25/08/2021 tarih ve 31579 sayılı Resmi Gazete' de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 Yıllarını Kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşmesi ve 03.09.2023 tarih ve 32298 sayılı Resmi Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğe giren 2024 ve 2025 yıllarını kapsayan 7. Dönem Toplu Sözleşmesi uyarınca Milli Eğitim Bakanlığına bağlı örgün ve yaygın eğitim kuramlarında görev yapan öğretmenlerden yüksek lisans ve doktora yapmış olanlara, fiilen girdikleri dersler için ödenecek ek ders ücretleri sırasıyla %7 ve %20 artırımlı ödenmesine kararlaştırılmıştır. Bu düzenleme ile Millî Eğitim Bakanlığı, öğretmenlerin lisans sonrası kendilerini geliştirmelerini ve mesleki hayatlarına katkı sağlamalarını hedeflemektedir.

Düzenlemenin şartlarını sağlayan fakat fiilen derse girme imkânı olmayan müdür, müdür yardımcısı ve rehber danışmanlığı yapan idareci öğretmenlerin ek ders ücretlerinin artırımlı ödenmesine ilişkin talepleri uygulamada çeşitli engellerle karşılaşmaktadır. İdare, öğretmenlerin başvurularını “ders niteliğinde yönetim görevi karşılığında ek ders ücreti artırımı yapılamayacağı” veya "fiilen derse girilmediği" gerekçeleriyle genellikle reddetmektedir. Bu dar yorumlu ret gerekçesi, Resmî Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğe giren toplu sözleşmenin sınırlandırılarak uygulanması anlamına gelmekte ve Anayasa’nın 125. maddesine aykırılık teşkil etmektedir. Aynı şekilde, Millî Eğitim Bakanlığı Yönetici ve Öğretmenlerinin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Kararın "Görevin Fiilen Yapılması" başlıklı 25. maddesinde; "(1) Bu Karar kapsamında ek ders ücreti ödenebilmesi için, ek ders görevinin fiilen yapılmış olması, ek ders görevinden sayılan veya ek ders görevinin yapılmış sayılacağı hâller bakımından ise bu Kararda belirlenen koşulların oluşması şarttır.” kuralına yer verilmiştir. Dolayısıyla ek ders ücreti ödenebilmesi için ders görevinin muhakkak suretle fiilen yapılmış olması gerekmemektedir.

Emsal kararlar ve yasal düzenlemeler dikkati nazara alındığında, lisans sonrası kendini geliştirmek, mesleki hayatına katkı sağlayabilmek adına yüksek lisans yapmış olan müdür, müdür yardımcı, rehber öğretmenleri yönünden; yaptığı işin doğası gereği ders görevi olmadığından yani fiilen derse girme imkanı bulunmadığından, fiilen derse girme koşulunun aranmaması ve görevini fiilen yapmasının yeterli olması gerekçeleriyle Ayrım Gözetilmeksizin artırımlı ek ders ücretinin ödemesi gerekmektedir.

Nitekim bu hususta emsal niteliğinde olan Erzurum İdare Mahkemesinin 18.10.2023 tarihli, 202/733 Esas ve 2023/1689 Karar sayılı kararında “..olayda, Müdür Yardımcısı olarak görev yapan (esas görevi öğretmenlik olan) davacının fiilen ders görevinin olmadığı, dolayısıyla davacıdan fiilen derse girme gibi bir koşulun aranamayacağı, Müdür Yardımcılığı görevinin fiilen yapılmasının yeterli olacağı, lisans sonrası kendilerini geliştirmeleri, mesleki hayatlarına katkı sağlayabilmeleri adına yüksek lisans yapmış olan (esas görevi öğretmenlik olan) okul yöneticilerine de ayrım gözetilmeksizin %7 artırımlı ek ders ücreti ödenmesi gerektiği, aksi yönde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka ve mevzuat hükümlerine uyarlık bulunmadığı.." sonucuna varılmıştır.

Benzer nitelikte bir diğer emsal karar ise Bölge İdare Mahkemesinden gelmiştir. Bu minvalde, Samsun Bölge İdare Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesinin 12.01.2023 tarih, 2022/1489 Esas ve 2023/50 Karar sayılı kararında; ".. fiilen derse girme imkanı bulunmayan rehber öğretmenlere ek ders ücreti ödenirken; "her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında rehber öğretmenlerinin ders yılı süresince haftada 18 saatinin ek ders niteliğinde yönetim görevi sayılacağı ve fiilen görev yapma karşılığında ek ders ücreti ödeneceği" düzenlemesine yer verildiği, rehberlik öğretmeni olarak görev yapan davacının işin doğası gereği fiilen ders görevinin olmadığı, dolayısıyla davacıdan fiilen derse girme gibi bir koşulun aranamayacağı, rehberlik görevinin fiilen yapılmasının yeterli olacağı, lisans sonrası kendilerini geliştirmeleri, mesleki hayatlarına katkı sağlayabilmeleri adına yüksek lisans yapmış olan rehber öğretmenlere de ayrım gözetilmeksizin artırımlı ek ders ücreti ödenmesinin gerektiği, aksi yönde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı, öte yandan, hukuka aykırılığı yargı kararı ile saptanan işlemler nedeniyle ilgililerin yoksun kaldığı parasal hakların tazmini Anayasa'nın 125. Maddesi uyarınca zorunlu olduğundan; davacının eksik ödenen ek ders ücretlerinin davalı idare tarafından hesaplanarak yasal faizi ile birlikte ödenmesi gerektiği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline…” karar verilmiştir.

Sonuç olarak; müdür, müdür yardımcısı ve rehber öğretmenler de dahil olmak üzere yüksek lisans ve doktora öğrenimi bulunan öğretmenlerin, fiilen girdikleri dersler için ek ders ücretlerinin sırasıyla %7 ve %20 oranında artırımlı ödenmesi gerekmektedir. Bu hususta ayrım yapılması hukuka aykırıdır. Nitekim, ek ders ücretlerinin artırımlı ödenmesi talebi idarece reddedilen öğretmenlerin yargı yoluna başvurması halinde, mahkemelerce idareye başvuru tarihinden geriye doğru 60 gün içinde kalan ilk uygulama tarihinden itibaren eksik ödenen mali ve sosyal hakların, yasal faiziyle birlikte ilgililere ödenmesine karar verilmektedir.

Av. Kuban Pelin BOLAT