Mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.
Faiz oranının tespitinde kamu-özel banka ayrımı yapılmamaktadır. Davacı tarafça talep edilmese dahi; kıdem tazminatı hesabında mevduata uygulanacak en yüksek faiz oranı dikkate alınır. Bunun yasal dayanağı 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. Maddesidir. Yargıtay 9. HD. önüne gelen bir uyuşmazlıkta; kıdem tazminatının yasal faiziyle talep edilmesine rağmen, yasal faiziyle değil de mevduata uygulanan en yüksek faiz oranıyla hükmedilmesi gerektiğinin üzerinde durmuştur. Yargıtay mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı yerine reeskont faizine karar verilmesini de, dönem dönem belirli oranlar kullanılmasını da kabul etmemektedir.
Faiz başlangıcı; fesih tarihi veya hakkın doğum tarihidir.
Bu alacak kaleminde ihtar olsun veya olmasın, işvereni temerrüde düşürme amacı güdülmeksizin; fesih tarihinden veya hakkın doğumundan itibaren faiz işlemeye başlayacaktır. (Görüldüğü üzere; faizin başladığı tarih, dava tarihinden önce olmaktadır.) Bu konuda talep olmasa dahi; kıdem tazminatının hesabında bu tarihler dikkate alınmalıdır.
Zamanaşımı on yıldır.
Kıdem tazminatında zamanaşımı Borçlar Kanunu uyarınca on yıldır. Zamanaşımı, iş sözleşmesinin fesih tarihinden itibaren işlemeye başlar.
-İhbar Tazminatı-
Yasal faiz (temerrüt faizi) uygulanır.
Yasal faiz; şu an için, % 9’dur. Yargıtay; yasal faiz yerine, mevduata uygulanan en yüksek faiz oranını ihbar tazminatı için kabul etmemektedir.
Faiz başlangıcı; işverenin temerrüde düşürüldüğü tarihtir.
İşveren; temerrüde noter aracılığıyla düşürüleceği gibi, iadeli taahhütlü mektup, kayıtlara geçmiş bir dilekçe… vb şekillerde de temerrüde düşürülebilir.(Elbette noter ihtarnamesi en güvenilir ve itibar edilen yoldur.) İşçi; dava açmadan önce, ihbar tazminatının ödenmesi yönünde irade beyanını işverene yöneltecektir. Bu irade beyanı; Borçlar Kanunu anlamında, varması gerekli irade beyanı olduğundan, Yargıtay kararlarında da görüleceği üzere; faiz başlangıcında ihtarnamenin söz konusu olduğu durumlarda noterden sorularak ihtarnamenin işverene tebliğ gününe, işçinin işverene ödemesi için verdiği süre (uygulamada genelde 3-5 gün) eklenerek ulaşılan tarih işverenin temerrüde düştüğü tarih olarak kabul edilmekte, bu tarihten itibaren yasal faize hükmedilmektedir. İhtarname söz konusu değilse; davanın açılması ile temerrüde düşürüleceğinden, dava tarihinden itibaren, ıslahla artırılan kısım için ise ıslah tarihinden itibaren yasal faize hükmedilecektir.
Zamanaşımı on yıldır.
İhbar tazminatında zamanaşımı Borçlar Kanunu uyarınca on yıldır. Zamanaşımı, iş sözleşmesinin fesih tarihinden itibaren işlemeye başlar.
-Yıllık İzin Ücreti-
Yasal faiz (temerrüt faizi) uygulanır.
Yargıtay yıllık izin ücreti alacağını; geniş anlamda ücret kapsamında değerlendirmemekte, bu sebeple de, mevduata uygulanan en yüksek faiz oranının değil de, yasal faizin uygulanması gerektiği kanaatindedir. Yasal faiz oranı; şu an için, % 9’dur.
Faiz başlangıcı; işverenin temerrüde düşürüldüğü tarihtir.
İhbar tazminatında aynı başlık altında yapılan tüm açıklamalar burada da geçerlidir. (Tekrardan kaçınmak amacıyla.)
Zamanaşımı beş yıldır.
Zamanaşımı; yıllık izin, iş akdinin sona ermesi ile parayla ölçülebilen bir alacağa dönüştüğünden, iş akdinin sona erdiği tarih itibariyle işlemeye başlar.
-Hafta Tatili Ücreti-
Mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.
Burada önem arz eden bir nokta; hafta tatilinde çalıştırıldığını ispat yükünün işçiye, hafta içinde bir gün izin verildiğinin ya da ücretinin ödendiğinin ispat yükünün işverene ait olduğudur.
Faiz başlangıcı; işverenin temerrüde düşürüldüğü tarihtir.
İhbar tazminatında aynı başlık altında yapılan tüm açıklamalar burada da geçerlidir. (Tekrardan kaçınmak amacıyla.)
Zamanaşımı beş yıldır.
Zamanaşımı; dava tarihinden geriye doğru, beş yıllık hafta tatili ücret alacağı talep edilebilir.
-Ücret Alacağı-
Mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.
Faiz oranının tespitinde kamu-özel banka ayrımı yapılmamaktadır. Davacı tarafça talep edilmese dahi; ücret alacağında mevduata uygulanacak en yüksek faiz oranı dikkate alınır. Bunun yasal dayanağı 4857 sayılı İş Kanunu’nun 34. maddesi “Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.” demektedir.
Faiz başlangıcı; işverenin temerrüde düşürüldüğü tarihtir.
İhbar tazminatında aynı başlık altında yapılan tüm açıklamalar burada da geçerlidir. (Tekrardan kaçınmak amacıyla.)
Zamanaşımı beş yıldır.
Dava tarihinden geriye yönelik beş yıllık ücret alacakları istenebilir.
-Fazla Çalışma Ücreti Alacağı-
Mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.
Ücret alacağında aynı başlık altında yapılan açıklamalar burada da geçerlidir. Bunlara ilaveten, Yargıtay ücreti geniş yorumlayıp, fazla çalışma ücretini de tıpkı ücret gibi değerlendirmekte, neredeyse aynı sonuçları bağlamaktadır. Neredeyse demekte fayda vardır; çünkü fazla mesaide fazla mesai yapıldığını ispat yükü işçiye, fazla çalışma ücretinin ödendiğinin ispat yükü de işverene ait olmasına rağmen; ücret alacağında ise, ücretin ödendiğinin ispat yükü işverene aittir, işçinin bir ispat yükü bulunmamaktadır.
Faiz başlangıcı; işverenin temerrüde düşürüldüğü tarihtir.
İhbar tazminatında aynı başlık altında yapılan tüm açıklamalar burada da geçerlidir. (Tekrardan kaçınmak amacıyla.)
Zamanaşımı beş yıldır.
Dava tarihinden geriye yönelik beş yıllık fazla çalışma ücretleri istenebilir.
-Kötü Niyet Tazminatı-
Yasal faiz (temerrüt faizi) uygulanır.
İspat yükü kötü niyet iddiasında bulunan işçiye aittir.
Faiz başlangıcı; işverenin temerrüde düşürüldüğü tarihtir.
İhbar tazminatında aynı başlık altında yapılan tüm açıklamalar burada da geçerlidir. (Tekrardan kaçınmak amacıyla.)
Zamanaşımı on yıldır.
Kötü niyet tazminatında; zamanaşımı, Borçlar Kanunu uyarınca on yıldır. Zamanaşımı, iş sözleşmesinin fesih tarihinden itibaren işlemeye başlar.
Stj. Av. Emine Nalçacı
