"İçtihat Metni"
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2024/1157
Karar No : 2025/1070
TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVACI) : ... İthalat İhracat Gümrükleme Gıda İnşaat
Lojistik Danışmanlık Madencilik Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. ...
2- (DAVALI) : ... Bakanlığı adına ... Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...
İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının taraflarca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Davacı adına 2020 ve 2021 yıllarında tescilli muhtelif tarih ve sayılı 9 adet serbest dolaşıma giriş beyannamesi ile tercihli tarife kapsamında ithal edilen eşyaya ilişkin menşe ispat belgesinin Türkiye Cumhuriyeti ile İran İslam Cumhuriyeti arasında Tercihli Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik ekinde yer alan örneğe uygun olmadığından bahisle ek olarak tahakkuk ettirilen gümrük ve katma değer vergileri ile 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 234. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi uyarınca bu vergiler üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; Türkiye Cumhuriyeti ile İran İslam Cumhuriyeti arasındaki Tercihli Ticaret Anlaşması hükümlerine göre, menşe ispat belgesi ibrazının zorunlu olduğu, ayrıca menşe şahadetnamesinin menşe ispat belgesi yerine kullanılmasının mümkün olmadığı, olayda, menşe ispat belgesi yerine menşe şahadetnamesi sunduğu sabit olduğundan tercihli tarifeden yararlanamayacağı açık olan davacı adına ek tahakkuk yapılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı; öte yandan, davalı idarece, anılan belgedeki bilgilerin yanıltıcı ya da gerçeğe aykırı olduğu ileri sürülmediği gibi, yanıltıcı bir vasfının ve idareden gizlenen bir hususun da bulunmadığı, idareye ibraz edilen menşe şahadetnamesiyle ithalat işlemlerinin tamamlandığının anlaşılması karşısında, Gümrük Kanunu'nun 234. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde belirtilen şartların oluşmadığı; ayrıca, 01/01/2021 tarih ve 5 sayılı beyanname için eşyanın kayıt belgesine tabi olması nedeniyle beyan edilen yurt dışı gidere isabet eden ek tahakkuk tutarı ile ... tarih ve ... sayılı beyanname için yapılan hesaplama hatası nedeni ile fazladan ek olarak tahakkuk ettirilen 6.887,31-TL gümrük vergisi ve 568,51-TL katma değer vergisinde de hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin kısmen iptaline; kısmen de davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurularına konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve taraflarca ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI: Davacı tarafından, ithalata konu eşyaların İran menşeli olduğu, aksi yönde idarenin somut bir tespitinin olmadığı ve ek tahakkukta hukuka uyarlık bulunmadığı; davalı idarece, menşe ispat belgesi yerine menşe şahadetnamesi sunması nedeniyle tercihli tarifeden yararlanamayacak olan davacı hakkında tesis edilen işlemde hukuka aykırılık olmadığı ileri sürülmektedir.
TARAFLARIN SAVUNMALARI : Davalı idarece istemin reddi gerektiği savunulmuş; davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'NİN DÜŞÜNCESİ : Davalı idarenin temyiz isteminin reddi, davacının temyiz isteminin kabulüyle, temyize konu kararın ek tahakkuka ilişkin hüküm fıkrasının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı adına 2020 ve 2021 yıllarında tescilli muhtelif tarih ve sayılı 9 adet serbest dolaşıma giriş beyannamesi ile tercihli tarife kapsamında ithal edilen eşyaya ilişkin menşe ispat belgesinin Türkiye Cumhuriyeti ile İran İslam Cumhuriyeti arasında Tercihli Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik ekinde yer alan örneğe uygun olmadığından bahisle ek olarak tahakkuk ettirilen gümrük ve katma değer vergileri ile 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 234. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi uyarınca bu vergiler üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun "Gümrük Tarifesi ve Eşyanın Tarife Pozisyonlarına Ayrılması" başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasında, gümrük vergilerinin gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihte yürürlükte olan gümrük tarifesine göre hesaplanacağı, 2. fıkrasında, eşya ticaretine ilişkin özel hükümlerle belirlenmiş diğer önlemlerin, gerektiği takdirde söz konusu eşyanın tarife pozisyonununa göre uygulanacağı, 3. fıkrasının (d) ve (e) bendlerinde ise, gümrük tarifesinin; Türkiye'nin bazı ülkeler veya ülke grupları ile yaptığı tercihli bir tarife uygulaması gerektiren anlaşmalarda yer alan tercihli tarife uygulamaları ile Türkiye tarafından tek taraflı olarak bazı ülkeler, ülke grupları veya toprak parçaları için tanınan tercihli tarife uygulamalarını kapsayacağı düzenlenmiştir.
