TCK m. 188 hükmünde uyuşturucu madde ticareti suçu düzenleme alanı bulurken, TCK m. 191 hükmünde ise uyuşturucu madde kullanma suçu düzenlenmiştir. İlgi kanun hükümleri bakımından konuyu değerlendirmek gerekirse, uyuşturucu madde ticareti suçunun cezası çok daha ağırken, uyuşturucu madde kullanımı suçunun cezası nispeten daha hafiftir. Bu sebeple uygulama açısından uyuşturucu madde bulundurma eyleminin, kullanmak için uyuşturucu madde bulundurmak suçunu mu, yoksa uyuşturucu madde ticareti suçunu mu oluşturduğunun tespiti sanık bakımından son derece büyük önem arz etmektedir. Bizde bu çalışmamızda Yargıtay ve Ceza Genel Kurulu kararları ışığında uyuşturucu madde bulundurmanın, kullanma maksadına matuf olduğunun belirlenmesinde dikkate alınan üç temel kriteri açıklayacağız. Söz konusu üç kriter şu şekilde sıralanabilir:

1- Fail bulundurduğu uyuşturucu maddeyi başkasına satma, devir veya tedarik etme hususunda herhangi bir davranış içerisine girip girmediğine bakılacaktır. Diğer bir deyişle fail, bulundurduğu uyuşturucu maddeyi başkasına devir, satma veya tedarik etme saiki ile hareket ediyorsa, uyuşturucu ticaretine ilişkin kanun hükmüne göre ceza alacakken aksi halde kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçu hükmüne göre ceza alacaktır.

2- Uyuşturucu madde bulundurma eyleminin kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçunu mu yoksa uyuşturucu madde ticareti suçunu mu oluşturduğu noktasında dikkate alınacak ikinci kriteri ise uyuşturucu maddenin bulundurulduğu yer ve bulunduruluş biçimidir. Kişisel kullanım için uyuşturucu madde bulunduran kimse, bunu her zaman erişebileceği bir yerde örneğin genellikle evinde veya işyerinde bulundurmaktadır. Buna karşın uyuşturucunun ev veya iş yerine uzakta çıkarılıp alınması güç veya zaman gerektiren depo, mağara, samanlık gibi bir yere gizlenmesi kullanmak dışında bir amaç için bulundurulduğunu gösterebilmektedir. Yine uyuşturucunun çok sayıda özenli olarak hazırlanmış küçük paketçikler halinde olması, her paketçiğin içine hassas bir şekilde yapılan tartımlar sonucu aynı miktarda uyuşturucu madde konulmuş olması, uyuşturucu maddenin ele geçirildiği yerde veya yakınında, hassas terazi ve paketleme de kullanılan ambalaj malzemelerini bulunması, uyuşturucu maddenin kullanım dışında bir amaçla bulundurulduğu hususunda önemli belirtilerdir.

3- Uyuşturucu madde bulundurma eyleminin kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçunu mu yoksa uyuşturucu madde ticareti suçunu mu oluşturduğu noktasında dikkate alınacak üçüncü kriterini ise bulundurulan uyuşturucu maddenin çeşit ve miktarı oluşturmaktadır. Uyuşturucu madde kullanan kimse genelde bir ya da benzer etki gösteren iki değişik uyuşturucu maddeyi bulundurur. Bu nedenle değişik nitelikte ve farklı etkileri olan eroin , kokain, esrar ve amfetamin içeren tabletleri birlikte bulunduran sanığın bunları satmak amacıyla bulundurduğu kabul edilebilir. Kişisel kullanım için kabul edilebilecek miktar, kişinin fiziksel ve ruhsal yapısı ile uyuşturucu ve uyarıcı maddenin niteliğine, cinsine ve kalitesine göre değişiklik göstermekle birlikte, Adli Tıp Kurumunun mütalaalarında esrar kullananların her defasında 1 – 1,5 gram olmak üzere günde üç kez esrar tüketebildikleri bildirilmektedir. Esrar kullanma alışkanlığı olanların bunları göz önüne alarak, birkaç aylık ihtiyacını karşılayacak miktarda esrar maddesini ihtiyaten yanlarında veya ulaşabilecekleri bir yerde bulundurabildikleri adli dosyalara yansıyan bir husustur. Buna göre esrar kullanan faillerin olağan sayılan bu sürte içerisinde kişisel olarak kullanıp tüketebilecekleri miktarın üzerinde esrar maddesi bulundurmaları halinde, bulundurmanın kişisel kullanım amacına yönelik olmadığı kabul edilmelidir.

NOT: İŞBU ÇALIŞMA AV. AHMET İHSAN KABLAN TARAFINDAN CEZA GENEL KURULUNUN 15.06.2004 TARİH VE 107-136 İLE 387-75 SAYILI KARARI SADELEŞTİRİLEREK OLUŞTURULMUŞTUR. DAHA FAZLA AYRINTI İÇİN İLGİ KARARA BAKILABİLECEK OLUP İŞBU ÇALIŞMANIN İZİNSİZ BİR ŞEKİLDE KOPYALANMASI YASAKTIR.