgisayar Programlarının Fikri Mülkiyet Kapsamında Korunması”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Covid-19 Özel Sayısı, Y. 19, S. 37, Bahar (Özel Ek), s. 116; GÖÇMEN, s. 137.
[27] ÖZKAYA, Pelin & SAMET, Refik, “Yazılım Ürünlerinin Telif Hukuku Kapsamında Korunması”, Uluslararası Bilgi Güvenliği Mühendisliği Dergisi, C. 6, N. 1, s. 29.
[28] ŞENER, s. 143.