Anılan Kanun'un "Eşyanın Tercihli Menşei" başlıklı 22. maddesinde; 15. maddede belirtilen tercihli tarife uygulamalarından yararlandırılmak istenen eşyanın tercihli menşe kurallarının 15. maddenin 3. fıkrasının (d) bendinde belirtilen anlaşmalar kapsamı eşya için bu anlaşmalar ile, 15. maddenin 3. fıkrasının (e) bendinde belirtilen tercihli tarife uygulamalarından yararlanan eşya için Cumhurbaşkanı Kararı ile belirleneceği düzenlenmiştir.
31/12/2014 tarih ve 29222 (2. Mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2014/7098 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla, 01/01/2015 tarihi itibariyle uygulamaya koyulan, Türkiye
Cumhuriyeti ile İran İslam Cumhuriyeti Arasındaki Tercihli Ticaret Anlaşması'na (TTA) ilişkin, "Türkiye
Cumhuriyeti ile İran İslam Cumhuriyeti Arasında Tercihli Ticaret Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette
Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik", 30/01/2015 tarih ve 29252 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanarak, 01/01/2015 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir. Anılan Yönetmeliğin, "Menşe İspat Belgesi" başlıklı 16. maddesinin 1. fıkrasında, İran menşeli ürünlerin ithal edilmeleri esnasında bir örneği Ek'te yer alan menşe ispat belgesinin ibrazı üzerine Anlaşmadan yararlanılacağı düzenlemesine yer verilmiştir. Öte yandan, Gümrük Kanunu'nun 234. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, 15. maddede belirtilen Gümrük Tarifesini oluşturan unsurlarda veya vergilendirmeye esas olan sayı, baş, ağırlık gibi ölçülerinde aykırılık görüldüğü ve beyana göre hesaplanan ithalat vergileri ile muayene sonuçlarına göre alınması gereken ithalat vergileri arasındaki fark %5'i aştığı takdirde, ithalat vergilerinden ayrı olarak bu farkın üç katı para cezası alınacağı kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Olayda, davacı adına tescilli beyannameler muhteviyatı eşyanın İran menşeli olmadığına ve/veya menşe şahadetnamesinin gerçeği yansıtmadığına ilişkin davalı idarece ileri sürülen bir iddia bulunmadığından, menşeine ilişkin yurt dışı araştırması, ithalat yapılan firma nezdinde sorgulama, veri elde edilebilecek nitelikte herhangi bir inceleme yapılmaksızın, eşyanın İran menşeli olmadığı hususu somut bir şekilde ispatlanmadan, ek tahakkuk ve para cezası kararı alınmasında hukuka uyarlık, aksi yöndeki temyize konu kararın davacının istinaf isteminin reddine ilişkin hüküm fıkrasında ise hukuki isabet bulunmamaktadır. Öte yandan, kararın, davacının istinaf başvurusunun reddine ilişkin hüküm fıkrası yukarıda belirtilen gerekçeyle bozulmuş olup, temyize konu kararın davalı idarenin istinaf başvurusunun reddine ilişkin hüküm fıkrasında sonucu itibarıyla isabetsizlik görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacının temyiz isteminin kabulüne, davalı idarenin temyiz isteminin ise reddine,
2.... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının davacının istinaf başvurusunun reddine ilişkin hüküm fıkrasının BOZULMASINA,
3. Kararın, davalı idarenin istinaf başvurusunun reddine ilişkin hüküm fıkrasına yönelik TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
4.Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
5.Yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 10/03/2025 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.
